سطح سوم، جنبش های سیاسی است به نظر میرسد توافقنامه ژنو از لحاظ تقویت نقش جنبش های سیاسی دوست هم به نفع ایران شده است در سطح منطقه ای به نظر من حزب الله وضعیت بهتر سیاسی ـ امنیتی خواهد یافت. چون اندیشه حمله با هر گونه توطئه علیه حزب الله با توافق ایران و امریکا کنار گذاشته می شود گروههای شیعی در عراق هم راحت تر با ایران و امریکا کار خواهند کرد. بنابرین توافقنامه ژنو در صحنه روابط بین الملل یک فضایی برای ایران ایجاد کرده که در این فضا نقش منطقه ای ایران را افزایش پیدا کردهاست نقش منطقه ای ایران دو جنبه اصلی دارد: نخست تمرکز جغرافیایی که حاصل موقعیت منحصر به فرد ژئوپلیتیک ایران در اتصال همزمان به سیستم های سیاسی ـ امنیتی منطقه ای است که کشورهایی مثل ترکیه، روسیه، عراق و غیره را به طور طبیعی در شرایط همکاری به هم نزدیک میکند. رویکرد میانه رو در سیاست خارجی ایران باعث می شود که این کشورها فضای بهتری برای همکاری منطقه ای داشته باشند. در این چارچوب، حفظ ثبات و امنیت حفقظ سیستم دولت و امنیت انرژی اتم های اصلی در حوزه تمرکز جغرافیایی ایران است. ویژگی دیگر، نقش و انگاره های هویتی است. ایدئولوژی و ارزش ها هم ابزار مهم قدرت ملی ایران هستند. به وسیله ایدئولوژی میانه روی ایرانی ـ اسلامی میتواند نقش ایدئولوژیک و سلفی عربستان در بحران سوریه را به چالش بکشاند که همین طور هم شده است بهرحال فکر می کنم کلیت توافق نامه هسته ای ژنو خوب است . نگرانی اصلاً این نیست که این توافق نامه موقت را به صورت برد و باخت ارزیابی کنیم فکر می کنم که نگرانی در جامعه ایرانی این است که توافق نهایی با یک قدرت بزرگ باید قدر ابزارهای نقش سازی و قدرت ملی از جمله نقش قوی منطقه ای خود را خوب بدانیم. موضوع ایران و امریکا در واقع مسئله رقابت یک قدرت ابزارهای نقش سازی و قدرت ملی از تجربه تاریخ معاصر روابط بین الملل نشان میدهد که قدرت بزرگ همیشه سعی میکند ابزارهای نقش ساز یک قدرت منطقه ای را تحت مدیریت خود گرفته و به خواسته های خود برسد. از این لحاظ به نظر میرسد نباید به امریکا صد در صد اعتماد کرد. بهرحال امریکا یک کشور منافع محور است که بر اساس ائتلاف سازی سعی دارد منافع خود در مسائل خاورمیانه را به حداکثر ممکن برساند نهایتاًً اینکه ما هم باید از این تفکر سنتی خارج شویم که همه غرب «امریکا» است. غرب اروپا را هم شامل می شود کشورهای دیگر مثل چین و روسیه هم همچنان مهم هستند. همه بازیگران منطقه ای هم مهم هستند. مسئله هسته ای برای مدیریت و خنثی کردن فشارهای نیروههای مخالف منطقه ای ضروری است روابط متعادل با غرب هم به نوعی از طریق منطقه می گذرد نه الزاماًً بر عکس من امیدوارم که تیم هسته ای ایران در راه رسیدن به توافق جامع بتواند از نقش منطقه ای ایران در جهت پیشبرد توافق نهایی استفاده کند. (دهقانی فیروزآبادی، ۱۳۹۳، ۲)
نفی استقلال اقتصادی (وابستگی اقتصادی به غرب)
با اعمال تحریم های گسترده علیه جمهوری اسلامی و تاثیرپذیری دولت های دهم و یازدهم از این موضوع، مشخص شده است که یکی از دلایل این تاثیرپذیری، وابستگی یک طرفه ایران به فروش نفت و درآمدهای ارزی حاصل از آن بود. در حالی که تصور کارشناسان مسائل استراتژیک و اقتصادی این بود که وابستگی بین ایران و غرب، دو طرفه بوده و غرب نیز برای تامین انرژی خود، آن هم در بحران مالی اروپا و آمریکا به نفت ما وابسته است. دلایلی همچون مرقوم به صرفه نبودن استخراج نفت از منابع نفتی آمریکا و عدم توان کشورهایی چون عربستان در تامین نیاز بازار جهانی نفت در صورت عدم حضور نفت ایران در بازار، از دلایل مربوط به این ادعا و اندیشه بود. ضمن آنکه بلوکه شدن دارایی ها حاصل از فروش نفت در خارج از کشور، مسئلهای بود که مورد توجه و پیشبینی قرار نگرفته بود؛ زیرا القا می شود که ما به سیستم مالی جهانی و غرب وابسته نیستیم به طوری که، علی رغم پیشبینی تحریم های جدی علیه سیستم بانکی ایران، تدبیری از سوی دولت دهم برای ورود ارز یا مابه ازای آن به صورت طلا به کشور اندیشیده نشد. بدیهی است که مفروض تمام طرفداران تحریم اقتصادی، وابستگی اقتصادی است در نتیجه اقدام و تلاش غربی ها برای تحریم ایران، نشان از وابستگی اقتصاد ایران به سیستم مالی و تجاری غرب دارد. در واقع آنچه که به آن معتقدیم، این است که غربی ها با وابسته کردن اقتضا و ایران به خوددر دولت های پیشین، سعی نمودند تا پایه های استقلال اقتصادی و نیز فرهنگی جامعه ایران را (چه در حوزه مصرف و چه در حوزه تولید) سست نموده و با چنین تحریم هایی امکان فروپاشی ساختارهای اجتماعی قدرت و امنیت در ایران را فراهم نمایند. با این هدف گزاری، حتی اگر مذاکرات دولت یازدهم با ۱+۵ منجر به آشتی با غرب نشود، این پیام را به عموم مردم ایران می رساند که بخشی از حاکمیت قائل به وابستگی به غرب هستند و رفع تمام مشکلات را در تعامل با غرب می دانند. در واقع تحریم های کنونی تلاشی است برای برداشتن محصولی که سالها توسط غرب در زمینه اجتماعی ایران گذارده شده است، تا هر چه بیشتر جامعه ایرانی را از اندیشه استقلال اقتصادی دور نماید. غرب با اعمال تحریم ها از یکسو و وابسته نمودن جامعه ایران در مصرف گرایی و سبک زندگی به الگوهای غربی از دیگر سو تلاش نموده تا آسیب پذیری ساختارهای اجتماعی ایران در برابر جنگ اقتصادی را افزایش دهد. با این اوصاف علاقه غرب به مذاکره با جمهوری اسلامی ایران و تلاش جهت گره زدن تحریمها به مذاکرات هستهای، نشان از برنامهای حساب شده برای زیر سؤال بردن ایده استقلال اقتصادی در جامعه ایران دارد. (همان)
ج) تاثیرات توافق ژنو بر برنامه هسته ای ایران
حال با توجه به مطالب پیش گفته با مروری اجمالی بر متن توافق ژنو، می توان تاثیرات این توافق را بر برنامه هسته ای ایران به شرح زیر عنوان نمود.
الف) غنی سازی اورانیوم به سطح بالاتر از ۵ درصد کاملاً متوقف می شود.
ب) ۱۹۶ کیلوگرم مواد ۲۰ درصد غنی سازی شده در ایران خنثی می شود؛ با این تفاوت که نیمی از آن قابل غنی سازی مجدد است و نیمی از آن قابلیت غنی سازی مجدد را نیز ندارد.
ج) فعالیت در اراک و نطنز و فردو به هیچ عنوان نباید گسترش یابد.
د) در نظر هیچ ماشین جدیدی نصب نشود.
هـ) ماشین های جدید نصب شده ولی فعال نشده، فعال نشود.
و)ماشین های خراب در فردو و نطنز صرفاً با ماشین هایی از همان نوع جایگزین شود.
ز) چهار آبشار موجود در فردو، اورانیوم را فقط تا سقف ۵ درصد غنی سازی کند.
ح) دوازده آبشار دیگر در فردو فعال نشود.
۱- به پیوست شماره یک (متن توافق ژنو ) مراجعه شود.
ط) در فردو ارتباطی بین آبشارها برقرار نشود.
ی) در اراک آب سنگین به تأسیسات حمل نمی شود.
ک) هیچ نوع فعالیت بازفرآوری انجام نمی شود.
ل) هیچ نوع تأسیسات بازفرآوری ساخته نمی شود.
م) رآکتور اراک سوخت گذاری نمی شود.
ن) سوخت جدید برای رآکتور اراک تولید نمی شود.
ت) سوخت «تولید شده» برای رآکتور اراک «تست» نمی شود.
خ) موارد ۵ درصد بیش از ۱۰ هزار کیلوی فعلی که در آینده تولید می شود، اکسید (بی اثر) خواهد شد.
ذ) اطلاعات مربوط به طرح و نقشه های ایران برای تأسیسات هسته ای به آژانس ارائه می شود.
ظ) توصیف و شرح کامل از ساختمان هر یک از سایت های هسته ای ارائه می شود.