براین و همکارانش، ۲۰۱۱
کامان لی، ۲۰۰۸
ماهن، ۲۰۰۵
گیورا و رانچهود، ۲۰۰۴
پولنسکی و راسنبرگر، ۲۰۰۱
حاوی عناصری است که برای محیط زیست مضر نیست.
۲
دانگلایک و همکارانش، ۲۰۰۹
کامان لی، ۲۰۰۸
پولنسکی و همکارانش، ۲۰۰۱
از نظر مصرف انرژی کاراﺋﻰ داشته باشد.۳
چن و چای، ۲۰۱۰
دانگلایک و همکارانش، ۲۰۰۹
کامان لی، ۲۰۰۸
از موادی ساخته شده باشد که قابلیت بازیافت را برای محصول فراهم نماید.۴
دانگلایک و همکارانش، ۲۰۰۹
گیورا و همکارانش، ۲۰۰۴
فرایند تولید آن محیط زیست دوستانه باشد..۵دانگلایک و همکارانش، ۲۰۰۹آلودگی محیطی کمتری را ایجاد نماید
محصولات با بسته بندی های قابل بازیافت یا قابل استفادۀ مجدد، لامپ های کم مصرف، مواد شوینده و پاک کننده هایی که عناصر سازندۀ آن ها در محیط زیست تجزیه پذیر می‌باشند و همچنین محصولات غذایی کشاورزی و دامی نمونه هایی از محصولات سبز هستند.
چگلمیلچ و همکارانش[۱۶] (۱۹۹۶)، نیز در مطالعات خود کالاهای سبز را به چند طبقه تقسیم نموده اند از جمله، کالاهای سبز عمومی، محصولات کاغذی قابل بازیافت، محصولات غذایی سبز ، محصولات سازگار با محیط زیست، گازهای سازگار با لایه اوزون و محصولاتی که از نظر مصرف انرژی کاراﺋﻰ دارند. در این پژوهش بر روی محصولات غذایی سبز یا همان ارگانیک تمرکز شده است.
۲-۳) محصولات ارگانیک[۱۷]
چندی است که طبقه بندی جدید در ارتباط با محصولات غذایی مرسوم شده است و بر این اساس مواد غذایی تولید شده به دو دسته ارگانیک یا کاملا طبیعی و مواد غذایی غیر ارگانیک تبدیل شده اند. در واقع، حفظ محیط زیست و توجه جهانی به این مسئله موجب شده تا در رشد و گسترش محصولات کشاورزی سیفی و دامی هم دگرگونی های اساسی ایجاد شود. تولید محصولات ارگانیک و جلوگیری از گسترش محصولات غیر ارگانیک به همین منظور است.
ارگانیک مضمونی است که درباره اینکه غذاهای کشاورزی و محصولات فیبری تا قبل از رسیدن به دست مصرف کننده، چگونه پرورش یافته و اداره و نگهداری شده اند، بحث می‌کند. ارگانیک همچنین مجموعه ای از استانداردهایی برای کشاورزانی است که گیاهان و حیوانات را پرورش می‌دهند، برای عمل آورندگان و گردانندگان این مواد و محصولات که آن ها را به غذا و یا لباس تبدیل می‌کنند (نصر اصفهانی و میرفندرسکی، ۱۳۸۴). در گذشته نه چندان دور علم و اقتصاد برای تضمین تغذیه خوب و سالم، کشاورزی روتین را به سمت استفاده بیشتر از مواد شیمیایی سوق داده است، در حالی که مسیر ارگانیک همین کار را بدون مداخله مواد شیمیایی انجام میدهد. کشاورزی ارگانیک خالص ترین روش برای به حداقل رساندن مواد شیمیایی موجود در مواد غذایی و تاثیر آن ها روی محیط است، اساس این سیستم حفظ مواد مغذی و تعادل خاک است. کشاورزی به روش ارگانیک در واقع مدیریت تولید مناسبی است که باعث تقویت و توسعه سلامت اکوسیستم های محیط زیستی، چرخه های زیستی و فعالیت بیولوژیکی خاک می شود (Wallace, 2002). تعریفی که کمیته استانداردهای ملی ارگانیک وزارت کشاورزی امریکا[۱۸]، از کشاورزی ارگانیک کرده‌است عبارت است از: ” کشاورزی ارگانیک، شیوه ای است که تنوع زیستی، سیکلهای بیولوژیکی و کنش بیولوژیکی خاک را توسعه، ترویج و بهبود میدهد.کشاورزی ارگانیک بر پایه استفاده حداقل از نهاده های خارج از مزرعه و متکی بر اقدامات مدیریتی است که تعادل اکولوژیکی را ترمیم، نگهداری و ارتقاء میدهد”.
در مورد محصولات ارگانیک هیچ راز یا جادویی وجود ندارد. محصولات ارگانیک موادی هستند که عاری از هر گونه مواد افزودنی و شیمیایی خارجی مثل سموم، کودها، آفت کش ها، تشعشعات یونیزان و سایر عوامل مضر برای سلامتی انسان هستند و کاملا به طور طبیعی عمل آوری شده اند. دام های ارگانیک باید غذای ارگانیک بخورند و در مرتع ارگانیک چرا کنند. به آن ها نباید هورمون رشد داده شود، آن ها را نباید با آنتی بیوتیک ها، درمان کرد، نباید به آن ها، اٌوره، کود دامی یا محصولات فرعی حیوانی داد. آن ها باید در شرایطی متناسب با گونه خود، پرورش یابند که اجازه داشته باشند تا بیرون بروند و اجازه بازی و فعالیت داشته باشند (Macey, 2000).
۲-۳-۱) ویژگی های محصولات ارگانیک
ویژگی‌های اولیه محصولات ارگانیک عبارت است از (نیک‌بخت و پژمان، ۱۳۸۲) :
-
- فرآورده غذایی بایستی دارای استاندارد تعریف شده باشد.
-
- از زمان ورود در مسیرارگانیک تا زمانی که در بشقاب غذا قرار می‌گیرد بایستی بازرسی، کنترل و تأیید شود.
-
- در مورد مواد غذایی حاصل از حیوانات، بایستی بالاترین سطح ایمنی و سلامت حیوان تامین شود.
-
- از داروها، محرک‌های رشد، موادغذایی حیوانی و افزودنی های دیگر برای تغذیه حیوانات استفاده نشود.
-
- حداقل۷۰ درصد تغذیه حیوانات بایستی با توجه به استانداردهای ارگانیک باشد.
-
- از کودها و آفت کش‌های مصنوعی برای تغذیه محصولات کشاورزی استفاده نشود.
- ارگانیسم های اصلاح شده ژنتیکی بکارگرفته نشود.
در ابتدا، محصولات ارگانیک تنها شامل سبزی‌های تازه بود و اولین مصرف‌کنندگانی که از محصولات ارگانیک استفاده می‌کردند، به دنبال محصولاتی بدون مواد شیمیایی، تازه و در حد امکان دارای کمترین مراحل فرایند بودند و چون آن ها باید اقلام مورد نیاز خود را مستقیماً از کشاورزان خریداری می‌کردند، شعار «کشاورز خود را بشناس تا غذای خود را بشناسی» از اولین شعارهایی بود که به منظور ترویج مصرف غذاهای ارگانیک باب شد (Onyango et al., 2007). و اما امروزه در بسیاری از کشورهای دنیا، محصولات ارگانیک، دیگر لوکس و “خاص” به حساب نمی‌آیند و در فروشگاه‌ها، انواع محصولات ارگانیک از میوه و سبزی گرفته تا مرغ، تخم‌مرغ و شیر را می‌توان با برچسب ارگانیک و تنها اندکی گران‌تر از انواع معمولی، خریداری کرد (Aarset et al., 2004).
۲-۳-۲) تمایز محصولات غذایی ارگانیک از غیر ارگانیک
مواد غذایی غیر ارگانیک با داشتن افزودنی ها در افراد حساس آلرژی ایجاد می‌کنند ولی محصولات ارگانیک به دلیل نداشتن مواد شیمیایی برای زنان باردار و کودکان ایده ال هستند. از طرف دیگر هر روز مصرف کنندگان بیشتری تمایل دارند از مواد غذایی فاقد روغنهای ترانس که در مواد غیر ارگانیک وجود دارند، استفاده کنند (Jafari, 2004). اکثر دست اندر کاران محصولات غیر ارگانیک توافق دارند که میزان مواد شیمیایی باقی مانده روی میوه ها و سبزیجات دارای ریسک ناچیزی برای سلامتی هستند بویژه اگر میوه را قبل از خوردن پوست بگیرند یا خوب بشویند، اما مصرف طولانی مدت مواد ارگانیک نگرانی درباره مواد شیمیایی، داروها، هورمون ها، افزودنی ها و مواد رنگی مصنوعی را کاهش میدهد. هیچ تولیدکننده ای نمیتواند ادعا بکند که فرآورده غذایی تولیدشده ارگانیک است مگر این که در هر مرحله از عمل آوری فرآورده، بازرسی وکنترل صورت بگیرد. به طور کلی تفاوت مواد غذایی ارگانیک و غیر ارگانیک عبارتند از (Magkos et al., 2006):
-
- برای تقویت رشد گیاهان در کشاورزی روتین از کودهای شیمیایی و در کشاورزی ارگانیک از کودهای طبیعی نظیر مدفوع حیوانی و کمپوست[۱۹] استفاده می شود.
-
- در کشاورزی غیر ارگانیک برای کاهش آفات و بیماری ها از آفت کش ها و قارچ کش ها و در کشاورزی ارگانیک از حشرات و پرندگان مفید بهره می گیرند.
