پروند های دیگری وجود دارد که در آن ها دعوای خسارت بر مبنای اظهار خلاف واقع ناشی از تسامح در دادگاه طرح شده و با موفقیت همراه بوده است. در پرونده ^[۱۶۵]Anderson v.Rhodes خواهان ها بر اساس آنچه که به دلیل نسیه فروختن سیب زمینی از دست داده‌اند مستحق اخذ خسارت از خوانده گردیدند.

۴)خسارات برای سوء عرضه ناشی از تسامح به موجب قانون سوء عرضه سال ۱۹۶۷

بند ۱ ماده ۲ قانون سوء عرضه ،مسئولیت مدنی را مانند سوئ عرضه متقلبانه، بر اظهار کننده ای تحمیل می‌کند که در خلال مذاکرات منجر به قرار داد،سوء عرضه ای انجام میدهداگرچه ناشی از تسامح باشد^[۱۶۶].این ماده در حقیقت قلمرو معیار تسامح را توسعه نمی‌دهد بلکه به گفته «هاربی استریت» قلمرو شبه جرم مستقل فریب را گسترش می‌دهد^[۱۶۷]

.مفاد کامل این ماده به قرار زیر است:

«شخصی که به دلیل سوءعرضه طرف دیگر قرار داد به انعقاد آن ترغیب گردیده و در نتیجه آن متحمل خساراتی شده است اگر اظهار کننده در قبال خساراتی که ‌در مورد آن ها سوء عرضه صورت گرفته است مسئول شناخته شود در ضورت تدلیس غیر متقلبانه هم مسئول خواهد بود مگر اینکه اثبات کند دلیل متعارف داشته است که اعتقاد پیدا کند و اقعیات اظهار شده حقیقت دارد و چنین اعتقادی را در زمان انعقاد قرار داد پیدا کرده باشد»^[۱۶۸]

از جهت بار اثبات به نظر می‌رسد که بر اساس بند ۱ ماده۲ مخاطب اظهار مسئولیت قانونی ندارد که مسامحه اظهار کننده را اثبات کند وگرنه او ‌بر اساس کامن لو موظف به چنین کاری بود.

در اولین دعوایی که بر اساس قانون سوء عرضه مورد رسیدگی قرار گرفت قاضی لرد دنینگ در پروندهCo.slingv.Anderson^[169]. چنین گفته است«بند ۱ ماده ۲ اقامه دعوا به دلیل سوء عرضه معصومانه را دقیقأ به گونه ای میسر می‌سازد که گویا سوء عرضه متقلبانه صورت گرفته است»^[۱۷۰] واقعیات پرونده از این قرار بود:نماینده ای که بدون سوء نیت معتقد به درستی اظهارش بود به خواهان اظهار کرد که اجازه طرح تأسیس یک گاراژ بر قطعه زمینی که قبلأ خریدار شده بود تحصیل شده است. خواهان با اعتماد بر اینکه به انعقاد قرار داد با اصیل ترغیب گردید اصیل کاملأ آگاه بود که اظهار نماینده اش نادرست است دادگاه به نفع خواهان رأی داد اما به نظر لرد دنینگ قبل از تصویب این قانون دعوای خواهان با شکست مواجه می شد مگر اینکه اثبات می کرد اصیل یا نماینده وی مرتکب تقلب شده اند.^[۱۷۱]

حال این سوال مطرح می شود که چه نوع معیاری برای ارزیابی خسارت باید اعمال گردد. برخی گفته اند: از آنجا که از لحاظ قانونی سوء عرضه ‌بر اساس بند ۱ ماده ۲ از جهت مبنای مسئولیت با سوء عرضه متقلبانه تفاوتی ندارد ارزیابی شبه جرمی خسارت که معمولأ برای شبه جرم فریب اعمال می شود در اینجا نیز اجرا می‌گردد.

در پرونده Davis&co.v.Afa-Minerva^[172] دادگاه با توجه به اظهارات لرد دنینگ در پرونده Jarvis رآی داد که دعوای خواهان برای خسارت بر اساس بند ۱ ماده ۲ موقیت آمیز است.از سوی دیگر پرونده watts ^[۱۷۳]v.spence وجود دارد که دعوایی علیه خوانده برای دریافت خسارت از دست دادن سود معاملی اقامه شد دادگاه دعوای خواهان را پذیرفت و به نفع او رأی داد اما ترجیح داد که به جای معیار قرار دادی یک معیار سنجش شبه جرمی را به کار گیرد.

گفتار سوم: سوء عرضه معصومانه و جبران خسارات آن در کامن لو

در کامن لو تنها راه جبران خسارات فسخ قرار داد است که منوط به دو شرط است:اگر ثابت شود که از لحاظ ماهوی بین آنچه تصور می شد و وجود دارد وآنچه هست تفاوت وجود دارد تا فقدان عوض محقق شود قرار داد ممکن است صرف نظر از سوء عرضه به همین دلیل فسخ شود.^[۱۷۴] دوم ‌بر اساس قاعده ای که در پرونده سدون^[۱۷۵] وجود دارد فسخ قرار داد تنها قبل از اجرای قرار داد ممکن است در نتیجه فسخ قرار داد ،طرفین ملزم است آنچه را که در قرار داد دریافت کرده‌اند به یکدیگر باز گردانند تا در وضعیت قبل از قرار داد قرار بگیرند. اما شخص متضرر می‌تواند برای جبران هزینه ای اجتناب ناپذیری که از قار داد ناشی شده است ادعای غرامت کند.^[۱۷۶]

هیچ وسیله جبران خسارتی در کامن لو پیش‌بینی نشده است زیرا پذیرفته شده که اثر چنین قرار دادی نمیتواندسبب هیچ ضرری به مخاطب اظهار گردد مگر اینکه سوء عرضه در قالب یک شرط غیر مهم مطرح ‌شود اما در نتیجه بند الف ماده ۱ مخاطب اظهار می‌تواند یا جبران خسارت ناشی از سوء عرضه را اختیار کند یا جبران خسارت ناشی از نقض قرار داد را مطالبه نماید.

اگر سوء عرضه معصومانه به صورت شرط قرار دادی در آید قواعد معمول نقض قرار داد اعمال می شود اگر سوء عرضه یک شرط غیر مهم باشداقامه دعوا برای اخذ خسارات میسر خواهد بود واگر مهم باشد یا قرار داد فسخ می شود یا همراه آن خسارت دریافت می شود.^[۱۷۷]

در پرونده Lamare v.dixon^[178] برای اجاره قسمتی از یک انبار شراب«دیکسون»(خوانده) به لامیر(خواهان) که تاجر شراب بود اطمینان داد که انبار خشک است خشک بودن برای ادامه فعالیت ضروری بود اما این در قرار داد ذکر نشده بود زمانی که لامیر دریافت انبار مرطوب است از ادامه قرار داد امتناع ورزید در نتیجه دیکسون برای اجرای عین تعهد اقامه دعوا کرد اما با شکست مواجه شد مجلس اعیان رأی داد اگرچه این مورد ذکر نشده بود اما یک واقعیت مهمی بود که لامیر را برای انعقاد ترغیب کرد.

گفتار چهارم: جبران خسارت برای سوء عرضه معصومانه بر اساس قانون سوء عرضه سال ۱۹۶۷

واژه معصومانه سابقأ در مقابل سوء عرضه متقلبانه بود اما در قانون مذکور این لفظ اشاره به سوء عرضه ای می‌کند که عنصر تقلب در آن نباشد.بند ۲ ماده ۲ این قانون مقرر می‌دارد:

«وقتی شخص در نتیجه سوء عرضه غیر متقلبانه،قرار دادی را منعقد می‌کند حق فسخ قرار داد را دارد اگر در دعوا ادعا شود که قرار داد باید فسخ شود یا نشده است دادگاه می‌تواند اعلام کند که قرار داد باقی است و به جای فسخ حکم به پرداخت خسارت کند این در صورتی است که دادگاه با توجه به نوع سوء عرضه انجام شده و ضرری که در صورت تأیید قرار داد از آن ناشی می شود و نیز ضرری که در صورت فسخ برای طرف دیگر پیش می‌آید منعقد به منصفانه بودن چنین حکمی باشد.»

اما مطابق بند ۲ ماده ۲ حکم پرداخت خسارت به انتخاب مخاطب اظهار نبوده و فقط با صلاح دید دادگاه است دادگاه ممکن است به جای فسخ حکم به پرداخت خسارت کند.

اما در جدیدترین رأی در پرونده^[۱۷۹] Archer v.Brown قاضی پیتر بین در اعمال نظریه لرد دنینگ رأی داد که خواهان ‌بر اساس ماده ۲ قانون سوء عرضه بعد از ادعا کردن فسخ بر مبنای سوء عرضه معصومانه حق ادعای جبران خسارت نیز دارد حق دادگاه در اعطای خسارت ‌بر اساس این بند مبنی بر داشتن حق جایگزین با فسخ در زمان حکم خسارات نیست.

گفتار پنجم: غرامت

۲-۱-۲-۱-۲-۷- مدل بار–هیم (۲۰۰۷)

بار-هیم، لیمی، پرگامین، باکرمن-کراننبرگ و ون‌ایجزندورن (۲۰۰۷) یک مدل چند بعدی پیشنهاد کردند که در آن بدکارکردی هر مؤلفه در این زنجیره زمانی ممکن است منجر به سوگیری توجه شود. نخست، سیستم ارزیابی تهدید پیش توجهی، محرک محیطی را ارزیابی می‌کند. محرک تهدیدآمیز سیستم تخصیص منابع را تغذیه و برانگیختگی فیزیولوژیکی و تخصیص منابع شناختی بر روی محرک را فرامی‌خواند. سیستم ارزیابی تهدید هدایت شده، زمینه تهدید و منابع مقابله‌ای را می‌سنجد. اگر تهدید را کم‌اهمیت پنداشت، درون‌داد سیستم ارزیابی تهدید پیش توجهی ممکن است توسط سیستم درگیری هدف محو شود. اگر تهدید را با اهمیت ارزیابی کرد، ممکن است توجه روی تهدید بماند و منجر به افزایش اضطراب موقعیتی گردد (به نقل از سیسلر و کاستر، ۲۰۱۰).

۲-۱-۲-۲- سوگیری تفسیر در اضطراب اجتماعی

مبهم بودن اغلب موقعیت‌ها و سرنخ‌های اجتماعی، زمینه را برای تحریف معنای آن‌ ها فراهم می‌سازد (کلارک و ولز، ۱۹۹۵؛ امیر و برد، ۲۰۰۸). در اختلال اضطراب اجتماعی، این تحریف به صورت سوءتعبیر موقعیت‌های اجتماعی و دریافت نتایج منفی از محرک‌های اجتماعی رخ می‌دهد. در تبیین این سوءتعبیر، امیر و فوآ (۲۰۰۱) فرض کرده‌اند که معانی مختلف یک رویداد مبهم، معمولاً به صورت ناخواسته فعال می‌شوند اما پس از آن برای ورود به هوشیاری از طریق فرایند بازداری متقابل با هم رقابت می‌کنند. در این فرایند رقابتی، معانی‌ای که در گذشته مکرراً دریافت شده‌اند تمایل دارند چیره شوند زیرا بدون نیاز به انتخاب هوشیارانه پذیرفته می‌شوند.

در این شرایط، سوگیری تفسیر یعنی تمایل به تفسیر اطلاعات مبهم به شیوه‌ای تهدیدکننده مطرح می‌شود. سوگیری تفسیر تحت تاثیر دو برآورد تخمینی رخ می‌دهد: نخست تهدید ادراک شده از نشانه های اجتماعی و سپس هزینه هیجانی نشانه های اجتماعی که منظور از هزینه هیجانی، تاثیر ادراک شده موقعیت اجتماعی بر فرد است (شفیلد^[۱۸۵]، کولز^[۱۸۶] و گیب^[۱۸۷]، ۲۰۰۷). در مجموع باید گفت از آنجا که سوگیری تفسیر اضطراب انتظاری برای موقعیت‌های اجتماعی آینده را موجب می‌شود (اسمیت و کلارک، ۲۰۰۷)، در وهله نخست با افزایش پریشانی شخص مبتلا و سپس از طریق تقویت اجتناب از موقعیت‌های اجتماعی، تداوم اضطراب اجتماعی را منجر می‌شود.

۲-۲- پیشینه عملی

۲-۲-۱- سوگیری توجه در اضطراب اجتماعی

جریان عظیم اطلاعات در دسترس و در عین حال محدودیت ظرفیت سیستم پردازش، سازوکارهایی را ایجاب می‌کند که فرایند گزینش و پردازش محرک‌ها هدایت شود. توجه و به طور اختصاصی توجه انتخابی، مکانیزم هدایت‌گر این فرایند گزینشی است؛ نشانه های مورد توجه به مراحل بعدی پردازش راه می‌یابند و نشانه هایی که مورد توجه قرار نگرفته‌اند، به مرحله بعدی پردازش نمی‌رسند (کلارک و فربورن، ۱۳۸۶).

در این میان، الگوهای توجهی از انگیزش و وضعیت هیجانی فرد تاثیر می‌گیرند و حتی آنچه که مورد توجه قرار می‌گیرد، بر هیجانات و اهداف فرد اثرگذار است (تمیر^[۱۸۸] و رابینسون^[۱۸۹]، ۲۰۰۷). در سطح بالاتر، محرک‌های هیجانی که همخوان با وضعیت خلقی فعلی فرد هستند، سریع‌تر از دیگر اطلاعات مورد توجه و پردازش قرار خواهند گرفت (لی^[۱۹۰]، تان^[۱۹۱]، کوان^[۱۹۲] و لیو^[۱۹۳]، ۲۰۰۸). در این شرایط، مفهوم سوگیری توجه مطرح می‌شود؛ بدین معنا که به‌رغم تلاش‌های فرد برای نادیده گرفتن محرک، تمام نیروی توجه به سمت آن سوق می‌یابد (ویلیامز و همکاران، ۱۹۹۶؛ به نقل از عسگری، ۱۳۹۰).

همخوان با تبیین تعامل دو طرفه وضعیت هیجانی و توجه و در حمایت از مدل‌های شناختی، گستره وسیعی از پیشینه پژوهشی اثبات می‌کند که افراد با اضطراب اجتماعی، توجه خاصی به اطلاعات تهدیدکننده اجتماعی دارند؛ اطلاعاتی مانند احساسات و رفتارهای مرتبط با اضطراب (پینلس^[۱۹۴] و مینکا^[۱۹۵]، ۲۰۰۵) و نشانه های عدم پذیرش از جانب دیگران (موگ، فیلیپات و ‌بر دلی، ۲۰۰۴).

در یکی از مطالعات اولیه در خصوص دستکاری آزمایشی سوگیری توجه، مک‌لئود، راترفورد، کمپبل، ابسوورثی و هولکر (۲۰۰۲) از طریق تکلیف پروب دات، شرایط آزمایشی را ترتیب دادند تا بتوان ارتباط سوگیری توجه و اضطراب را بررسی نمود. طرح آزمایش ‌به این ترتیب بود که شرکت‌کنندگان غیرمضطرب، به تصادف در دو گروه آموزش توجه به اطلاعات تهدیدکننده و آموزش توجه به اطلاعات خنثی قرار گرفتند. تکلیف پروب دات با ۶۷۲ کوشش و جفت لغت‌های تهدیدکننده و خنثی ارائه شد. در شرایط آموزش توجه به اطلاعات تهدید، پروب بین لغات تهدیدکننده جابه‌جا می‌شد در حالی که در شرایط آموزش توجه به اطلاعات خنثی، پروب بین لغات خنثی جابه‌جا می‌شد و شرکت‌کنندگان می‌بایست به محض ردیابی پروب دکمه‌ای را فشار می‌دادند. نتایج نشان داد افرادی که آموزش توجه به اطلاعات تهدیدکننده دریافت کرده بودند نسبت به افرادی که به اطلاعات خنثی توجه می‌کردند، اضطراب و خلق منفی بالاتری را پس از اجرای تکالیف استرس‌آمیز گزارش نمودند. این مطالعه شواهدی را فراهم کرد مبنی بر اینکه توجه انتخابی به اطلاعات تهدیدکننده واکنش‌پذیری اضطرابی به تکلیف آزمایشی را افزایش می‌دهد. موگ و ‌بر دلی (۲۰۰۲) نیز نتیجه‌ای مشابه گزارش نمودند.

این نتایج در مطالعات بعدی، با تکلیف پروب دات کلمه‌ای و در نمونه با اضطراب اجتماعی نیز تکرار شد (موسی^[۱۹۶]، لپین^[۱۹۷]، کلارک، مانسل و اهلرز، ۲۰۰۳) اما با توجه به اینکه برای افراد با اضطراب اجتماعی تصاویر چهره محرک‌های بالقوه تهدیدآمیزتری هستند، پیشیار، هریس و منزس (۲۰۰۴؛ به نقل از مک میلان، ۲۰۰۸) نتایج حاصل از پروب دات کلمه‌ای (خنثی-خنثی، خنثی-مثبت، خنثی-منفی) و پروب دات تصاویر چهره (خنثی-خنثی، خنثی-مثبت، خنثی-منفی) را مقایسه کردند. برخلاف مطالعات قبل که سوگیری توجه را صرفاً تحت شرایط تهدید اجتماعی گزارش نموده بودند (مانسل و همکاران، ۱۹۹۹؛ بوئن^[۱۹۸] و همکاران، ۱۹۹۴؛ به نقل از مک میلان، ۲۰۰۸) شرکت‌کنندگان با اضطراب اجتماعی بالا، سوگیری توجه نسبت به محرک چهره‌ای منفی نشان دادند. این افراد در کوشش‌های خنثی-مثبت ترجیحاً به چهره خنثی توجه می‌کردند و از چهره‌های مثبت حتی در شرایط بدون تهدید اجتماعی نیز اجتناب می‌کردند. در مطالعه دیگری که توسط همین محققان صورت گرفت، نتایج مشابه به دست آمد. پژوهش(مانسل، کلارک و اهلرز^[۱۹۹]، ۲۰۰۳) نیز این یافته را تأیید نمود؛ ‌بنابرین‏ این نکته استنباط می‌شود که افراد با اضطراب اجتماعی، سوگیری توجه پایداری را نسبت به محرک‌های تهدیدکننده اجتماعی نشان می‌دهند و البته تصاویر چهره نسبت به لغات اضطراب بیشتری را موجب می‌شوند.

مارکس با وجود اینکه مذهب را در سطح روبنا مقوله بندی کرده و آن را تابعی از زیر ساخت های اقتصادی می‌داند؛ ولی مذهب، میان مؤلفه های روبنایی نیز نقش مهمی دارد. مذهب، از مقمومات عمده ایئولوژی طبقه حاکم برای تخدیر و تحمیق طبقات فرودست جامعه است و در جامعه بدون طبقه کمونیستی، از میان خواهد رفت.

امیل دورکیم (۱۹۱۷-۱۸۵۸م) بخش مهمی از تحقیقات خویش را به مقوله دین اختصاص داده است. وی در کتاب صور بنیانی حیات دینی تلاش می‌کند با کشف ذات دین در جوامع ساده و ابتدایی، ماهیت و علل بقای آن را در جوامع مدرن و پیچیده درک کند. وی توتم پرستی را بیانگر ذات دین پنداشته و معتقد است توتم پرستی نماد تمایز میان ” مقدس” و “نا مقدس” در حیات اجتماعی است که از سوی جامعه صورت می‌گیرد.

دورکیم در تبیین پیدایش و بقای دین به روش کارکرد گرایی. شؤون مختلف جامعه را بر اساس پیامدهای سودمندی که برای نظام بزرگ تر اجتماعی دارند، تبیین می‌کند. وی معتقد است دین؛ یعنی تمایز میان امور مقدس و نامقدس که کارکرد انسجام بخشی دارد و همین استعداد، منشاء پیدایش و تداوم دین تا دوران معاصر است.

دورکیم برای دین، منشاء الهی قایل نیست؛ بلکه دین را مخلوق اجتماعی می پندارد که بر حسب تحولات جامعه تحول می پذیرد. طبیعی است به زعم وی، دین از همان ابتدا ماهیت سکولار دارد و جوامع آینده نیز قادر خواهند بود دین و خدایان جدید خویش را از نو بسازند. شاید به همین سبب است که رابرت یلا او را نسختین متکلم دین مدنی شناخته است.

ماکس وبر (۱۹۲۰-۱۸۶۴م) جامعه شناس پرآوازه آلمانی نیز بخش عمده ای تحقیقات خویش را به مقوله دین اختصاص داده است. وبر در کتاب اخلاق پروتستان و روح سرمایه داری برخلاف مارکس که دین را رو بنا تلقی کرده، می کوشد رفتار اقتصادی را از طریق ادیان تبیین نماید. وی معتقد است تلقی خاصی از مسیحیت که در اندیشه کالونیسم تبلور یافت، زمینه پیدایش سرمایه داری جدیدغربی را فراهم کرد.

تبیین وبر از پیدایش دین، شبیه تبیینی است که دورکیم ارائه می‌کند؛ اما در باره پایان آن، بر خلاف دورکیم معتقد است دوران معاصر،دوره پایان دین است. البته این پیش‌بینی با تبیین کارکرد گرا چندان سازگار نیست. به نظر وبر، مفهوم عمده در ادیان بدوی، مفهوم کاریسما است که تا حدود زیادی به مفهوم قدس در نزد دورکیم نزدیک است. کرامت، کیفیت چیزی است که، به قول ماکس وبر، از مدار زندگی روزانه بیرون است. کرامت در هستی موجودات، حیوانات، گیاهان و اشیاءجاری است؛ پس نقطه عزیمت تاریخ دینی بشر، در جهانی سرشار از مقدسات است، نقطه پایان آن، در دوره ما؛ یعنی در جهانی است که به قول ماکس وبر جهانی افسون زدوده است.

منظور از دین در این پژوهش عبارت است از:

مجموعه از از اعتقادات و آداب و اعمال، که کم و بیش سازمان یافته و با یک حقیقت ما فوق تجربی و متعالی مرتبط می‌باشد ودرون یک جامعه معین، یک یا چند وظیفه زیر را انجام می‌دهد. یکپارچه ساختن، هویت بخشیدن، تبیین تجربی جمعی، ‌پاسخ‌گویی‌ به ماهیت اساسی حیات فردی و اجتماعی انسان ها.

دین از دیدگاه مکتب اصالت کارکرد

پایداری دین، برای یک کارکرد گرا، بدین معنا است که دین، نیازهای اساسی معین افراد و جامعه را برآورده می‌سازد. یکی از آن نیازها، تقلیل نگرانی و تنش است. نیاز دیگر، تحکیم هنجارها و ارزش های اساسی است.

چنان که ملاحظه می کنید دین، دارای کارکردهایی است که در جهان آتی که عمده ترین مشکل انسان ها سلامت و بهداشت روان خواهد بود. از اهمیت بسزایی برخوردار است.

برخلاف ایده های حاکم در قرن ۱۹ که دین را مخلوق بشری می پنداشت، در این رویکرد، دین یک نیاز فطری است. به تعبیر یونگ « فرد، محکوم این تجربه است، نه آفریننده آن» و استیلای عقل در دنیای معاصر « بزرگ ترین و غم بارترین خطای بشر» است. بدین ترتیب، کوبیدن در طبل سکولاریزاسیون، یک مد زودگذر می‌باشد.

فصل سوم

روش تحقیق

روش تحقیق

تعریف جامعه آماری و حجم نمونه :

جامعه آماری تحقیق حاضر عبارت است از کلیه دانشجویان شاغل به تحصیل در مجتمع علوم انسانی آزاد شهر مشهد که از این میان تعداد ۲۲۰ دانشجو با بهره گرفتن از شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب گردیده است

روش تحقیق :

روش تحقیق در پژوهش حاضر پیمایشی است که به شیوه توصیفی و در یک مقطع زمانی معین انجام می شود ابزار اصلی گردآوری اطلاعات در این تحقیق پرسشنامه می‌باشد . لیکن جهت آشنایی بیشتر با جامعه آماری وفضای تحقیق با بهره گرفتن از مطالعه اکتشافی و مصاحبه سازمان یافته با برخی از صاحب نظران و افراد مطلع و هم چنین تعدادی از اعضاء جامعه آماری از دیدگاه ها و نگرش های آن ها در خصوص با موضوع مورد بررسی آگاهی های مقدماتی فراهم آمد.

فصل چهارم

یافته های پژوهش

الف ـ سیمای پاسخگویان

الف ـ ۱ ـ توزیع پاسخگویان بر حسب جنسیت

بررسی نتایج نشان می‌دهد که ۸۳٫۶ درصد از پاسخگویان زن و ۱۶٫۴ درصد مرد می‌باشند.

جدول شماره‌ ۱ـ توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب جنسیت

نمودار شماره ۱ ـ توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب جنسیت

الف ـ۲ـ توزیع پاسخگویان بر حسب وضعیت تاهل

نتایج حاصله نشان می‌دهد که ۷۹ درصد از پاسخگویان مجرد و ۲۱ درصد از آنان متاهل می‌باشند.

جدول شماره ۲ ـ توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت تاهل

نمودار شماره ۲ ـ توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب وضعیت تاهل

الف ـ۳ـ توزیع پاسخگویان بر حسب گروه سنی

همان‌ طور که ملاحظه می‌شود ۸۸٫۳ درصد پاسخگویان در گروه سنی کمتر از ۲۵ سال قرار دارند. ۸٫۹ درصد بین ۲۵ تا ۳۰ سال سن دارند. فقط ۲٫۸ درصد از حجم نمونه افراد بالای ۳۰ سال هستند.

جدول شماره ۳ ـ توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب گروه‌های سنی

نمودار شماره ۳ ـ توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب گروه‌های سنی

الف ـ ۴ ـ توزیع پاسخگویان بر حسب رشته تحصیلی

توزیع درصدی رشته‌ تحصیلی افراد در جدول شماره ۴ قابل مشاهده است. در بین دانشجویان مجتمع علوم انسانی رشته تحصیلی ۳۰ درصد از پاسخگویان حسابداری می‌باشد. پس از آن تحصیل‌ کردگان رشته فقه و مبانی حقوق ۱۸٫۳ درصد ، مطالعات خانواده ۵/۸ درصد ، زبان و ادبیات فارسی ۶٫۶ درصد و مدیریت دولتی با ۵٫۲ درصد به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار دارند. رشته تحصیلی ۳۱٫۵ درصد از پاسخگویان نیز شاخه ای از رشته‌های مهندسی و غیره می‌باشد.

جدول شماره ۴ ـ توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب رشته تحصیلی

نمودار شماره ۴ ـ توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب رشته تحصیلی

الف ـ ۵ ـ توزیع پاسخگویان بر حسب مقطع تحصیلی

همان‌ طور که ملاحظه می شود ۸۳٫۷ درصد از پاسخگویان در مقطع کارشناسی مشغول به تحصیل می‌باشند. ۱۴٫۴ درصد از حجم نمونه را دانشجویان مقطع کاردانی تشکیل می‌دهند. مقطع تحصیلی ۱٫۹ درصد از دانشجویان کارشناسی ارشد می‌باشد.

جدول شماره ۵ ـ توزیع فراوانی پاسخگویان بر حسب وضعیت فعالیت

نمودار شماره ۵ ـ توزیع درصدی پاسخگویان بر حسب مقطع تحصیلی

الف ـ ۶ ـ توزیع پاسخگویان بر حسب سال ورودی به دانشگاه

از آن جا که بقای نسل بشر و دوام جوامع انسانی در گرو بهداشت و سلامت جامعه است، لذا دین اسلام با حرام نمودن خبائث و بدی‌ها و حلال کردن پاکی‌ها و پاکیزگی‌ها^[۳۹]، راه رسیدن ‌به این مقصود و هدف را فراهم ساخته است.

از امام صادق‌(علیه‌السلام) دربارۀ تنفس هوای آلوده و توقف و زندگی در آن سؤال شد. آن حضرت در جواب ‌به این پرسش یک حکم کلّی را مطرح فرمودند که راهگشای بسیاری از مشکلات و معضلات است. حضرت فرمودند: “هر چیزی که خوردنش (استنشاق، نوشیدن) برای بدن انسان ضرر داشته باشد، خوردنش حرام است، مگر ضرورت اقتضا کند”.^[۴۰]

۲. دفع زباله

مسئلۀ ضرورت حفظ بهداشت محیط یکی از موضوعات بسیار جدی و اساسی امروز جوامع انسانی است. اگر الزام به حفاظت از محیط زیست انسانی، فراگیر نباشد و از طرف آحاد شهروندان، جدّی تلقّی نشود و کسانی بخواهند محیط زندگی را آلوده سازند و یا زباله‌ها از راه‌های صحیح و بهداشتی جمع‌ آوری نشود، زباله‌ها کانونی برای آلودگی محیط زیست و به خطر افتادن سلامت مردم خواهند بود.

زباله‌ها کانون انواع میکروب‌ها و محل پرورش حشرات و عوامل بیماری زا است؛ لذا به همین جهت است که پیامبر اسلام(صلّی‌الله علیه و آله و سلم) می‌فرماید: “زباله‌ها را شب در خانه های خود نگه ندارید و آن را روز به بیرون از خانه منتقل کنید؛ زیرا زباله جایگاه شیطان است.^[۴۱]

آن حضرت همچنین فرمود: “خاک رو به را پشت در (حیاط) جمع نکنید؛ زیرا که لانۀ شیطان می‌شود”.^[۴۲] بدیهی است که منظور از شیطان در این جا یعنی محل تجمع حشرات موذی و انتقال و گسترش آلودگی و انواع بیماری‌ها.

در سیره و روش زندگی پیامبر اسلام(صلّی‌الله علیه و آله و سلم) و امامان معصوم(صلّی‌الله علیه و آله و سلم) فراوان مشاهده می‌شود که بر پاکیزگی و نظافت اصرار داشتند و پیروان خود را به آن سفارش می‌کردند.

پیامبر(صلّی‌الله علیه و آله و سلم) فرمود: “خداوند پاک است، شخص پاک را دوست دارد، پاکیزه است و پاکیزگی را دوست دارد”.^[۴۳]

لزوم اجتناب و دوری از فضولات انسانی و اطلاق نجس به آن و وجوب طهارت و پاک کردن و شستن چیزهای آلوده به آن، از خدمات علمی‌دین اسلام به بشریت است که موجب پاک شدن محیط زیست از آلودگی‌ها و نجاسات شده است.

امروزه مدفوع به عنوان کانون اصلی اکثر بیماری‌های میکروبی و انگلی مانند وبا و بیماری‌های روده‌ای میکروبی و انگلی شناخته شده است.^[۴۴]

از همین رو است که امام علی‌(علیه‌السلام) می‌فرماید: “پیامبر(صلّی‌الله علیه و آله و سلم) از تغوط (دفع مدفوع) بر کنار آب روان و جوی خوش گوار و زیر درخت میوه دار نهی ‌کرده‌است”.^[۴۵]

همچنین در روایت دیگر آمده است: رسول خدا نهی کرد از این که انسان ادرار کند زیر درخت میوه دار، یا در مسیر راه و یا در آب راکد.^[۴۶]

امروزه با پیشرفت فناوری و شهرنشینی و به وجود آمدن جوامع مصرف کنندۀ شهری، روزانه هزاران تن زباله تولید می‌شود که جمع‌ آوری و دفع آن ها به طریق بهداشتی، از مهم‌ترین مسائل بهداشتی است که باید به آن توجه شود.

در مکتب حیات بخش اسلام و تمام ادیان الاهی، جان آدمی‌دارای ارزش و حفظ آن واجب است. بر همین اساس قرآن کریم به مسلمانان سفارش می‌کند که با کارهای خود موجبات هلاکت و نابودی خویش را فراهم نکنید: “خود را با دست خود به هلاکت ‌نیافکنید”.^[۴۷]

مفسر بزرگ قرآن کریم، مرحوم علامه طباطبایی می‌گوید: این آیه مطلق است و در نتیجه نهی در آن نهی از تمامی‌رفتارهای افراطی و تفریطی است.^[۴۸]

‌بنابرین‏، در شرع مقدس اسلام، انسان مجاز نیست، با اعمال و رفتار خود محیط زندگی خود و دیگران را آلوده کرده و در برابر ضروری‌ترین مسائل بهداشتی بی‌تفاوت باشد و با سهل انگاری‌های خود محیط اجتماع را از زندگی سالم محروم کند.

علاوه بر این طبق قاعدۀ “لاضرر” – که پیامبر(صلّی‌الله علیه و آله و سلم) فرمود: “در اسلام ضرر و زیان رساندن به خود و دیگران ممنوع است”،^[۴۹] – انسان حتی از امکانات شخصی خود، نباید به گونه‌ای استفاده کند که باعث آزار و اذیت دیگران شود و به آن ها ضرر برساند.

۳. فضای سبز

اقلیم شهری امروز تحت تأثیر فرآیندهای تراکم و تمرکز فعالیت در شهرها آن چنان دگرگون شده که مطالعات ناحیه‌ای شهرها به صورت مشخص و جدا از اقلیم ناحیه ای، بررسی می‌شود، آثاری که از طریق کاهش فضای سبز شهری بر اکولوژی شهری به ویژه در زمینه‌های اقلیم هوا، خاک، آب‌های زیرزمینی و … بر جای گذاشته می‌شود، چنان مؤثر است که عناصر سازنده آن را در محیط شهری به کلی دگرگون می‌کند.

اگرچه در متون و منابع اولیه دینی ما مسأله فضای سبز به صورت امروزی به طور مشخص مطرح نشده است، اما این موضوع تحت عنوان کلی‌تر؛ مانند غرس درخت، ترغیب و تشویق به درخت کاری و نهی از قطع درختان آمده که حکایت از عنایت و توجه دین اسلام ‌به این موضوع دارد.

پیامبر اکرم(صلّی‌الله علیه و آله و سلم) در این باره می‌فرماید: “اگر رستاخیز (قیامت) برپا شد و نهالی در دست یکی از شما است، اگر می‌توانید، آن را بکارید”.^[۵۰]

آن حضرت در نهی و توبیخ کسانی که اقدام به قطع درختان و از بین بردن منابع طبیعی و زیست محیطی می‌کنند، می‌فرماید: “هر کس درخت سدر را قطع کند، سرنگون وارد جهنم خواهد شد”.^[۵۱]

لذا به موجب قانون حفظ و حمایت از منابع طبیعی و ذخایر جنگلی کشور، هیچ شخصی حتی نهادها و سازمان‌های دولتی و غیر دولتی حق ندارند به تخریب منابع ملی بپردازند و قانون، وزارت جهاد و کشاورزی را موظف به حفاظت از این منابع و ثروت‌های ملی ‌کرده‌است.^[۵۲]

در فقه اسلامی‌ نیز قوانینی وجود دارد که مردم را از تصرف در اموال عمومی‌و دولتی باز می‌دارد، این قوانین مستند به قانون الهی و قرآن کریم است: “از تو دربارۀ انفال^[۵۳] سؤال می‌کنند، بگو انفال، مخصوص خدا و پیامبر است، پس از (مخالفت با فرمان) خدا بپرهیزید”.^[۵۴]

‌بنابرین‏، می‌توان گفت که تخریب و از بین بردن هر آن چه جزو سرمایه های ملی کشور به حساب می‌آیند، مشروع نیست.

علاوه در دنیایی که ما در آن زندگی می‌کنیم، هزاران عامل حیاتی دست به دست هم داده‌اند تا انسان‌ها از مزایای زندگی بهره‌مند شوند. نبود هر یک از آن ها زندگی را با مشکلات جدی و فراوانی مواجه می‌سازد. خداوند متعال نعمت‌های دنیا، اعم از خوردنی‌ها، آشامیدنی‌ها و هر آن چه که موجب رفاه و آسایش زندگی است را برای انسان آفرید و بر اساس آموزه‌های قرآن کریم، انسان از استفاده و لذت بردن از این زندگی و نعمت‌های آن منع نشده است، ولی از تلف نمودن، استفاده نابجا و تخریب آن ها منع شده است: “ای فرزندان آدم… (از نعمت‌های خدا) بخورید و بیاشامید، ولی اسراف نکنید که خداوند اسراف کنندگان را دوست نمی‌دارد”.^[۵۵]

ب. نگاه دین به انسان

اصل در انسان از دیدگاه اسلام

اصل اول

▪ تولید اطلاعات ‌در مورد فرصت‌ها
▪ ترویج فرهنگ کارآفرینی
▪ بازسازی فرهنگ کار و توانمند سازی نیروی کار.

در حال حاضر به طور متوسط سالانه هزاران فارغ التحصیل دانشگاه در کشور وجود دارد که رشته تحصیلی بیشتر آن ها علوم انسانی است. این عده را می توان با یک سری آموزش‌های تخصصی کوتاه مدت نوعی تخصص بر ایشان ایجاد کرد. موضوع دیگر حفظ حقوق نو آوران است که یکی از موانع ترقی و پیشرفت در کشور ما است. افراد، ابتکار یکدیگر را تقلید می‌کنند و این مخل نوآوری و کار آفرینی است. دولت باید در جهت حمایت از حقوق مبتکران چاره اندیشی جدی تر ی کند.(همان منبع)

۲-۲-۲۰-برنامه های کارآفرینی در دانشگاه‌ها و کشورهای مختلف

۲-۲-۲۰-۱- اندونزی

اهم تجربیات عملی دولت اندونزی در توسعه و ترویج کارآفرینی بشرح زیر می‌باشند:
تأسيس صندوق اعتبارات خاص برای صنایع کوچک پیمانکار در سال ۱۹۹۱ (بانک‌های تجاری طبق دستور دولت موظف هستند تا ۴۵ درصد از کل سقف صندوق را پر کنند)

ایجاد مدل‌های همکاری صنایع کوچک با صنایع بزرگ

پیمانکاری مستقیم :هیچ تعهدی مبنی بر ادامه همکاری پس از پایان مدت قرارداد برای طرفین وجود ندارد.

پیمانکاری شبکه‌ای:همکاری بین صنایع کوچک و متوسط و بزرگ وجود دارد. دولت با امکانات مناسبی از جمله راه‌اندازی صندوق ویژه اعتبارات تضمینی و قانونمند کردن وظایف هر یک از طرفین قرارداد نسبت به یکدیگر را در نظر گرفته است.

همکاری تولیدی ـ صنعتی مشترک:از سال ۱۹۹۳ این مدل معرفی و گسترش یافته است. طبق این مدل کارخانه بزرگ به همراه تعداد مشخصی از واحدهای صنعتی کوچک یا شرکت مستقل تولیدی تأسيس خواهند کرد که با بهره گرفتن از امکانات فنی ـ ‌فناورانه، نیروی انسانی و نوآوری‌های صنعتی هر دو طرف نسبت به تولید یک کالا یا محصول خاصی تحت یک نام جدید اقدام خواهند کرد. سرمایه‌گذاری در شرکت جدید به صورت ۴۰ درصد از طرف صنایع کوچک و ۶۰ درصد از طرف کارخانه بزرگ تامین را دریافت می‌نمایند. دولت اندونزی تخفیف‌های ویژه مالیاتی، آموزش نیروی انسانی،‌ حمایت از بازاریابی،…. را به عنوان مشوق‌های لازم در این زمینه انجام می‌دهد. تا به حال ۲۴ شرکت صنعتی مشترک تأسيس شده است.

شرکت‌های سهامی متشکل از صنایع کوچک

از سال ۱۹۹۵ این مدل طراحی و اجرا شده است. ‌بر اساس این مدل واحدهای کوچک صنعتی به ایجاد شرکت تولیدی با مالکیت سهامی اقدام می‌کنند که ۴۰ درصد از سرمایه لازم توسط عرضه سهام و فروش به افراد حقیقی تامین خواهد شد و ۶۰ درصد مابقی توسط واحدهای کوچک صنعتی تامین خواهد شد.

توسعه صنایع کوچک خرد (خود اشتغال) برای مقابله با بیکاری و ایجاد اشتغال در سال ۱۹۹۳، بیش از ۴۰/۴۱ درصد از کل شغل ایجاد شده در کلیه بخش‌های اقتصادی در اندونزی مربوط ‌به این بخش بوده است.

عمده برنامه‌ حمایتی دولتی از این بخش عبارتند از:

– تامین سرمایه اولیه برای راه‌اندازی پروژه تولیدی و نیمه تولیدی تا ۷۵ درصد کل هزینه پروژه از سال ۱۹۸۶ به بعد

– آموزش نیروی انسانی در مراکز‌ آموزش‌ فنی و حرفه‌ای برای مناطق محروم بدون دریافت شهریه و در سایر مناطق دریافت شهریه با شرایط پرداخت آسان توسط وام آموزشی صورت می‌گیرد.

– آموزش مدیریتی برای کارآفرینان واحدهای صنعتی کوچک خود اشتغال
– تامین ماشین‌آلات از طریق اجاره بلندمدت یا فروش ماشین‌آلات دولتی دست دوم ‌به این واحدها

– ایجاد بانک اطّلاعاتی و انجام مشاوره‌های مختلف

برنامه «توسعه خود اشتغالی و کارآفرینی^[۲۰] در دانشگاه ملگان^[۲۱] اندونزی.

– ایجاد رشته کارآفرینی و خود اتکایی در این دانشگاه

– فعالیت‌های اجباری درون رشته‌ای (کارآموزی اجباری) در تمام رشته‌های دانشگاه برنامه‌ آموزشی فوق برنامه برای آماده‌سازی دانش­آموختگان دانشگاهی برای تأسيس کسب و کارهای خود و تبدیل آن ها به افراد کارآفرین که شامل سه مرحله زیر می‌باشد اجرا می‌گردد:
الف) پیش آموزش: (به کار آموزان اطلاع داده می‌شود و از میان داوطلبان آنهایی که بیشترین انگیزه را ‌داشته‌اند و نمره خوبی کسب کرده‌اند. انتخاب می‌شوند).

ب) آموزش (به ۱۴۴ ساعت وقت نیاز دارد. تمام وقت ۱۲ روز طول می‌کشد و نیمه وقت حدود یک ماه).

ج) بعد از آموزش (مشکلات عمومی که در حین اجرای طرح‌ها بروز می‌کنند مانند مجوز، گواهی‌نامه، تامین مالی، بازاریابی و… مشاوره داده می‌شود).

نتیجه برنامه: ۴۰ درصد از شرکت‌کنندگان در برنامه آموزشی در شروع کسب و کار موفق بوده‌اند و هر کارآفرین ۵۰ نفر را استخدام ‌کرده‌است.

چاپ کتاب «توسعه کردشگری و کارآفرینان کوچک، سیاست ملی و فرهنگ کارآفرینی ‌در مورد اندونزی» در سال ۱۹۹۹٫( دفتر امور توسعه کارآفرینی ، ۱۳۸۶)

۲-۲-۲۰-۲-اتریش

سه برنامه کلی وجود دارد:

۱- برنامه «دانشمندان کسب و کار تأسيس می‌کنند. دانشمندان کسب و کار راه‌اندازی می‌کنند» هدف این برنامه فعال نمودن اقتصاد دانان دانشگاهی در مسیر نوآوری و کاربرد آن می‌باشند. این برنامه در سال ۱۹۸۶ شروع شده و تأسيس و راه‌اندازی مراکز را تا سقف حدود ۲۳۰۰۰ دلار حمایت می‌کند.

اهم تجربیات عملی دولت اتریش در توسعه و ترویج کارآفرینی بشرح زیر می‌باشند:
حمایت های آموزشی

– در سال ۱۹۹۸، ۴۷ درصد از کسب و کار کوچک در آموزش حرفه‌ای برای کارشناسان شرکت ‌داشته‌اند.

– ارائه یک طرح « کسب و کار کوچک» توسط دانش‌آموزان ۱۹-۱۵ سال در مدرسه خودشان برای یک سال درسی (محصولاتی را تولید کنند و خدماتی را در بازار محلی ارائه دهند و تمام تصمیم‌گیری‌های مربوطه به کسب و کار خودشان را انجام دهند).

– ایجاد یک «شرکت مجازی» از مدل یک شرکت واقعی، این مدل در تمام کالج‌های بازرگانی و مدارس کسب و کار در اتریش اجباری می‌باشد و برای اهداف آموزش بازرگانی در تمام مدارس حرفه‌ای توجیه می‌شود.

– ایجاد اولین کرسی مدیریت/ کارآفرینی به نام «کرسی مدیریت نوآوری و ایجاد کسب و کار^[۲۲] » در دانشگاه کلاگن فورت در سال ۱۹۹۹٫

– ایجاد یک مرکز عالی کسب و کار در سال ۱۹۹۸، (محدودیت کارآفرینی و محروم بودن دانش‌آموزان مدارس از آن، آموزش در مدارس و دانشکده‌ها بیشتر جنبه نظری و نه عملی دارد). از جمله برنامه های این مرکز می‌توان از تدارک تسهیلات آموزشی (مانند مطالعات موردی برای شروع کسب و کار)، آموزش بیشتر به معلمان (مانند توسعه مطالعات موردی، مدیریت پروژه، سمینارهای کارآفرینی)، همکاری مشترک در توسعه دوره های آموزشی معلمان در کل کشور (برای معلمان مدارس حرفه‌ای) نام برد.