مرحله ۱

حساسیت به حالات ظاهر جسمانی

مرحله ۴

جستجوی مراقبت‌های پزشکی

تصویر شماره ۳ – ۲ (ترنکویت^[۵۵] و تاسیناری^[۵۶] ۱۹۸۹)

استرس و سیستم ایمنی بدن

چگونگی تأثیر رویدادهای بیرونی بر حالت‌های ‌فیزیولوژیکی درونی کانون توجه بسیاری از پژوهش‌های ایمنی شناختی و عصبی ـ روانی است. درهمین راستا ارتباط بین واکنش‌های روانی افراد و بیماری در چگونگی آزادسازی هورمونهای استرس مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است (اکسلورد^[۵۷] و رایزین^[۵۸]، ۱۹۸۴). ارگانیسم در جریان استرس، ابزارهای دفاعی‌اش را در برابر تهاجم عوامل بیولوژیک به کار می‌اندارد. به عقیده سلیه، استرس با از بین بردن بافت‌های لنفوئیدکه برای مبارزه با عوامل بیماری زا ضرورت دارند دفاعهای ایمنی را ضعیف می‌کند (سلیه،۱۹۸۷). سولوراک ^[۵۹] ( ۱۹۷۷) بر نقش دفاعی بیشتر دستگاه عصبی سمپاتیک در مقابل تهاجمات زیانبخش تأکید می‌ورزد و معتقد است که سلولهای عصبی مولد آدرنالین و دوپامین به خاطر تنظیم زیادی از فرآیندهای تعادل حیاتی همچون تنظیم درجه حرارت، ترشح هورمونهای هیپوفیز، ضربان قلب و فشار خون شریانی در جریان استرس فعال هستند و دخالت استرس هر گونه پاسخ مناسب فیزیولوژیک را از فرد سلب می‌کند. چنانچه سیستم ایمنی بدن به صورت منفی تحت نفوذ هورمون آدرنالین قرار گیرد امکان بروز بیماری در طی دوره های استرس‌آور زندگی امری حتمی است. نقش آدرنالین از سوی دیگر نیز حائز اهمیت است و آن اینکه فرد را برای برخورد فعالانه در برابر استرس برمی‌انگیزد. پژوهش‌ها نشان می‌‌دهند که فقدان یا جدایی از فرد ‏مورد علاقه، تغییر محل زندگی باکاهش ایمنی بدن در برابر بیماری‌ها همراه است(اسلا گر^[۶۰] ، ریت^[۶۱] ۱۹۸۴). واکنش‌های انفعالی فرد در برابر بیماری‌های مزمن و شدید عامل دیگری است که به از هم پاشیدگی سیستم ایمنی بدن می‌افزاید. به عنوان مثال سرطان بیماری شدیدی است لیکن واکنش فرد افسرده در برابر چنین موقعیتی روند بیماری را شدت می‌بخشد(گلدبرگ،۱۹۸۴). تغییرات رفتاری که به عنوان راهبردهای مقابله‌ای در نظر گرفته می‌شوند نیز سیستم ایمنی بدن را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مثلاً اشخاص تحت استرس گرایش دارندکه بهداشت را کمتر رعایت کنند. آنان ممکن است سیگار بیشتری دود کرده، الکل بیشتری نوشیده، خوراک و خواب کمتری داشته باشند(کوهن، و ویلیامسون^[۶۲] ، ۱۹۸۸‏). افزایش مصرف سیگار و الکل همچنین ممکن است همه پاسخهای ایمنی را متأثر سازد(گلاسر ،۱۹۸۸).

سالزانو^[۶۳] (۲۰۰۳) خاطر نشان ساخت که مواجهه با استرس منجر به فعالیت هورمون گلیکوکورتیکوئید خواهد شد که این امر منجر به ترشح زیاد نوراپی‌نفرین می‌گردد. در افراد با سرسختی پائین، این فرایند تسریع خواهد شد در حالی که افراد واجد سرسختی بالا از آن مصون خواهند بود.

به هر حال با اینکه از استرس به عنوان عاملی که توان سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌سازد، نام می‌برند لیکن مکانیزم اثرگذاری استرس بر سیستم ایمنی بدن وچگونگی ایجاد اختلال درآن هنوز روشن نیست.

استرس و فرایندهای فکری

اثر زیانبار فشارزاها در برآشفتگی فیزیولوژیکی آشکار می‌شود. بدین گونه که سطح متوسطی از برانگیختگی، عملکرد فرد را بهبود می‌بخشد لیکن برانگیختگی پایین‌تر از سطح مطلوب یا بالاتر از سطح مطلوب با پردازش درست اطلاعات و عملکرد بهتر تداخل می‌کند. برانگیختگی پایین‌تر از سطح متوسط و بالاتر از آن هر دو خطرناک است. در حالت نخست ممکن است یک کارگر در راه آهن در انجام وظیفه خود در فشار دادن سویچ اعلام ورود قطار، کوتاه نماید و نهایتاً تصادف مرگباری را به وجود آورد. نمونه‌ای از موقعیتهای دوم (بالاتر از سطح متوسط) در حا لتهای اضطراری ترافیک هوایی دیده می‌شود. اصولاً برانگیختگی مفرط به علت استرس ممکن است عملکرد فرد را در انجام وظایف و تکالیف مشکل و سخت دچار آسیب نماید. استرس دامنه توجه را برای بررسی راه حلهای مختلف دچار آشفتگی می‌کند. ناتوانی متعاقب آن نیز ممکن است بر واکنش و توانایی حل مشکل و استدلال تأثیرگذارد (دارک، ۱۹۸۸؛ کینان، فریدلندوبن پورات،۱۹۸۷).

استرس همچنین ممکن است ازطریق انفکاک توجه،کارکردهای عقلانی فرد را مخدوش سازد. به عنوان مثال هنگامی که افراد سعی می‌کنند تحت موقعیتهای فشارزا تکالیف پیچیده‌ای را انجام دهند بیشتر به پی‌آمد از دست دادن زمان توجه دارند (باوم میستر ،۱۹۸۷). فرایند تصمیم‌گیری نیز هنگام رویارویی با استرس دچار دگرگونی می‌شود. افرادی که پیش از تصمیم‌گیری تمامی جوانب یک موقعیت را در نظر می‌گیرند ممکن است تحت استرس به طور احمقانه عمل نمایند(کینان ، فریدلند و بن پورات،۱۹۸۷‏). اثر تخریبی فشارزاها بر کارکرد شناختی موضوعی است که بایستی هنگام ارزیابی عملکرد فرد مورد توجه قرار گیرد. ‌چنانچه فرد تحت استرس قرار دارد و تست هوشی ‌در مورد وی اجراگردد به احتمال زیاد نمره پایینی به دست خواهد آورد.

عوامل فشارزای دانشجویی

عوامل فشارزا طیف وسیعی از عوامل محیطی را در بر می‌گیرند. فشارزاها تغییراتی هستند که در طول زندگی برای هر فرد به وقوع پیوسته و واکنشهایی را در وی ایجاد می‌کنند. واکنش‌های استرس ممکن است به صورت پاسخهای جسمانی، روانی و رفتاری تجلی یابند. همانند تهوع ، عصبانیت و خستگی که افراد در هنگام رویارویی با عوامل فشارزا از خود نشان می‌دهند.

تحصیلات عالی امتیازی است که فقط برای درصدی از جامعه خشنودی به دنبال دارد‏. برخی متخصصان عنوان می‌د‏ارندکه دانشجویان تغییرات زیاد‏ی را در زندگی خود ‏تجربه می‌کند، و به نظر می‌‌رسد که دوران دانشجویی، مملو از عوامل فشارزا است. تحقیقات نشان ‌می‌دهد که در حدود ۸۰% دانشجویان دوره هایی تحصیلی خود را به طور رضایت بخشی به پایان می‌رسانند و در حدود ۲۰% بنا به علل و عواملی گوناگونی با شکست مواجه می‌شوند(دابسن،۱۹۸۲).

تغییر در سبک زندگی

مسایل و مشکلات تحصیلی بیشتر در سال اول ورود آنان به دانشگاه بروز می‌کند. دانشجویانی که پس از اخذ دیپلم وارد دانشگاه می‌شوند فشارزاهای مختلفی را تجربه می‌کنند. اصولاً تغییرات زندگی که فرد با آن روبرو می‌شود، استرس بیشتری را ایجاد نموده و احتمال داردکه بیماری‌های مختلفی را درپی‌داشته باشند. تحصیل در دوره دبیرستان معمولاً با آرامش خیال بیشتری همراه بوده و به طور کلی سال‌های راحتی به حساب می‌آید. حال آنکه ورود به دنیای دانشگاه تغییرات چشمگیری را دنبال دارد. دانشجو در معرض انواعی از تغییرات زندگی قرار ‌می‌گیرد که هر یک به صورتی فشارهایی را می‌آفرینند. هنگامی که متوجه می‌شویم بیشتر دانشجویان از خانواده خود د‏ور می‌شوند، دوستان قدیمی را ترک می‌کنند. دوستان جدیدی باید انتخاب نمایند، مسئولیت‌های جدیدی را پذیرا می‌شوند و در شهر جدیدی سکنی می‌گزینند، تعجب آور نیست که افت تعصیلی ‏دانشجویان را به استرس نسبت دهیم تا نمرات‏. آنان بایستی وقت کافی برای خرید، پخت و پز، نظافت، شست و شو و دیگر کارهای بی شمار روزمره اختصاص می‌دهند. وانگهی نظم و زمانبندی کردن امور نیز به عهده خود دانشجو است. علاوه بر آنچه گفته شد مشکلات دیگری نیز بر دانشجویان تحمیل می‌شود. آنان بایستی مسکن یا خوابگاهی را برای خود ‏پیدا کنند، هم اتاقی برای خود بیابند. تکالیفی کلاسی انجام دهند، خود ‏را برای امتحانات آماده نمایند و… . ‌بنابرین‏ می‌بینیم که ورود به دنیای جدید همراه با تغیبراتی در سبک زندگی است که هر یک به نحوی بر عملکرد عادی فرد ‏تأثیر می‌گذارند. درکنار همه این گر فتاریها دانشجو بایستی برای حفظ سلامت روانی خود در زمینه‌های زیر موفقیت کسب کند:

۱ – رشد شایستگی و خود بسندگی

• • • میانگین تأخیر زمان محرک ایست (SSD): فاصله­ زمانی از آغاز محرک­های اولیه (که آزمودنی باید به آن‌ ها پاسخ دهد) تا آغاز محرک ایست، تأخیر یا درنگ در محرک ایست بوده که به میانگین آن، درنگ یا تأخیر زمان محرک ایست می­گویند. هرچه این فاصله طولانی­تر باشد توقف پاسخ مخصوصاً برای افراد تکانشی دشوارتر است. لوگان، اسکاچر و تانوک (۱۹۹۷) بیان کردند که کوتاه بودن SSD و طولانی بودن SSRT نشان‌دهنده اختلال در بازداری پاسخ ‌می‌باشد (به نقل از پلچ، ۲۰۱۲). برای تخمین SSRT لازم است SSD از میانگین زمان واکنش تکلیف کسر شود (وبراگن، لوگان و استیونز، ۲۰۰۸).

    

  

• • میانگین زمان واکنش به محرک ایست (SSRT): دومین شاخص کنترل بازداری ‌می‌باشد که فرایندهای تأخیر و درنگ را پوشش می­دهد. یک رابطه­ منفی بین این دو شاخص وجود دارد (پلچ، ۲۰۱۲). میانگین زمان واکنش به محرک ایست بر اساس تک‌تک میانگین­های تأخیر زمان محرک ایست محاسبه می­ شود و برابراست با زمان واکنش منهای زمان تأخیر محرک ایست (وبراگن و لوگان، ۲۰۰۸). این شاخص به ظرفیت و توانایی فرد برای بازداری پاسخ رفتاری از پیش قوی شده، اشاره دارد و به بیان ساده به میزان زمانی که بعد از ارائه علامت، فرد لازم دارد تا از پاسخ از پیش برانگیخته‌شده بازداری کند، گفته می­ شود (هینز، ویت، لیلج، کاسل^[۳۵۱]، ۲۰۱۳).

• • میانگین زمان واکنش به محرک‌های دارای علامت (sr-rt): هنگامی که علامت ارائه می­ شود آزمودنی باید از پاسخ قبلاً صادرشده ممانعت کند. اگر آزمودنی نتوانست ز پاسخ دادن بازداری کند و پاسخی را ثبت کرد، ‌می‌توان از میانگین زمان واکنش آن‌ ها شاخص sr-rt را محاسبه کرد (هینز، لیلج، کاسل و ویت، ۲۰۱۲). ازآنجاکه هنگام ارائه علامت قرار است که فرد از دادن پاسخ از پیش فعال‌شده ممانعت کند، زمان واکنش­های سریع در این شاخص بیان­کننده­ میزان تردید کمتر در عدم موفقیت به بازداری پاسخ است (هینز، ویت، لیلج، کاسل، ۲۰۱۳).

• • میانگین زمان واکنش به محرک‌های بدون علامت (ns-rt): یعنی میانگین زمان واکنش به محرک­هایی که آزمودنی باید به آن‌ ها پاسخ دهد وجود دارند و هیچ محرک بازدارنده­ای بعدازآن ارائه نمی­ شود. میانگین زمان واکنش به محرک­های بدون علامت باید از میانگین زمان واکنش محرک دارای علامت بیشتر باشد. میانگین زمان واکنش برای محرک­های دارای علامت فقط آن پاسخ­هایی که قبل از ظاهر شدن علامت ایست ثبت می­ کند در حالی که میانگین زمان واکنش برای محرک­های بدون علامت، تمامی پاسخ­های محرک­های بدون علامت را ثبت می­ کند (وبراگن و لوگان، ۲۰۱۵).

• • میانگین درصد پاسخ‌های صحیح به محرک‌های بدون علامت (ns-hit): در آزمون ایست-علامت ۷۵% محرک­های اولیه بدون علامت ایست ارائه می­شوند که آزمودنی باید به آن‌ ها با سرعت هرچه‌تمام‌تر و به­درستی پاسخ دهد. محرک­های اولیه قبل از ارائه­ علامت ایست در این تکلیف شامل دو محرک بوده و هر یک پاسخ مخصوص به خود را دارد و آزمودنی موظف است پاسخ از پیش تعیین‌شده را برای هریک از محرک­های اولیه ارائه دهد.

• میانگین درصد پاسخ­های از دست‌رفته به محرک-های بدون علامت (miss): در هنگامی که علامت ایست ارائه نمی­ شود، آزمودنی موظف است به محرک­های اولیه پاسخ دهد. گاهی آزمودنی ‌به این دلیل که احتمال می­دهد علامت ایست ظاهر شود، پاسخ به برخی از محرک­های اولیه را از دست می­دهد.

همه نمرات فوق از طریق نرم­افزار تحلیل^[۳۵۲] که در بسته مربوط به آزمون ایست-علامت وجود دارد، صورت گرفته است (وبراگن، لوگان و استیونز، ۲۰۰۸).

از آزمون­های برو-نرو و ایست-علامت برای مطالعه­ اختلالات بازداری در موارد بالینی مانند کودکان و بزرگ‌سالانی با اختلال بیش­فعالی و نقص توجه (مانند بکر و همکاران^[۳۵۳]، ۲۰۰۵؛ لابونی، دوگاس و باکر^[۳۵۴]، ۱۹۹۵؛ مک­لین و همکاران^[۳۵۵]، ۲۰۰۴؛ اسکاچر و لوگان، ۱۹۹۰)، بیماران اسکیزوفرنی (مانند بادکوک، مایچی، جانسون و کامبرینک^[۳۵۶]، ۲۰۰۲؛ کایهل، اسمیت، هیر و لیدل^[۳۵۷]، ۲۰۰۰) بیماری پارکینسون (مانند گایوگل، ریگر و فقوف^[۳۵۸]، ۲۰۰۴؛ هرشی و همکاران^[۳۵۹]، ۲۰۰۴)، در خود فروماندگی (مانند اوزونوف و استرایر^[۳۶۰]، ۱۹۹۷؛ اسکمیتز و همکاران^[۳۶۱]، ۲۰۰۶)، تغییرات سنی (مانند کرامر، هومفری، لاریش، لوگان و استرایر^[۳۶۲]، ۱۹۹۴؛ ویلیامز، پونس، اسکاچر، لوگان و تاننوک^[۳۶۳]، ۱۹۹۹) و همچنین برای بررسی میزان تکانشگری افراد (مانند لوگان، اسکاچر و تاننوک^[۳۶۴]، ۱۹۹۷) استفاده شده است.

آزمون تحلیل سبک‌شناختی رایدینگ

دلیل استفاده از این سبک از میان سبک‌های مختلف موجود این است که در بین رویکردهای مختلف که تلاش دارند تا سبک‌شناختی افراد را اندازه ­گیری کنند، دو گروه نظریه سبک‌های شناختی در مقایسه با سایرین در علم روانشناسی بیشترین سهم تحقیقات را به خود اختصاص داده ­اند: سبک‌های شناختی وابسته به زمینه- مستقل از زمینه ویتکین و سبک‌های شناختی تحلیلی-کل­گرای رایدینگ. رایدینگ و چیما (۱۹۹۱) با بررسی نظریه­ های مختلف سبک‌های شناختی و با یکپارچه­سازی این نظریه ­ها همه سبک‌های شناختی پیشنهادی را در قالب دو بعد شناختی اصلی «تحلیلی-کل­گرا» و بعد «کلامی-تصویری» دسته­بندی کردند. در این‌بین، بعد اول یعنی تحلیلی-کل­گرا به‌ خصوص مرتبط با فرایندهای تصمیم ­گیری و حل ­مسئله هستند، چراکه آن‌ ها نشان­دهنده این نکته هستند که افراد چگونه اطلاعات را سازمان­دهی و پردازش ‌می‌کنند. بعد دوم یعنی کلامی-نصویری اشاره به ترجیحات افراد در بازنمایی اطلاعات در قالب بصری یا واژگانی دارد. از مزایای دیگر به‌کارگیری این سبک از میان سبک‌های موجود این است که در این نظریه تلاش شده است تا سبک­هایی ارائه شود که با دیگر سازه ­ها ازجمله هوش و شخصیت کمترین همپوشانی را داشته باشد. آنچه رایدینگ به عنوان تحلیلی-کل­گرا نام گذاشته است معادل بعد شناخته‌شده­ و معروف وابسته به زمینه-مستقل از زمینه ویتکین است (میرزابیگی، ۱۳۹۱).

تحلیل و تفسیر نسبت های سودآوری به صورت ذیل بیان می‌گردد:

تحلیل گر مقیاس های اندازه گیری کلیدی، عملکرد شرکت را در ارتباط با پولی که توسط سهام‌داران در شرکت نهاده شده مورد بررسی و پیگیری قرار می‌دهد.

۱٫بازده فروش: این نسبت از معمول ترین نسبت هایی است که برای ارزیابی سودآوری به کار می رود، از این نسبت به عنوان معیاری در ارزیابی عملکرد و کارایی مدیریت استفاده می شود، این نسبت سود خالص پس از وضع مالیات را تعیین و آن را بر فروش خالص تقسیم می‌کند و نشان می‌دهد که از هر یک ریال فروش چند درصد سود تحصیل شده است و در محاسبه این نسبت سود ویژه به تنهایی در نظر گرفته می شود و منابع به کار گرفته شده در اینجا سود مورد نظر نیست.

یک نسبت پایین سود خالص به فروش نشانه نامطلوب بودن وضعیت سودآوری شرکت نمی باشد، زیرا ممکن است که نرخ نازل سود خالص به فروش، همراه با گردش سریع داراییها و حجم فروش زیاد، سود به میزان زیادی برای شرکت ایجاد نماید.

ضعف این نسبت آن است که بسیاری از هزینه ها همانند هزینه تامین مالی که در محاسبه سود خالص لحاظ شده اند ارتباطی به فعالیت فروش نداشته ولی در عدد نسبت ظاهر می‌گردد.

۱۰۰

*

سود خالص

=

بازده فروش

فروش خالص

۲٫ بازده دارایی ها: این نسبت نشان می‌دهد که بازده تمام منابعی که در اختیار واحد تجاری بوده چه میزان است. منابعی که در اختیار هر واحد تجاری است شامل بدهی های جاری و طویل مدت و حقوق صاحبان سرمایه می‌باشد. این نسبت شاخص مناسبی برای تشخیص کفایت و کارایی مدیریت در به کارگیری منابعی است که در اختیار داشته باشد و بدون توجه به اهمیت نسبی هر کدام از این منابع بازده کلی آن ها را ارزیابی می‌کند. سهام‌داران و مدیران، بازده کل دارایی‌های شرکت را با بازده به کارگیری منابع در زمینه‌های دیگر با هم مقایسه می‌کنند..

گروهی معتقدند در محاسبه نسبت بایستی هزینه بهره وامهای طویل مدت را به سود ویژه اضافه نمود یا به عبارتی سود ویژه را قبل از کسر بهره وامها در فرمول به کار برد.

هر چه این بازده بالاتر باشد، نشان می‌دهد کارایی شرکت در به کارگیری از داراییها و منابع بهتر است

۱۰۰

*

سود خالص

=

بازده دارایی

جمع داراییها

۳٫ بازده ارزش ویژه: عمومی ترین نسبت مورد استفاده برای اندازه گیری بازدهی روی سرمایه گذاری انجام شده توسط مالکین نسبت سود خالص به ارزش ویژه (حقوق صاحبان سهام) است. این نسبت نشان می‌دهد بازده حقوق صاحبان سهام چه میزان می‌باشد. مالکان واحد تجاری این نسبت را مهمتر از سایر نسبت ها می دانند زیرا حاصل سرمایه گذاری آن ها را نشان می‌دهد.

برای انجام این محاسبه ما نیازی به تعدیل در سود خالص نداریم، زیرا این رقم قبلا توسط هزینه های بهره کاهش یافته (هزینه بهره از این رقم کسر گردیده است)، آن هم در صورتی که هزینه بهره ای برای پرداخت به وام دهندگان وجود داشته باشد.

۱۰۰

*

سود خالص

=

بازده ارزش ویژه

ارزش ویژه

این نسبت نشان دهنده قدرت شرکت در کسب سود از منابعی است که سهام‌داران در اختیار شرکت قرار داده‌اند. این نسبت علاوه بر سهام‌داران مورد توجه مدیران نیز می‌باشد، زیرا آنان در قبال تامین نرخ رضایت بخشی زا بازده برای سهام‌داران مسئولیت دارند.

لذا درآمد خالص از نظر این محاسبه نتیجه باقیمانده عملیات است و کلا متعلق به دارندگان سهام عادی یا ممتاز می‌باشد.

در میان گروه سهام‌داران، فقط دارندگان سهام عادی هستند که روی باقیمانده سود بعد از سود سهام ممتاز تعهدی پرداخت شده، ادعا دارند.

زمانی که شرکتی وامهای کوتاه مدت و بلند مدت داشته باشد افزایش ثروت سهام‌داران در صورتی امکان پذیر است که نرخ بازده سرمایه گذاری از نرخ بهره این وام ها بیشتر باشد. در این صورت مازاد نرخ بازده (نسبت به نرخ هزینه وام) به سهام‌داران شرکت تعلق می‌گیرد. اما اگر نرخ بازده شرکتی از نرخ هزینه بهره کمتر باشد نرخ بازده حقوق صاحبان سهام کاهش می‌یابد(پی نو،۱۳۸۳).

روش گزارش حقوق صاحبان سرمایه به نوع واحد تجاری بستگی دارد. واحدهای تجاری را از این لحاظ می توان به دو گروه کلی سهامی و غیر سهامی تقسیم کرد. در شرکت‌های غیر سهامی مانده حساب هر شریک در حقوق صاحبان سهام ارائه می شود و سهم هر شریک از سود (زیان) و برداشتها در حساب جاری شرکا نشان داده می شود. اما در شرکت‌های سهامی، تفاوت بین داراییها و بدهیها، حقوق صاحبان سهام نامیده می شود. طبق قانون تجارت بخشی از سود قابل تخصیص باید به اندوخته قانونی منتقل شود تا زمانی که اندوخته قانونی به ۱۰ درصد سرمایه شرکت برسد. اندوخته قانونی قابل انتقال به سرمایه نیست و در شرایط معمول قابل تقسیم هم نیست.

هدف مدیریت به حداکثر رسانیدن بازدهی مبالغ سرمایه گذاری شده سهام‌داران در شرکت است و بازدهی روی حقوق صاحبان سهام بهترین مقیاس برای اندازه گیری موقعیت شرکت در انجام هدفش می‌باشد. (رفیعی،۱۳۷۴)

رقمی که به عنوان سود در محاسبه نسبت ها به کار می رود ناشی از به کارگیری اصول حسابداری به ویژه اصل تشخیص درآمد و اصل تطابق است، تفاوت در نحوه به کارگیری اصول حسابداری به خصوص تفاوت در روش های ثبت و گزارش هزینه و درآمد سبب بروز تفاوت در سود گزارش شده می شود، محاسبه بهای تمام شده کالای فروش رفته نیازمند سهیم مخارج بین دوره های مختلف و یا تسهیم مخارج بین محصولات و دوایر گوناگون می‌باشد. همواره حسابداران سعی می نمایند معقول ترین روش های تسهیم را انتخاب نمایند لکن نمی توان ادعا کرد که این روش ها کامل و منطبق با واقعیت است، به علاوه عدم ثبات رویه در یک واحد تجاری یا عدم یکنواختی بین واحدهای مختلف سبب افزایش نارسایی فوق می‌گردد.( ایزدی نیا ،۱۳۶۸)

یکی از فرضیاتی که در رابطه با محدودیتهای مؤثر بر کاربرد تجزیه و تحلیل نسبت‌های مالی بیان می‌گردد، محدودیتهای ناشی از تئوری حسابداری و اصول منتج از آن بود به نحوی که فرض کنیم حتی اگر تمامی تهیه کنندگان صورت‌های مالی به نحو یکنواختی اصول و روش های حسابداری را به کار گیرند باز هم نسبت‌های مالی قادر نیست به رهنمودهای متصور خود دست یابد، این نارسایی ناشی از چارچوب فعلی حسابداری و اصول آن است.

یکی از مهمترین انتقاداتی که به چارچوب فعلی حسابداری وارد می شود در رابطه با گزارش سود واحد تجاری است. بدان معنی که اقتصاددانان مطابق با مفاهیم و اصول علم اقتصاد، سود گزارش شده توسط واحد حسابداری را به عنوان سود واقعی و اقتصادی قابل قبول نمی دانند. به عبارتی معتقدند سود حسابداری دارای توجیه اقتصادی نیست و نمی تواند تفسیری از واقعیات باشد.

این مرحله شامل انتخاب مناسب ترین گزینه از بین گزینه های شناسایی شده توسط مصرف کننده یا مصرف کنندگان است. پس از مرحله جستجوی اطلاعات و مقایسه گزینه های مختلف، که درون مرحله جستجوی اطلاعات قرار دارد، مصرف کننده اقدام به انتخاب مناسب ترین گزینه در میان گزینه های موجود، بر اساس اطلاعات در دسترس، می کند. (McCarthy, 1998, p64)

۲-۱-۷-۵- رفتار پس از خرید

کار بازاریابان با فروش محصول تمام نمی شود. مصرف کننده پس از خرید، یا از محصول راضی است یا ناراضی و به هر حال درگیر رفتارهای پس از خرید می شود که به بازاریابان مربوط است. چه چیزی مشخص می‌کند که مصرف کننده از خرید راضی بوده یا ناراضی؟ پاسخ این سوال در رابطه بین انتظارات مصرف کننده و کارایی مشاهده شده محصول نهفته است. اگر محصول در حد انتظارات مصرف کننده نباشد، او ناراضی می شود؛ اگر در حد انتظارات باشد، مشتری راضی می شود؛ و اگر بیش از انتظارات باشد، مشتری مشعوف می شود.

هرچه فاصله بین انتظارات مصرف کننده و کارایی محصول بیشتر باشد، او ناراضی تر خواهد بود. به همین دلیل، فروشندگان باید فقط در حد توانایی‌های برندشان وعده بدهند تا مشتری راضی باشد. تقریباً همه خریدهای اساسی به ناهماهنگی شناختی یا ناراحتی هایی که در اثر تعارض های بعد از خرید رخ می‌دهد، منجر می‌شوند. مصرف کننده، پس از خرید از مزایای برندی که انتخاب کرده راضی است و خوشحال است که برند دیگری را نخریده و دچار مشکل نشده است. مشتری از مشکلاتی که به واسطه انتخاب این برند برایش ایجاد شده و مزایایی که بخاطر نخریدن برند دیگر از دست داده، ناراحت است. ‌بنابرین‏ مصرف کنندگان پس از هر خریدی حداقل دچار کمی احساس ناراحتی می‌شوند.(کاتلر،ترجمه پارسائیان،۱۳۸۷،ص۱۸۹)

۲-۱-۸- تعریف محیط زیست

تعریف های گوناگونی برای محیط زیست از جنبه‌های گوناگون شده است. آنچه در این قسمت مورد توجه است، شامل محیط طبیعی، و در برگیرنده بخشی از فضای سطح کره زمین است که به دست انسان ساخته نشده؛ مانند: کوه ها، دشت ها، جنگل ها، حیات وحش، دریاها و غیره. هانلى، شوگرن و وایث^[۲۴] در تعریف محیط زیست گفته اند: منظور از محیط زیست (بیوسفر) لایه نازک روى سطح زمین است که حیات و زندگى در آن جریان دارد و اتمسفر (جو)، ژئوسفر (قسمتى از زمین که زیر بیوسفر قرار دارد ) و تمام گیاهان و جانوران روى زمین را شامل مى شود. ‌بنابرین‏ تعریف، محیط زیست شامل تمام اشکال حیات، منابع انرژى و معدنى، استراتوسفر (جو بالا ) و تروپوسفر (جو پایین) مى شود. (فراهانی فرد،۱۳۸۸،ص۱۰۳)

۲-۱-۹-سبز، سازگار با محیط زیست

یکی از نیروهای کلان محیطی، نیروهای ناشی از محیط طبیعی است. در دو دهه گذشته مسائل مربوط به محیط زیست پیوسته به صورت فزاینده ای مورد توجه بوده است. دهه ۹۰ را دهه زمین نامیده اند و متخصصان مدعی هستند که محیط طبیعی به صورت مسئله اصلی جهانی شرکت ها و مردم در آمده است. آلودگی آب و هوا به سطح خطرناکی رسیده است و لایه اوزون سوراخ شده است و زمین گرم تر می شود. بسیاری وحشت داردن که با دست های خویش خود را زیر زباله ها مدفون کنند. نگرانی درباره محیط زیست باعث شده حرکتی به نام نهضت سبز به وجود آید و شرکت های نیک اندیش پا را از مقررات دولت فراتر بگذارند. آن ها از استراتژی هایی استفاده می‌کنند که محیطی پایدار به وجود آورند و می کوشند یک نظام اقتصادی بر جهان حاکم کنند که بقا و دوام این کره خاکی را تضمین کند.(صالحی امیری،۱۳۸۷: ۱۰۳-۱۰۴)

روابط میان انسان ها و طبیعت بسیار پیچیده است. زمانی طبیعت به عنوان نیروی قوی تر از بشر تصور می شد. اما امروزه ماشین هایی وجود دارند که می‌توانند کوه ها را جا به جا کنند و فناوری هایی در دسترس است که توان پیشروی در طبیعت و تخریب محیط زیست را دارند. در بررسی تمایل مصرف کنندگان به استفاده از محصولات سبز مشخص گردید که بیش از ۹۲ درصد از شرکت های چند ملیتی اروپایی، محصولات خود را به محصولات دوستدار محیط زیست تغییر داده‌اند و ۸۵ درصد نیز سیستم خط تولید خود را تغییر داده‌اند. از دهه ۸۰ تا ۹۰ میلادی ارائه محصولات سبز با بیش از دو برابر افزایش به ۱۱٫۴ درصد از کل محصولات جدید خانگی در ایالات متحده امریکا رسید. هر چند که این نرخ رشد در دهه ۹۰ پایدار نماند.(نخعی،۱۳۹۰، ص ۵۸)

طبیعت که گاهی از آن به محیط زیست هم تعبیر می شود، سرمایه ای است که بسیاری از اجزای آن تجدید ناپذیرند و تجدید آنچه که بازیافت شدنی تصور می شود چنان طولانی اتفاق می افتد که در واقع می توان آن را نیز در شمار تجدید نشدنی ها به حساب آورد. از طرف دیگر هر پدیده ای از پدیده‌های طبیعت چنان با اجزای دیگر به هم پیوستگی دارد که هر تغییری که در هر یک از آن ها داده شود آثار خود را ( که گاهی عظیم و باور نکردنی است) تا دورترین نقاط و تا اعماق جهان بر جای می‌گذارد. (کاردان زیرک،۱۳۹۱،ص۲۳)

۲-۱-۱۰- مدیریت اقتصادى محیط زیست

امروزه دیدگاه هایى که با اصل قرار دادن رشد اقتصادی، باور به حداکثر بهره کشی از منابع زیست محیطی دارند و به اقتصاد ضد سبز معروف شده اند، دست کم در مقام نظریه طرفدار ندارد. از طرفی اقتصاد بسیار سبز نیز که به دنبال حداقل رسانیدن برداشت از منابع است با واقعیت عملی نبودن روبه رو شده است. امروزه اغلب اقتصاددانان به دنبال بهره بردارى مدیریت شده از منابع طبیعى هستند، به گونه اى که ضمن حفظ پایدارى این منابع و به حداکثر رساندن منافع آن ها، تا جایى که ممکن است از آلوده سازى محیط نیز احتراز شود. ‌بنابرین‏، مدیریت محیط زیست از دو محور اساسی تشکیل می شود:

محور نخست، بهره برداری مطلوب و پایدار از منابع پایان پذیر و تجدید شونده؛ در این محور بحث از این است که از منابع تجدید شونده به گونه ای استفاده شود که تبدیل به منابع پایان پذیر نشوند. یعنی به سمت بهره برداری بهینه و کارا از این منابع حرکت کنیم و منابع پایان پذیر نیز در حد ضرورت بهره برداری شده و حتی الامکان از منافع آن ها در جهت سرمایه گذاری های زیربنایی و زیرساختی استفاده شود؛

محور دوم، مدیریت آلاینده ها به گونه ای که خارج از ظرفیت جذب طبیعت نباشد؛ محور اساسی در این قسمت مدیریت رابطه انسان و طبیعت است زیرا بیشترین تخریب و پدید ساختن آلودگی در محیط زیست از ناحیه انسان صورت می‌گیرد. ( خدایی،۱۳۹۱،ص ۸۹)

۲-۱-۱۱-مصرف سبز

مصرف سبز از سوی ‌گروه‌های مختلف با اهداف و نگرش های متفاوتی مورد توجه قرار گرفته است. توجه به محیط زیست از سوی سازمان های صنعتی و مصرف کنندگان به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. به طور مثال سازمان ها به علت فشار دولت، بهره برداری از فرصت های نهفته در بازاریابی سبز، پاسخ گویی به مسئولیت های اجتماعی، تمایل به ارضای نیازهای مصرف کنندگان آگاه به مسئولیت های اجتماعی سازمان ها و مقابله با اقدامات سبز رقبا، به بازاریابی سبز روی می آورند. گرچه این موارد دلایل مناسبی برای تغییر رفتار و طراحی استراتژیهای سبز سازمان به شمار می رود، اما نکته مهم استفاده از این رویکرد به عنوان ابزار بازاریابی می‌باشد. (خلیل،۱۳۹۰،ص۸۸)

جدول ۲-۵٫ سهم بازار بانک انصار از کل سپرده‌های سیستم بانکی

سال

بانک انصار

سایر بانک‌ها

جمع کل سپرده‌ها

(دیداری و غیر دیداری)

سهم بانک انصار

اسفندماه سال ۱۳۸۹ (مبالغ میلیارد ریال)

۶۰۹۷۸

۲۶۶۲۰۲۲

۲۷۲۳۰۰۰

۲/۲٪

* جمع کل سپرده‌ها (دیداری و غیر دیداری) بر اساس گزارش بانک مرکزی می‌باشد.

وضعیت منابع و تسهیلات بانک‌های خصوصی در پایان بهمن ماه سال ۱۳۸۹ به شرح جدول (۲-۶) می‌باشد.

جدول۲-۶٫ مقایسه منابع و تسهیلات بانک‌های خصوصی (مبالغ میلیون ریال)

شرح

بانک پارسیان

بانک پاسارگاد

بانک اقتصادنوین

بانک انصار

بانک سامان

بانک کارآفرین

بانک سرمایه

اعتباری توسعه

منابع

۲۲۵۶۸۸

۱۳۵۳۳۱

۱۰۱۲۸۵

۵۷۴۹۰

۵۲۱۰۱

۳۰۱۳۸

۲۸۷۱۹

۱۴۲۶۴

تسهیلات

۱۹۷۵۴۲

۱۰۸۲۷۷

۸۱۵۰۵

۵۰۴۴۲

۴۵۶۸۴

۲۵۵۴۷

۲۶۰۱۰

۳۴۲۱

نسبت تسهیلات به منابع

۸۸٪

۸۰٪

۸۰٪

۸۸٪

۸۸٪

۸۵٪

۹۱٪

۲۴٪

نمودار شماره (۲-۱) سهم هر یک از بانک‌های خصوصی از کل سپرده‌های مجموعه این بانک‌ها را در پایان بهمن ماه ۱۳۸۹ نشان می‌دهد که بانک انصار رتبه چهارم را دارا می‌باشد:

نمودار۲-۱٫ شماره سهم هر یک از بانک‌های خصوصی از کل سپرده‌ها

نمودار شماره(۲-۲) نسبت خالص تسهیلات به کل سپرده‌های بانک‌های فوق را به طور مقایسه‌ای در پایان بهمن ماه ۱۳۸۹ نشان می‌دهد:

نمودار۲-۲٫ نسبت خالص تسهیلات به کل سپرده‌ها

– نسبت خالص تسهیلات به کل سپرده‌ها

نسبت خالص تسهیلات به کل سپرده‌ها یکی از نسبت‌های کلیدی است که بسیاری از تحلیل‌گران صورت‌های مالی بانک‌ها برای بررسی ساختار مالی بانک از آن استفاده می‌کنند. نسبت مذبور درصدی از سپرده‌ها را که به منظور اعطای وام، اعتبار، تسهیلات عقود اسلامی و مشارکت‌ها مصرف شده است، نشان می‌دهد این نسبت در بانک انصار ۸۸ درصد است که بالاتر از میانگین صنعت (۷۸ درصد) می‌باشد.

نمودار شماره (۲-۳) وضعیت مطالبات معوق (مشکوک الوصول) در مجموعه بانک‌های خصوصی در پایان بهمن ماه ۱۳۸۹ را نشان می‌دهد که بانک انصار با کمترین مطالبات رتبه نخست را دارد:

نمودار۲-۳٫ درصد مطالبات معوق بانک‌های خصوصی

همچنین نمودار شماره (۲-۴) نسبت سپرده‌های مدت‌دار را به کل سپرده‌ها در بانک‌های خصوصی را به طور مقایسه‌ای در پایان بهمن ماه ۱۳۸۹ نشان می‌دهد:

نمودار۲-۴٫ نسبت سپرده‌های مدت‌دار به کل سپرده‌های بانک‌های خصوصی

• هدفمند کردن یارانه‌ها:

در راستای سیاست‌های اقتصادی دولت در اجرای برنامه هدفمند کردن یارانه‌ها، بانک انصار نسبت به ایفای نقش خود در اجرای این طرح عظیم اقتصادی ملی، مجدانه تلاش نموده که برآیند آن احراز رتبه نخست افتتاح حساب در بین بانک‌های خصوصی و رتبه دهم در بین کل بانک‌ها (۲۴ بانک دولتی و خصوصی) باشد.

جدول شماره (۲-۵) وضعیت و جایگاه بانک انصار را از لحاظ بانکداری الکترونیک در بین بانک‌های خصوصی نشان می‌دهد:

جدول۲-۵٫ وضعیت و جایگاه بانک انصار

عنوان شاخص
بانک کارآفرین
بانک سرمایه
بانک پارسیان
بانک انصار
بانک سامان
بانک اقتصادنوین
اعتباری توسعه
بانک پاسارگاد

تعداد کارت‌های صادره

۱۰۸۶۸۵

۲۱۲۹۰۴

۲۰۱۱۶۱۵

۱۸۰۵۷۵۸

۱۳۳۹۰۹۹

۳۱۴۸۱۰۴

۲۰۴۹۳

۱۳۶۰۷۰۵

تعداد پایانه‌های فروش (POS)

۰

۱۲۱

۲۱۰۲۷۸

۲۱۱۵

۵۵۹۲۰

۵۵۶۸۷

۴۳۲

۷۹۴۴۴

تعداد خودپردازها (ATM)

۶۶

۱۵۴

۳۲۹

۶۴۱

۴۸۴

۶۷۱

۳۶

۴۱۲

۲-۲- نظریات مختلف در رابطه با بهره

۲-۲-۱- ماهیت بهره و مفاهیم آن در نظام سرمایه‌داری

نرخ بهره قیمتی است که در نظام سرمایه‌داری برای تأمین منابع مالی پرداخت می‌شود. در این نظام، پول با فرض ثبات سایر شرایط، کالای با ارزشی است که قیمت دارد، زیرا به عنوان یک کالای اقتصادی کمیاب و مفید است و ‌بنابرین‏ هزینه فرصت دارد(Priscilla,2002).

سرمایه‌گذاران حاضرند قیمتی برای پول شخص دیگری که آنان را قادر به تصاحب کالاها و خدمات می‌کند، بپردازند. این تصاحب وقتی به مرحله اجرا در می‌آید که مصرف‌کنندگان به قدر کافی پس‌انداز جمع‌ آوری کرده باشند، و سرمایه‌گذاران آمادگی پرداخت بهره‌ای بابت خدمات پولی داشته باشند. این خدمات آن ها را قادر می‌سازد تا کالاهای سرمایه‌ای که انتظار می‌رود سودی بیش از بهره پرداختی به بار آورد فراهم آورند. نرخ بهره در واقع قیمت پول بوده و پاداشی است که در وهله اول به وام دهندگان یا پس‌انداز کنندگان پرداخت می‌شود تاآنان را ترغیب کند که از وجوه نقد خود چشم‌پوشی نمایند و در وهله دوم خطرات اقتصادی که ممکن است در جریان وام دهی پول پدید آید را خنثی کند.

مفهوم نرخ بهره ممکن است در شرایط مختلف، کم و بیش متفاوت باشد و گاهی بیش از یک نرخ معین معنی دهد. نرخ بهره به صورت یک نرخ قراردادی، نرخی است که برای استقراض تعیین می‌شود.

نرخ بهره به عنوان قیمت پول، مانند قیمت هر کلای دیگر به وسیله دو نیروی عرضه و تقاضا تعیین می‌شود. (کرمی،۱۳۸۵ مندرج در پژوهش‌های اقتصادی، سال۶، شماره۲۱).

۲-۲-۱-۱- بهره در اقتصاد معاصر

فهم ربا در دنیای معاصر به مقبولات ذهنی ما ‌در مورد «بهره» و «نرخ بهره» بستگی دارد (مجموعه مقالات پولی و بانکی، ۱۳۸۴،ص۵۸). این مفاهیم در نظام اقتصادی امروز اهمیت اساسی و نقش محوری دارند. بهره را از نقطه نظر اقتصادی می‌توان به «بهره طبیعی» و «بهره بازاری» تفکیک کرد.

۲-۲-۱-۲ بهره طبیعی

نظام اقتصادی در سبز فایل به دلی اهمیت و نقش محوری سرمایه درآن، «نظام سرمایه‌داری» نامیده می‌شود. چنانچه فردی لذت‌جویی از منابع زمان حال خود را به امید لذت بیشتر منابع آتی به تأخیر بیاندازد، این عمل او «سرمایه‌گذاری» نامیده می‌شود و اصطلاحاً گفته می‌شود که این فرد منابع زمان حال خود را به «سرمایه» مبدل ‌کرده‌است. همان‌ طور که ملاحظه می‌شود این تعریف گستره وسیعی دارد. بر اساس این تعریف کار سرمایه و کار کردن نوعی سرمایه‌گذاری است؛ زیرا کسی که کار می‌کند به جای صرف وقت و توان خود (منابع حاضر) در جهت کسب لذت آنی و فوری فراغت، آن را به امید لذت بیشتر با منابع آتی معاوضه می‌کند؛ به همین ترتیب، مالک کارخانه منابع حاضر خود را با جریانی از منابع آتی به منظور کسب لذت و خرسندی بیشتر مبادله می‌کند. در ساختار زبانی علم اقتصاد، درآمدی (ارزشی) که در فرایند مبادله منابع حاضر با منابع آتی به وجود می‌آید، «بهره» نامیده می‌شود. بهره نیز گستره مفهومی وسیعی دارد و گرچه در خارج از ذهن در اشکال و قالب‌های مختلف ظهور می‌کند، اما در معنا و عالم ذهن، «واحد متکثر» است و به مثابه روح اقتصاد است که در کالبد‌های مختلف حلول می‌کند.