همان طور که مشخص است تابع هزینه به صورت یک تابع درجه دوم از ضرایب فیلتر می­باشد. حل معادله کمینه­سازی تابع هزینه فوق منجر به معادله وینر-هوف می­گردد که به صورت زیر می­باشد:

در معادله فوق اگر R یک ماتریس غیرتکین باشد (ماتریسی با مقادیر ویژه غیر صفر) ضرایب بهینه w_o از رابطه زیر بدست می ­آید:

اگر سیگنال­های x_i[n] و x_d[n] در بازه زمانی پردازشی ایستان باشند این امکان وجود دارد که با فیلترینگ بهینه به صورت فوق به میزان کمینه تابع هزینه که برابر با  است، دست یافت. به علت آن که شرط حل معادله وینر-هوف همواره در دست داشتن R وP و عدم وابستگی آن­ها به زمان است و از آن­جایی که در عمل وابستگی به زمان در این ماتریس­ها وجود دارد دست­یابی به میزان کمینه تابع هزینه میسر نخواهد بود، در عمل تابع هزینه به صورت زیر خواهد بود:

در رابطه فوق  نشانگر ضرایب قابل دسترس در عمل می­باشد [۳۶-۳۷].
۳-۳-۲- الگوریتم LMS
الگوریتم LMS در سال ۱۹۶۰ توسط ویدرو و هوف پیشنهاد شده است و تا قبل از مطرح شدن الگوریتم RLS پرکاربردترین الگوریتم به حساب می­آمد. همان طور که بیان شد الگوریتم LMS حالت عملی پیاده­سازی فیلتر وینر می­باشد با این تفاوت که این الگوریتم بدون نیاز به دانستن ماتریس­های R و P (ماتریس همبستگی سیگنال ورودی فیلتر و ماتریس همبستگی متقابل ورودی فیلتر و سیگنال مطلوب) و بدون نیاز به محاسبه معکوس ماتریس R برای حل معادله وینر-هوف، معادله وینر-هوف را به صورتی تکرارپذیر حل کرده و وزن­های بهینه برای کمینه کردن تابع هزینه را نتیجه می­دهد. برای پیاده­سازی الگوریتم LMS ابتدا یک مقدار اولیه به وزن­ها اختصاص می­دهیم (معمولاً مقدار اولیه وزن­ها صفر در نظر گرفته می­ شود) سپس مراحل زیر را برای به­روزرسانی وزن­ها به ترتیب انجام می­دهیم:
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱- گرادیان تابع هزینه را محاسبه می­کنیم. در واقع مربع خطا را به صورت لحظه­ای بنابر رابطه زیر محاسبه می­کنیم:

در رابطه فوق  و  بیانگر تخمین لحظه­ای ماتریس­های P وR بوده و از روابط زیر بدست می­آیند:

۲- پس از محاسبه گرادیان لحظه­ای با بهره گرفتن از آن عمل به­روزرسانی وزن­ها مطابق رابطه زیر انجام می­ شود:

در رابطه فوق μ به عنوان اندازه گام الگوریتم LMS شناخته می­ شود که عاملی مهم در عملکرد الگوریتم به حساب می ­آید.
عملیات محاسبه گرادیان و به­روزرسانی وزن­ها تا جایی ادامه می­یابد که تغییر قابل ملاحظه­ای در وزن­ها مشاهده نشود و یا وزن­ها به مقدار مطلوب جهت کیمنه کردن تابع هزینه و خطا همگرا شوند.
یکی از علل پرکاربرد بودن الگوریتم LMS راحتی پیاده­سازی آن می­باشد به نحوی که در شرایطی که سیگنال­ها غیرمختلط باشند و تعداد ضرایب فیلتر را برابر با L در نظر بگیریم، پیاده­سازی الگوریتم LMS منجر به انجام ۲L+1 ضرب (L ضرب برای محاسبه خروجی فیلتر و L ضرب برای به­روزرسانی وزن­ها و یک ضرب برای محاسبه ۲μx_e) و ۲L جمع می­ شود و همان طور که مشخص است مرتبه محاسباتی این الگوریتم از مرتبه L می­باشد. البته با وجود پیچیدگی محاسباتی کم، در الگوریتم LMS سرعت همگرایی وزن­ها و نحوه عملکرد الگوریتم برای حذف تداخل و آشکارسازی هدف در رادارهای پسیو مبتنی بر سیگنال DVB-T چندان مطلوب نبوده و توصیه می­ شود با الگوریتم VSLMS جایگزین شود. همان طور که بیان شد اندازه گام الگوریتم LMS عاملی مهم در عملکرد این الگوریتم می­باشد. در واقع اثر μ در سرعت همگرایی الگوریتم می­باشد. اگر μ مقداری بسیار کوچک انتخاب شود دقت الگوریتم بیش­تر بوده و در نهایت خطای کم­تری در همگرایی وزن­ها وجود خواهد داشت اما کوچک انتخاب کردن μ باعث کند شدن الگوریتم و پایین آمدن سرعت همگرایی می­ شود از طرفی بزرگ انتخاب کردن μ نیز منجر به داشتن سرعت همگرایی بالا و خطای نهایی بیش­تر خواهد شد، حتی در حالاتی انتخاب μ بزرگتر از حدی باعث غیر همگرا شدن الگوریتم می­ شود. همین تناقض در نحوه انتخاب μ عاملی برای استفاده از الگوریتم VSLMS است. نتایج بررسی­های مختلفی که انجام شده است نشان می­دهد که هرگاه μ مطابق رابطه زیر انتخاب شود بدون توجه به این­که مقداردهی اولیه وزن­ها چگونه باشد (هر مقدار دلخواهی به عنوان مقدار اولیه وزن­ها انتخاب شود) ضرایب فیلتر به مقدار بهینه وینر خود همگرا می­شوند.

که λ_max بیانگر بزرگ­ترین مقدار ویژه ماتریس R می­باشد. در حالتی که λ_max مشخص نباشد (یعنی اگر ماتریس R مشخص نباشد) با فرض این­که بزرگ­ترین مقدار ویژه ماتریس R از بقیه مقادیر ویژه بسیار بزرگ­تر است می­توان شرط همگرایی الگوریتم LMS را به صورت رابطه زیر در نظر گرفت:

همان طور که بیان شد در الگوریتم LMS به دلیل آن که در محاسبه P و R نمونه­های زمانی جایگزین E{.} شده ­اند ضرایب فیلتر حول مقدار بهینه وینر خود در نوسان هستند. این بدان معناست که در محاسبه ضرایب، میزانی خطا برابر با رابطه زیر وجود خواهد داشت:

در نتیجه مقدار تقریبی کواریانس خطا در ضرایب مطابق رابطه زیر می­باشد:

I_M ماتریس همانی مرتبه M است.
وجود خطای فوق در محاسبه ضرایب منجر به تولید خطای اضافی در خروجی فیلتر می­ شود، این خطای اضافی از رابطه زیر محاسبه می­ شود:

بنابراین در حالتی که داده ورودی رنگی و با پراکندگی زیاد مقادیر ویژه همراه باشد سرعت همگرایی الگوریتم با λ_min و خطای حالت ماندگار با λ_max تعیین می­ شود. بنابر رابطه فوق واضح است که افزایش طول فیلتر وفقی که با الگوریتم LMS کار می­ کند منجر به افزایش خطای اضافی در الگوریتم می­ شود چرا که مقادیر ویژه ماتریس R همواره نامنفی هستند. در حالت کلی خطای الگوریتم LMS از زابطه زیر بدست می ­آید:

واضح است که در این الگوریتم خطای محاسبه­ی وزن­ها هیچ وقت به خطای کمینه حالت وینر خود نمی­رسد [۳۵-۳۶-۳۷].
۳-۳-۳- الگوریتم NLMS
الگوریتم NLMS در واقع همان الگوریتم LMS است که به صورت نرمالیزه پیاده­سازی می­ شود. منظور از پیاده­سازی نرمالیزه الگوریتم، نحوه محاسبه وزن­ها به صورت زیر می­باشد:

که در این رابطه  باید برقرار باشد. در این الگوریتم نحوه انتخاب پارامتر  در سرعت همگرایی و نحوه عملکرد الگوریتم بسیار موثر است. استفاده از این الگوریتم زمانی سودبخش می­ شود که سیگنال ورودی فیلتر وفقی نسبتاً بزرگ باشد، در این حالت با مسئله نویز گرادیان^[۵۳] روبرو شده و در محاسبه وزن­ها مطابق خود الگوریتم LMS با مقادیر بزرگی مواجه می­شویم. الگوریتم NLMS با نرمالیزه کردن اندازه گام در فرمول محاسبه وزن­ها از رویارویی با مقادیر بزرگ و مسئله نویز گرادیان جلوگیری کرده و با گام­هایی مناسب­تر به وزن­های تقریباً ایده­آل همگرا می­ شود و در نهایت یک الگوریتم با پایداری و سرعت بیش­تر را پیاده­سازی می­ کند. بقیه مباحث ذکر شده در الگوریتم LMS برای این الگوریتم نیز صادق است، برای مثال پیچیدگی محاسباتی در این الگوریتم نیز مانند الگوریتم LMS از مرتبه طول فیلتر وفقی می­باشد. در اصل الگوریتم LMS و NLMS به صورت یک الگوریتم در نظر گرفته می­شوند با این وجود تفاوت­هایی بین الگوریتم LMS و NLMS نیز وجود دارد. برای مثال الگوریتم NLMS بر خلاف الگوریتم LMS یک الگوریتم با اندازه­ گام متفاوت با زمان می­باشد و یا الگوریتم NLMS نرخ همگرایی را نشان می­دهد که از نرخ همگرایی الگوریتم LMS بیش­تر است یعنی الگوریتم NLMS سریعتر به مقادیر بهینه همگرا می­ شود [۳۵-۳۶-۳۷].
۳-۳-۴- الگوریتم VSLMS و VSNLMS
الگوریتم VSLMS در واقع بر پایه الگوریتم LMS پیاده­سازی می­ شود، با این تفاوت که به هر یک از وزن­های فیلتر وفقی یک اندازه گام متغیر با زمان اختصاص داده می­ شود. علت این امر آن است که انتخاب μهای کوچک میزان خطای نهایی را کاهش می­دهد، در حالی که برای کاهش زمان و افزایش سرعت همگرایی الگوریتم نیاز به انتخاب اندازه گام­های بزرگ می­باشد. برای حل این تناقض در نحوه انتخاب μ از الگوریتم LMS با اندازه گام­های متغیر با زمان استفاده می­ شود به نحوی که میزان خطای نهایی نسبت به الگوریتم LMS کاهش یافته و سرعت همگرایی الگوریتم افزایش یابد. به­روزرسانی وزن­ها در این الگوریتم به صورت زیر انجام می­ شود [۳۶-۴۰-۴۲-۴۳-۴۴]:

g_i در رابطه فوق با نام بردار گرادیان شناخته می­ شود. در رابطه فوق واضح است که μ_min مقداری کم­تر از μ_max داشته و هر کدام مقداری در محدوده صفر و دو اختیار می­ کنند. در این الگوریتم هر یک از اندازه گام­های انتخابی باید در بازه مجاز μ برای الگوریتم LMS نیز قرار گیرند. ρ و μ_min از پارامترهای قابل تنظیم برای بهبود عملکرد الگوریتم می­باشند. انتخاب کوچک ρ سبب کاهش خطای ماندگار شده اما سرعت همگرایی را نیز کاهش می­دهد. در هر صورت با انتخاب مناسب ρ می­توان سرعت همگرایی را نسبت به الگوریتم LMS افزایش داد. μ_min را می­توان نزدیک به صفر انتخاب کرد به نحوی که الگوریتم همگرا شود. نحوه انتخاب پارامتر μ_min در سرعت همگرایی الگوریتم تاثیر به سزایی داشته و بهبود الگوریتم با تنظیم مناسب این پارامتر امکان­ پذیر است.
الگوریتم VSNLMS نیز همان الگوریتم VSLMS است که به صورت نرمالیزه پیاده­سازی می­ شود، علت استفاده از این الگوریتم نیز مانند علت استفاده از الگوریتم NLMS است. منظور از نرمالیزه کردن در این حالت این است که مقدار μ_max در الگوریتم VSLMS بر حسب توان سیگنال ورودی فیلتر وفقی تعیین می­ شود. یعنی در این الگوریتم نیز مانند الگوریتم NLMS اندازه گام با توان سیگنال ورودی نسبت عکس دارد. این الگوریتم در واقع همان الگوریتم VSLMS است با این تفاوت که در این الگوریتم علاوه بر اندازه گام و گرادیان، ماکزیمم اندازه گام نیز در هر مرحله به­روزرسانی می­ شود. نکته قابل توجه آن است که از آن­جا که الگوریتم­های VSLMS و VSNLMS نیز بر پایه الگوریتم LMS عمل می­ کنند پیچیدگی محاسباتی این الگوریتم­ها نیز از مرتبه طول فیلتر وفقی یعنی همان L می­باشد. به­روزرسانی وزن­ها در الگوریتم VSNLMS به صورت زیر انجام می­پذیرد [۳۶-۴۰-۴۲-۴۳-۴۴]:

در این الگوریتم نیز مانند VSLMS نحوه عملکرد و سرعت همگرایی الگوریتم با انتخاب مناسب پارامترهای ρ و μ_min امکان­ پذیر است [۳۶-۴۰-۴۲-۴۳-۴۴].
۳-۳-۵- الگوریتم RLS
تا بدین­جا فیلتر وینر و الگوریتم­های قابل پیاده­سازی آن، یعنی الگوریتم خانواده LMS شامل الگوریتم­های LMS، NLMS، VSLMS و VSNLMS را معرفی کردیم. همان­طور که در مقدمه بیان شد الگوریتم­های خانواده LMS بر اساس کمینه کردن میانگین آماری مربع خطا عمل می­ کنند اما الگوریتم RLS بر مبنای نظریه سیگنال­های قطعی استوار است. در الگوریتم RLS هدف کمینه کردن جمع وزن­دار مربع خطا عمل می­ کند. الگوریتم RLS در واقع پیاده­سازی روش فیلترینگ LS^[54] (حداقل مربعات) به صورت بازگشتی است. پیاده­سازی یک فیلترینگ بر مبنای روش LS نیازمند داشتن اطلاعات ورودی فیلتر و سیگنال مطلوب در فیلترینگ از زمان آغازین بوده و از لحاظ عملی به علت حجم پیچیدگی محاسباتی بالا تیاز به حجم عظیمی از حافظه دارد از این رو از الگوریتم بازگشتی آن که همان الگوریتم RLS است استفاده می­ شود. در روش حداقل کردن مربعات از تمام داده ­های موجود از لحظه شروع تا لحظه nام استفاده می­ شود به همین دلیل طول داده ­های در دسترس با افزایش زمان و طول داده زیاد می­ شود. برای حل این مشکل از ضریب وزن­دهی با نام ضریب فراموشی استفاده می­ شود تا داده ­های قدیمی­تر به دست فراموشی سپرده شده و عملیات فیلترینگ بر روی داده ­های جدیدتر انجام شود. ضریب فراموشی در الگوریتم RLS معمولاً در بازه [۹۹۹۹۹۹۹/۰ , ۹/۰] قرار دارد. پیچیدگی محاسباتی الگوریتم RLS در مقایسه با الگوریتم­های خانواده LMS چندان کم نبوده چرا که پیچیدگی محاسباتی در این الگوریتم از مرتبه L² می­باشد[۳۶-۳۷]. در این الگوریتم به تخمین ماتریس کواریانس، P، احتیاج است. این تخمین در هر مرحله با بهره گرفتن از بهره g[n] به صورت زیر به روز شده و با کمک آن وزن­های فیلتر وفقی مطابق روابط زیر به­روزرسانی می­شوند[۳۵]:

در این الگوریتم، λ که ضریب فراموشی نامیده می­ شود عاملی مهم در سرعت همگرایی و کیفیت عملکرد الگوریتم می­باشد. پیچیدگی محاسباتی الگوریتم RLS از مرتبه L² (L طول فیلتر وفقی است) می­باشد که این امر امکان پیاده­سازی این الگوریتم برای فیلترهای با طول زیاد را مشکل می­ کند. با این وجود الگوریتم RLS از کیفیت و سرعت همگرایی بسیار بالاتری نسبت به الگوریتم LMS برخوردار است [۱۷-۳۶-۳۷-۴۵].
۳-۳-۶- الگوریتم Fast-RLS
الگوریتم Fast-RLS که با نام­های FTF^[55] و FT-RLS^[56] نیز شناخته می­ شود راهی دیگر برای کمینه کردن جمع وزن­دار مربع خطا می­باشد. مزیت این روش پیچیدگی محاسباتی کم آن در مقایسه با الگوریتم RLS می­باشد. پیچیدگی محاسباتی در این روش از مرتبه L یا همان طول فیلتر وفقی است. الگوریتم FT-RLS یک نسخه سریع از الگوریتم RLS می­باشد. همان طور که بیان شد این الگوریتم نیز به صورتی متناوب و بازگشتی به حل مسأله کمینه کردن مربع خطا می ­پردازد و از نظر خواص آماری به الگوریتم RLS بسیار نزدیک است. در این الگوریتم با تعریف متغیری با نام ضریب همگرایی و به­روزرسانی این ضریب به کمک پیش ­بینی میزان خطا، به­روزرسانی وزن­های فیلتر وفقی انجام می­ شود. در الگوریتم FT-RLS نیز مانند الگوریتم RLS، λ یا همان ضریب فراموشی عاملی مهمی در تعیین سرعت همگرایی و عمکرد الگوریتم می­باشد الگوریتم FT-RLS بر مبنای فیلترهای لاتیس^[۵۷] در حل کمینه­سازی مربع خطا عمل می­ کند با این تفاوت که در ساختار این الگوریتم برای کاهش میزان محاسبات مورد نیاز از چهار فیلتر Trannsversal به صورت هم­زمان استفاده می­ شود. در شکل ۳-۵ بلوک دیاگرام فیلترهای مذکور نشان داده شده است [۳۶-۴۶].

شکل ۳-۵: بلوک دیاگرام فیلتر Fast-RLS
در ادامه به توضیح عملکرد فیلترهای بلوک دیاگرام مذکور می­پردازیم.

چنانچه در شکل ۳-۹ مشخص است، داشتن استراتژی مشابه قبل و بعد از بهبود عملکرد باعث
می شود که واحد مورد نظر( D ) بر روی خط گذرا از مبدأ و نقطه قبلی ( شعاع حامل نقطه D )، ارتقاء عملکرد داشته باشد.
پس از مقداری ارتقاء در عملکرد، واحد ناکارای اولیه به مرز کارا خواهد رسید و کارایی %۱۰۰ پیدا می­ کند. اما همچنان مرز کارا بدون تغییر باقی مانده است. از این نقطه به بعد، با ارتقاء عملکرد واحد قبلا ناکارا، مرز کارا جابجا خواهد شد؛ اگرچه احتمالا و البته تا مرحله­ ای خاص، تمام واحدهایی که قبلا روی مرز کارا بودند، همچنان بر روی این مرز قرار می­گیرند. این مسأله در شکل ۳-۱۰ به نمایش در آمده است.

شکل ۳-۱۰: جابجا شدن مرز کارا با ارتقاء عملکرد واحد محک سنجش
سئوال مهمی که اساس این مدل برآن نهاده شده همین است که به چه دلیل و تا چه زمان، تمام واحدهای قبلا کارا، همچنان کارا خواهند بود؟ براساس تعریف و بنا به خصوصیت مرز کارا، این مرز باید یک شکل محدب نسبت به مبدأ باشد و هیچ نقطه­ای نمی تواند بالای آن قرار گیرد. در شکل ۳-۱۱، نقطه B که متناظر باعملکرد یکی از واحدهای از قبل کارا است همچنان بر روی مرز کارا قرار دارد چرا که، مرز تشکیل شده توسط نمودار قطعه خطی VADBCW یک شکل محدب باقی مانده است. این نکته از آنجا مشخص می­ شود که نقطه D همچنان پایین­تر از امتداد خط BC قرار دارد و این معادل است با اینکه زاویه DBC همچنان یک زاویه کوچکتر از ۱۸۰ درجه است.
_{خروجی دوم
_____________
ورودی
خروجی اول
_____________
ورودی}
V
A
B
C
D
W
O
شکل ۳-۱۱: کارا ماندن تمام واحدهای سابقا کارا، در عین جابجا شدن مرز کارا
چنانچه عملکرد واحد D مطابق شکل ۳-۱۲ باز هم ارتقاء یابد، طوری که از امتداد خط BC فراتر رود، آنگاه واحد B کارایی خود را از دست خواهد داد. واحد B دیگر نمی­تواند بر روی مرز کارا باشد چون در آنصورت نمودار VADBCW محدب نخواهد بود و این خلاف خصوصیت مرز کارا است (زاویه DBC بزرگتر از ۱۸۰ درجه می­ شود). بنابراین واحد B تا زمانی کارا خواهد ماند که واحد D از امتداد خط BC عبور نکرده باشد. به عبارت دیگر تا وقتی واحد D بر شعاع حامل خود پایین تر از امتداد خط BC قرار دارد واحد B در حاشیه امن کارایی است.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

_{خروجی دوم
_____________
ورودی
خروجی اول
_____________
ورودی}
V
A
B
C
D
W
O
شعاع حامل نقطه D
شکل ۳-۱۲: واحد سابقا کارای B، کارایی خود را از دست می­دهد.
با این توضیحات، برای یافتن میزان حاشیه امنیت کارایی واحد کارای B نسبت به واحد مورد مقایسه
( D )، لازم است محل تقاطع امتداد خط OD را با امتداد خط BC به دست آورد. اگر نقطه تقاطع، Z نامیده شود (شکل ۳-۱۳)، نسبت پاره خط OZ به پاره خط OD، میزان نسبی پیشرفت عملکرد واحد D را نشان خواهد داد. در واقع حاشیه امنیت کارایی واحد B نسبت به واحد D طبق تعریف، برابر خواهد بود با نسبت پاره خط DZ (تفاضل OZ و OD که مقدار بهبود عملکرد واحد D را نشان می­دهد) به پاره­خط OD که مقدار اولیه عملکرد واحد D را بیان می­ کند.
_{خروجی دوم
_____________
ورودی
خروجی اول
_____________
ورودی}
V
A
B

شکل شماره ۲-۱
نقش بازخوردی. در این تصویر تعامل دوسویه میان طبیعت و گیاهان که طی آن گیاه و محیط زیست مواد مورد نیاز را از یکدیگر دریافت کرده و پس از انجام فعل وانفعالات آن را در اختیار یکدیگر قرار می‌دهند
۱-۱۲-۱-۴-۳٫ نقش فعل و انفعالات عام و موضعی
به نظر کلیتون، در مجموعه‌های پیچیده و پویا بازخوردهای چند گانه و در هم تنیده می‌توانند ساختارهای نوپدیدی عام وکلی تولید کنند. کلایتون به نقل از راجر لوین^[۹۰] (-۱۹۴۶٫م) الگوی کلی در این زمینه ارائه می‌دهد. او مدعی است در این موارد، ویژگی‌های عام و جهان شمول که به تعبیری رفتارهای نوپدیداند، انعکاس و بازخورد تأثیر رفتار افرادی‌اند که این رفتار را انجام می‌دهند. این ساختار‌های عام می‌توانند ویژگی‌هایی داشته باشند که رفتارهای خاص و موردی آن را دارا نیستند. به شکل شماره ۳-۱ توجه نمایید. این تصویر بیان گر ایده ساختار عام وکلی است. در این نمونه به عنوان مثال زیست بوم، معمولاً ارائه دهنده نوعی از ثبات درونی است که موجودات زنده تشکیل دهنده این زیست بوم، دارای این ویژگی ثبات نمی‌باشند. با این وصف، نمی‌توان از سطوح زیرین که مبتنی بر شناخت اجزاء این سیستم است، تأثیرات عام یا ساختار‌های عام را پیش بینی کرد. دلیل عدم توانایی در پیش بینی ساختار‌های کل مانند رفتار عمومی، مسئله پیچیدگی‌ای هست که در سطح عام می‌توان مشاهده نمود.
شکل شماره ۳-۱
نقش فعل و انفعالات عام و موضعی. در این تصویر تأثیر متقابل فعل و انفعالات عام و موضعی که منجر به نوپدید شدن ساختارهای پیچیده جدید می‌شود نمایش داده شده است.
در مقابل نظر کافمن^[۹۱](۱۹۹۰-۱۹۳۹٫م) قرار دارد. او اعتقاد دارد که زیست بوم در یک تعبیر فقط شبکه پیچیده‌ای از کنش‌ها و واکنش هاست. برای مطالعه و بررسی پیچیدگی سیستم‌های زیست محیطی که او در نظر می‌گیرد باید از روش کمی به مدل کیفی تغییر روش دهیم. یعنی مطالعه کمی تغییراتی که در این نوع پیچیدگی رخ می‌دهد بیان گر حقیقت آنچه رخ می‌دهد نیست.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

مثلاً برای ارزیابی تأثیر آلودگی بر جمعیت ها، گونه‌ها یا زیست گاه‌های خاص، دانشمندان روش‌های کیفی را با روش‌های تک متغیری و چند متغیری ترکیب می‌کنند. از این رو در یک تحقیق، تعداد فعل و انفعلات ممکن به نحو ترکیبی رو به افزایش می‌گذارد. این تأثیر و تأثرات مبتنی بر پیشینه پیچیده‌ای از عوامل تنش زای طبیعی، معلول‌ها و وقایع تاریخی است. ویژگی نگرش کافمن نسبت به دیدگاه لانگتون این است که نیرویی خارج از چرخه تأثیر و تأثرات میان اجزاء یا موجودات زنده درون یک مجموعه در نظر نمی‌گیرد، در حالی که لانگتون نتایجی برخاسته از رفتارهای فردی را در نظر می‌گرفت که ویژگی عام‌بودن داشتند. این ویژگی‌ها هر چند برخاسته از رفتار افراد یک مجموعه هستند، اما مجدداً بر افراد به عنوان قوانین کلی تأثیر می‌گذارند.
۱-۱۲-۱-۴-۴٫ نقش سلسله مراتب تو در تو
چهارمین و آخرین سطح از عوامل مؤثر در پیچیدگی پدیده‌های زیستی مربوط می‌شود به سلسله مراتب تو در تویی که بر‌اثر پدید آمدن ساختار‌های عام و خاص رخ می‌دهند. تو در تویی، یکی از شکل‌هایی بنیادینی است که بر اثر تزاید و انفجار ترکیبی رخ می‌دهد. موجودات زنده در این فرایند به مرحله‌ای از پیچیدگی ساختاری دست پیدا می‌کنند و این پیچیدگی سبب انسجام آنها از گسیختگی سیستمی و در نهایت منجر به حفظ بقای آنها می‌شود. به شکل ۴-۱ توجه نمایید.^[۹۲]
شکل شماره ۴-۱
نقش سلسله مراتب تو در تو. در این تصویر سلسله مراتب تو در تو که در نتیجه آن پیچیدگی پدیده‌های زیستی رخ می‌دهد به نمایش در آمده است.
۱-۱۳٫ نوپدیداری در حیات
حیات چیست؟ و چه نوع ویژگی نوپدید در حیات می‌توان دید؟ پیش از این توضیح داده شد که بر اساس نگرش نوپدیداری حداکثری، کلایتون معتقد است که پیچیدگی موجود در طبیعت مقتضی سطح متناسبی از دانش به منظور تبیین ساختار نوپدیداری در هر سطح خاص است. این نگرش مدعی است که حقیقت اشیاء برخاسته از ماده می‌باشد و دانش‌های فیزیک، شیمی و زیست شناسی بیان گر روابط ماده در سطوح مرتبط با آن می‌باشند. اما نوپدیدارگروان این علوم را کافی برای تبیین تمام آنچه در طبیعت رخ می‌دهد نمی‌دانند. آنان معتقدند، نوپدیدی در طبیعت به گونه‌ای پیاپی می‌باشد که سطوح جدید از وجود را در طبیعت موجب می‌شود. این سطوح دارای پیچیدگی جدید و مخصوص به خود می‌باشند و پیچیدگی حاصل از نوپدیدی این سطوح نیازمند سطوح جدیدی از دانش به منظور تبیین این پیچیدگی جدید می‌باشند.
یکی از مهم‌ترین و یا شاید مهم‌ترین سطحی که ذهن نوپدیدارگروان را به خود معطوف داشته، مسئله حیات است. به نظر آنان حیات امری است که بدون تردید در حیطه عالم مادی رخ می‌دهد، اما آیا می‌توان حیات و ویژگی‌های آن را به ماده و ویژگی‌های مخصوص ماده تقلیل داد؟ طرفداران نوپدیداری حداکثری که کلایتون به این گروه تعلق دارد به شدت امکان تقلیل ویژگی‌های خاص موجودات زنده به امور مادی را انکار می‌کنند و دلایلی برای رد آن می‌آورند. آنها شواهدی بر وجود نوپدیدی در حیات که در مجموعه موجودات زنده می‌توان یافت را برای اثبات مدعای خود ارائه می‌دهند و از این مسیر می‌کوشند ضمن اثبات پیچیدگی موجود در حیات، غیر قابل تقلیل بودن آن به ویژگی‌های ماده را نیز ثابت کنند. به ادعای کلایتون نوپدیداری حیات را با ویژگی‌های خاص آن می‌توان شناخت. به این منظور کلایتون دو معیار برای تشخیص نوپدیداری در حیات ارائه می‌کند.
۱-۱۳-۱٫ تغییرات وجودی
اولین ویژگی نوپدیداری در حیات، تغییرات وجودی مشخص است. به این معنا که ابتدا یک سری مواد آلی در طبیعت بوده و پس از آن شکل‌های مختلف حیاتی پدیدار شدند. او شاهدی از دو زیست شناس جرالد جویس^[۹۳](- ۱۹۵۶٫م) و جفری بدا^[۹۴](- ۱۹۴۸٫م) ارائه می‌دهد که می‌گویند به وجود آمدن حیات از مواد آلی و عناصر موجود در زمین احتمال بعیدی نیست. بدا مدعی است که حیات از آمیخته‌ای از مولکول‌های همتا ساز بی حد و مرز آغاز شده است و از آن به بعد به طور اتفاقی غشاء سلولی (مراحل اولیه حیات) در آن پدید آمده است. جویس نیز حیات و زندگی را سامانه‌ای شیمیایی خود پایدار می‌بیند که قادر است دستخوش فرضیه تکامل داروین شود. اما کلایتون این نگاه را روشنگر مرز میان حیات و غیر حیات نمی‌بیند. مثلا در مورد ویروس‌ها میان حیات و نبود آن نمی‌توان تمییز گذاشت چون به نظر او، از جهتی به حیات و از جهتی به فقدان آن منتسب است زیرا هم ویژگی‌های موجودات زنده را از خود بروز می‌دهند و هم شباهت‌هایی به موجودات غیر زنده دارند، تا جایی که ویژگی‌های حیاتی بنیادین آن را می‌توان ویژگی‌های فرا‌نوپدید نامید.^[۹۵] علت آن نیز شباهت ویروس‌ها از طرفی به موجود دارای حیات و از طرفی به موجودات بی‌جان می‌باشد.^[۹۶]
۱-۱۳-۲٫ خودآگاهی
دومین ویژگی نوپدیداری حیات که می‌توان آن را وجه ممیز دانست خودآگاهی است که در شکل ابتدایی موجودات زنده به صورت تغذیه، نمو و کارکرد‌های تکثیری شاهد آن هستیم. این ویژگی‌ها مسئله‌ای را به نام پیچیدگی به نمایش می‌گذارند که در دیگر سطوح طبیعت چنین شکلی دیده نمی‌شود. خودآگاهی در مفهوم زیست شناختی اش به این معنی است که موجودات زنده بر حالات درونی خود به نحوی تسلط و اشراف دارند و رفتار‌های خود را متناسب با نیاز حیاتی شان تغییر می‌دهند. برآوردن نیاز‌های حیاتی، هماهنگی با تغییرات محیطی و گذشته از آن آگاهی نسبت به شرائط درونی از ویژگی‌های موجودات زنده به شمار می‌رود. از این رو برخی مدعی خودآگاهی انعکاسی به معنای آگاهی و کنترل بر آگاهی می‌باشند، یعنی آگاه بودن از این که چگونه نسبت به چیزی آگاه هستند. این امر موجب پیچیدگی بیشتر نیز خواهد بود.
خود آگاهی در معنای زیست شناختی، هر دو ساحت اشراف بر محیط خارجی و احوالات درونی و اصلاح و تسلط بر رفتارهای آن را شامل می‌شود. خود آگاهی خود به دو بخش انعکاسی و عام تقسیم می‌شود. از آنجا که نوع انعکاسی آن به معنای استعداد نظارت بر خود خودآگاهی است، این قسم از نظر رتبه بعد از خودآگاهی قرار می‌گیرد و خودآگاهی عام یعنی آگاهی از چگونگی آگاه‌بودن از خودآگاهی در جایگاه سوم است. این بدان معنی است که احساس و شناخت لااقل به مفهوم پیش‌آگاهی ارتباط نزدیکی با گسترش زیست شناختی دارد و شناخت آگاهانه در مرحله‌ای متأخر، مبتنی بر آنهاست. به نظر کلایتون حتی در مورد رفتار برخی باکتری‌ها متناسب با دریافتشان از محیط می‌توان رشد و بهبود مشاهده کرد و شاید بتوان نام آن را شناخت غیر آگاهانه از محیط اطراف گذاشت.^[۹۷] این تبیین از این جهت نیز که تفاوتی میان شناخت و آگاهی قائل می‌شود دارای امتیاز است.
۱-۱۴٫ تبیین سطوح نوپدیدار در حیات
نوپدیدارگروی با اتکا بر مصادیق خاص نوپدیدار، مدعی پیچیدگی در حیات می‌باشد. بدون شک مبنای مادی آنها نمی‌تواند عناصری غیر مادی را به عنوان ساده‌ترین اجزاء تشکیل دهنده اشیاء معرفی کند. از این رو اولین اجزاء ترکیب یافته برای پدید آمدن موجود زنده همان عناصر آلی موجود در طبیعت‌اند. در اولین سطح یعنی ساده‌ترین سطح در طبیعت تعدادی عنصر ترکیب نیافته مشاهده می‌کنیم با خواص مخصوص به خود. فیزیک و شیمی علومی هستند که قادر به تبیین این سطح از واقعیت هستی هستند. پس از این مرحله شاهد ترکیباتی میان عناصر هستیم، چیزی که حیات را به ما عرضه می‌دارد. موجود زنده واقعیتی است که از ترکیب میان عناصر حاصل می‌شود. آیا موجود زنده به معنای حاصل ترکیب عناصر ساده، مساوی با جمع عناصر غیر ترکیب یافته است؟
کلایتون حقیقتی در موجود زنده می‌بیند که با حاصل جمع عناصر تشکیل دهنده آن مساوی نیست؛ پیچیدگی حاصل از ترکیب میان عناصر آلی است که حقیقت حیات را به ما نشان می‌دهد. حقیقتی که از تفاوت آشکار وجود شناختی تا رفتار‌های هدفمند و هوشیارانه تک سلولی زنده و حتی آگاهی انعکاسی در آن را شامل می‌شود. تغذیه، رشد و نمو، تکثیر و سازگاری با محیط جلوه‌های این پیچیدگی هستند. به وضوح می‌توان دریافت که دانش‌هایی از قبیل فیزیک و شیمی قادر به تبیین چنین پیچیدگی در طبیعت نیستند. به نظر کلایتون این سطح جدید از طبیعت برای تبیین، نیازمند سطحی فراتر از فیزیک و شیمی می‌باشد.^[۹۸]
موجود زنده که در مرحله اول به صورت تک سلولی است توانایی تغذیه، نمو و تکثیر را داراست. در درون این سلول اطلاعاتی وجود دارد که بر اساس آن مسیر خود را در تجزیه و تقسیم می‌شناسد. تبدیل یک سلول به سلول‌هایی که دارای اطلاعات مجزا و دستورالعمل‌هایی برای کارکردهای گوناگون هستند نیز جلوه‌ای دیگر از پیچیدگی موجود در ساختار این تک سلول زنده است. سلول‌های تقسیم یافته هر کدام علاوه بر کارکردهای خاص خود، دارای توانایی‌های یاد شده نیز هستند. سلول کبدی، مغزی، عصبی، خونی، عضلانی یا هر سلول دیگر شامل اطلاعاتی در زمینه کارکردهای خاصی است که به عهده اش گذاشته شده است. این سلول‌ها، به نوبه خود بر اثر تکثیر، کلونی‌هایی از نوع خود را تشکیل می‌دهند. این کلونی‌ها خود دارای ویژگی پیچیدگی هستند که در سطح ابتدایی حیات شاهد آن نیستیم.
مرحله بعدی که در مسیر حیات موجود زند با آن رو به رو هستیم، هماهنگی میان کلونی‌های سلولی از انواع گوناگون با یکدیگر است. در این مرحله سلول‌های تشکیل دهنده یک کلونی با یکدیگر تشکیل یک اندام را می‌دهند و اندام‌ها در کنار یکدیگر، یک پیکر را شکل می‌دهند. در هر یک از این مراحل حیاتی شاهد پیچیدگی‌ای هستیم که در مرحله قبل دیده نمی‌شد. توده‌های سلولی دارای تمامی ویژگی‌های تک سلول اولیه به علاوه خصوصیات جدید دیگر می‌باشند؛ علاوه بر این هماهنگی با محیط به شکلی تکامل یافته نسبت به سلول اولیه در آنها مشاهده می‌شود. به نظر کلایتون هیچ‌کدام از این پیچیدگی‌ها به وسیله فیزیک و شیمی قابل تبیین نیست. دانشی که متکفل تبیین این سطوح از طبیعت است زیست شیمی و زیست شناسی می‌باشد. مسئله در مرحله‌ای به اوج می‌رسد که اندام‌های مختلف در تلفیق با یکدیگر یک کل و پیکر را تشکیل دهند. این کل، فقط شامل ویژگی‌های اندام‌ها نیست بلکه خصوصیت‌های متعدد دیگری نیز دارد و آن درک و شناخت خاص از خود و از محیط اطراف، اراده و توانایی تصمیم گیری، برقرار کردن رابطه‌ای فراتر از موجودات دیگر با خود، طبیعت و دیگر موجودات زنده در شکل عاطفی و بسیاری از ویژگی‌هایی که نه در عناصر اولیه دیده می‌شود، نه در سلول‌های متراکم و نه در اندام‌های تشکیل یافته از توده سلولی. بی گمان دانش‌های زیست شیمی و زیست شناسی هم توانایی تبیین این سطح از نوپدیدی در موجودات زنده را ندارند.^[۹۹] تضارب و گستردگی آراء و مکاتب در باب روان شناسی انسان خود گواه مناسبی بر این مدعا می‌تواند باشد.
به عبارت دیگر می‌توان گفت: در مورد رفتار‌های هدفمند اندامواره‌ها که نمی‌توانیم توجیهی از زیست شناسی بیابیم شاید بتوان از آن به نظریه هدفمندی بدون هدف در عرصه نوپدیدی و رفتار اندامواره‌ها تعبیر کرد. در حقیقت رفتار اندامواره‌ها نظیر مغز، کبد، رشته‌های عصبی و…. نمونه‌ای است بارز میان دو سطح کاملاً متفاوت که یکی از عناصر شیمیایی نوپدیدار، مثلاً عناصرتشکیل دهنده سلول که هیچگونه رفتار هدفمندی را از خود بروز نمی‌دهد تشکیل شده و دیگری عوامل هوشمندی که کاملاً رفتارهای هدفمند و از روی قصد مرتکب می‌شود یعنی سطح بسیار پیچیده از نوپدیداری که از آن به هوش و نفس یاد می‌شود. در حقیقت تفاوت این سطوح به یک مثال یعنی رفتار اندامواره‌ها ختم نمی‌شود بلکه می‌توان سلسله مثال‌هایی میان سطح شیمیایی و سطح آگاهی یافت. اندامواره‌های اولیه به شیوه هوشیارانه‌ای که عاملی از روی قصد، هدفی را به انجام می‌رساند اقدام نمی‌کنند. در عین حال اجزاء یک اندامواره یا اندام یا سلول جهت حفظ بقاء خود در تلاش هوشمندانه اند؛ رشد نمو، تغذیه و کارکرد باز تولیدی همه در این راستا صورت می‌گیرد و در نهایت سطحی از موجودات در جهان طبیعت بروز می‌کند که قادر به انجام اقداماتی به منظور اهداف هوشمندانه آشکار و واضح خواهند بود. این موفقیت تکاملی در طبیعت، بر اساس توسعه‌های تدریجی پیاپی، حاصل شده است.
به تدریج که سطح پیچیدگی موجود به حدی می‌رسد که توانایی انجام امور هوشمندانه در وی از سطح رفتارهای هوشمندانه اندامواره‌ها فراتر می‌رود، انسان یعنی موجودی با هوشمندی مستقل نوپدید می‌شود که سازگار با قوانین فیزیکی، از موجودات دیگر تأثیر می‌پذیرد و بر آنها تأثیر می‌گذارد، این تأثیر گذاری در مواردی از حدود قوانین فیزیکی نیز فراتر می‌رود. نکته قابل دقت و تأمل در رابطه میان آگاهی و بدن همین تأثیری است که در محیط اطراف از خود برجای می‌گذارد و ما از آن به تأثیر علَی یاد می‌کنیم. به نظر کلایتون اگر اعتقاد به تأثیر علَی ویژگی‌های نوپدید ذهنی در طبیعت، را کنار بگذاریم ناچار به ماده‌گرایی گرایش پیدا کرده‌ایم زیرا یکی از وجوه تمایز میان اندیشه نوپدیداری و ماده‌گرایی عدم تقلیل پذیری ویژگی‌های هوشمند ذهنی است که به واسطه تأثیر علَی آن در طبیعت قابل اثبات است. در صورتی که این تأثیر علَی را نپذیریم ویژگی‌های ذهنی به ماده قابل تقلیل خواهد بود.^[۱۰۰] بر این اساس، مغز، آنچنان که از طریق تجربه و فعل و انفعالات بشری در یافتیم نقش بسیار مهمی در درک جانوران از محیط اطرافشان و خصوصاً در مورد علائم مربوط به آگاهی اولیه از دیگر موجودات در برخی از تیره‌های جانوران بالا دستی ایفا می‌کند.
به نظر کلایتون، اگر این محاسبه به نحو استواری به انجام رسد به ما اجازه خواهد داد از اندیشه و اغراض انسان (فعل و انفعالات سمبلیک) به عنوان سطح جدید و واقعی‌ای از تجربه و رفتار بشر سخن به میان آوریم؛ همچنان که بشر پیشین از طریق فعالیت در زیست بوم شکل گرفت، اندیشه بشر نیز بر اساس قاعده مندی‌های قوانین فیزیکی و به واسطه سطح شبه قصدی نقش‌های زیست شناختی شمایل پذیرفت. اندیشه بشر برخاسته از تشخص و روان انسان است نه از این بابت که روح و روان ارتباط و همبستگی نزدیکی با حالات مغز انسان دارد بلکه از جهت موقعیتش در اندامواره‌ای که به واسطه اشکال گوناگون کنش‌ها در طول تاریخ تکامل به این شکل در آمده است؛ هرچند به وضوح این کنش‌ها تأثیراتی را در مغز انسان به جای می‌گذارند. بسیاری از این تاریخ پیچیده در (DNA) انسان منعکس است. پس به وضوح پدیداری روان انسان و به تبع آن اندیشه انسان در این دیدگاه با مسیری که مجموعه اندامگان انسان برای رسیدن به این مرحله از تکامل طی می‌کنند همراه است.^[۱۰۱]
به طور خلاصه می‌توان دریافت که کلایتون از طرفی ویژگی‌هایی را در انسان می‌بیند که نمی‌تواند آن را به ماده تقلیل دهد و در عین حال این ویژگی‌ها را به وضوح نشأت گرفته از ماده و ویژگی‌های موجود در جهان مادی می‌بیند که بر اثر تعامل میان مواد و رسیدن به سطحی از پیچیدگی بروز یافته و نوپدید می‌شوند.
به نظر کلایتون آگاهی قابل درک در موجود زنده، در انسان به کمال می‌رسد. آگاهی انسان عمیق‌ترین و پیچیده‌ترین نمونه چالش برانگیز از ویژگی پیچیدگی در سطحی از سطوح جهان طبیعت است. سلسله سؤال‌های نوپدیدارگرایان در باب ماهیت هستی به اینجا می‌رسد که حقیقت درک و آگاهی که در انسان مشاهده می‌شود چیست؟ این آگاهی در چه سطحی از طبیعت نوپدید می‌شود؟ آیا می‌توان با دانش‌هایی از قبیل فیزیک، شیمی و زیست شناسی که دانش‌های پایه‌ای در تبیین ماده و خواص آن هستند به تبیین هوش و استعداد انسان پرداخت؟ و این که آیا آگاهی انسان در حقیقت همان چیزی نیست که طی فرایند قابل مشاهده در فعل و انفعالات موجود در مغز رخ می‌دهد؛ آیا می‌توانیم آگاهی انسان را همان فعل وانفعالات مغزی تفسیر کنیم؟
۱-۱۵٫ رابطه نفس و ذهن
نوپدیدارگرایان برای معرفی آنچه به عنوان سطح بسیار پیچیده نوپدید در انسان می‌خوانند کلمه ذهن^[۱۰۲] را به کار می‌برند. برای این سطح از حقیقت انسانی دو نام دیگر نیز به کار می‌رود، نفس^[۱۰۳] و روح^[۱۰۴]. کلایتون در نگرش خود به ماهیت انسان در جهان طبیعت سعی می‌کند تحت هر شرایطی به اصول سیر تکامل طبیعی پایبند باشد. از طرفی او حقیقت انسان را متشکل از ماده‌ای قابل درک و شناخت در عالم ماده می‌داند و از طرفی با حقایقی خارج از حیطه مطالعات مادی صرف از قبیل فیزیک، شیمی و زیست شناسی رو به روست؛ حقایقی از قبیل گزارشات اول شخص نسبت به آنچه درک می‌کند یا می‌اندیشد یا عواطفی که احساس می‌کند و غیره.
همان گونه که در طول این نوشتار بارها به آن اشاره شد، مجموعه آنچه کلایتون در مسیر تبیین گری حقایق نوپدیدار در انسان در مکتب نوپدیدارگروی می‌پذیرد، در برابر دو دیدگاه ماده‌گروی محض که حقیقتی غیر مادی را در طبیعت نمی‌تواند ببیند و نیز دیدگاه دوگانه انگاری جوهری که حقیقت به طور کلی غیر مادی به عنوان جنبه دیگری برای انسان قائل است قرار می‌گیرد. نگرش کلایتون به حقیقت غیر مادی انسان هر چند از ماده آغاز می‌شود اما در ماده متوقف نمی‌شود و تا آنجا پیش می‌رود که حقیقتی با خواصی غیر مادی را ثابت می‌کند؛ چیزی که از ماده محض برخاسته اما دارای خواص مادی صرف نیست.
یکی از دلایلی که سبب می‌شود یک نوپدیدارگرای حداکثری همچون کلایتون برای این سطح مورد نظر از نام soul استفاده نکند این است که این نام تداعی کننده دوگانه انگاری جوهری است. نگاه کلایتون به حقایق نوپدید در انسان به او اجازه می‌دهد از ماده فراتر رود اما برای آن که فاصله خود را از دوگانه انگاری جوهری حفظ کند ناچار درباره آنچه به عنوان سطح بسیار پیچیده نوپدید در انسان با خواصی فراتر از ماده معرفی می‌کند، نمی‌خواهد یا نمی‌تواند از اصطلاحاتی به کار ببرد که در اندیشه دوگانه انگاری از آن به عنوان سطح کاملاً متفاوت به لحاظ جوهری یاد می‌شود. spirit^[105] نیز دچار مشکل دوگانه انگاری است.
اگر یک نوپدیدارگرای حداکثری بخواهد به معنای حقیقی به اصول و مبانی سیر تکاملی موجود دارای حیات در طبیعت یعنی انسان دارای شعور، احساس و فکر پایبند باشد نمی‌تواند در مرحله اول از ویژگی‌های نوپدید ماده فراتر رود و کلایتون بر اثر این پایبندی به سیر تکامل طبیعی بشر، ناچار است ذهن را که در تعامل مستقیم با مغز به عنوان مرکز فعل و انفعالات مادی و در عین حال ویژگی‌های نوپدید غیر مادی می‌باشد به جای آنچه دوگانه انگاری به نام روح یا نفس می‌نامد قرار دهد. دلیل این ادعا که کلمه ذهن در عبارات نوپدیدارگرایان همان کارکرد نفس را دارد بیشتر مربوط به ویژگی تأثیر گذاری و عاملیت علَی غیر تقلیلی ذهن است که کلایتون به عنوان یک نوپدیدارگرای حداکثری بر آن تأکید می‌کند.^[۱۰۶]
۱-۱۶٫ طرح مسئله ماهیت ذهن
مطالعات نوپدیداری مبتنی بر مطالعه روابط طبیعی مواد است که شامل موجودات زنده می‌شود و به عقیده اندیشمندان نوپدیدارگرا، بدون مطالعه اصول بینادین فیزیک که زیر بنای زیست شناختی پدیده‌های زیستی را تشکیل می‌دهد نمی‌توان به واقعیات آن پی برد. در عین حال نوپدیداری به ما گوشزد می‌کند که مطالعه تکامل زیستی چیزی غیر از نتایج مطالعات فیزیکی به ما نشان می‌دهد.^[۱۰۷] نوپدیداری بر آن است که جهان طبیعت بسیار پیچیده‌تر از آن است که به یک سطح مادی و یا دو سطح قابل تجزیه و تقسیم باشد؛^[۱۰۸] بلکه این جهان تشکیل شده از سطوحی است که هر کدام از آن با قوانین و علل خاصی قابل شناخت و فهم می‌باشد.^[۱۰۹] از این رو هر چند نوپدیدارگروان تمام هستی را دارای ویژگی نوپدیدی می‌دانند اما تمرکز آنان بر مسئله حیات، موجودات زنده و به ویژه بر انسان و ویژگی ذهنی و آگاهی اوست. نوپدیداری به طور دقیق‌تر مهم‌ترین شاهد بر نوپدیدار بودن هستی و منحصر نبودن ویژگی‌های موجود در طبیعت به ویژگی‌های مادی را مسئله حیات و به طور دقیق‌تر ذهن انسان می‌دانند.
به نظر کلایتون، بر اساس مطالعات عصب شناسی، مغز بشر با بهره گیری از ۱۰ رشته ارتباط عصبی از بیشترین پیچیدگی برخوردار است و از این مسیر است که ما با جهان خارج ارتباط برقرار می‌کنیم. این عنصر دارای ویژگی‌هایی است که ما آن را (خصایص دماغی) می‌نامیم. خصایصی نظیر ترس از نزول ارزش بورس، امید به برقراری صلح در خاور میانه یا باور به وحی الهی. تصور این که این ویژگی‌ها به طور کامل با به کارگیری اصطلاحات (و شیوه علمی) زیست شناختی درک خواهد شد دقیقاً مثل این است که در انتظار تحقق احتمال، پندار یا شرط بندی‌ای در آینده باشیم.^[۱۱۰]
ویژگی‌های یاد شده مثال‌هایی است برای حالات ذهنی و دماغی انسان. این حالات در هیچ یک از موجودات زنده به پیشرفتگی انسان یافت نمی‌شود؛ در عین حال حالاتی نیستند که بدون ارتباط با سلسله شبکه عصبی موجود در مغز انسان رخ بدهند. سؤال کلایتون و دیگر نوپدیدارگرایان این است که این شناخت و آگاهی ذهنی، روحی یا به تعبیری دماغی چگونه نوپدیدار شد؟ کلایتون با پایبندی به سیر تکاملی طبیعت تلاش می‌کند به این سؤال پاسخی درخور بدهد.
نکته‌ای که مد نظر کلایتون است تفاوت میان در نظر گرفتن ذهن به عنوان ویژگی^[۱۱۱] و ذهن به عنوان موضوع خارجی است. اگر ذهن را موضوعی خارجی فرض کنیم لاجرم باید انتظار مکتب دوگانه انگاری را نیز داشته باشیم. کلایتون، برای فرار از دوگانه انگاری جوهری ذهن و نیز ماده انگاری محض، خصوصیات روانی را ویژگی‌های ذهنی^[۱۱۲] معرفی می‌کند، زیرا اگر ذهن به عنوان شیئ خارجی تلقی شود یا به واسطه تفاوت‌های بنیادینی که نسبت به بدن و مغز دارد به وسیله دوگانه انگاران به عنوان جوهری مجزا دیده خواهد شد و یا حقیقت آن توسط ماده گرایان انکار خواهد شد؛^[۱۱۳] با این وجود کلایتون با مشکلی جدید مواجه می‌شود یعنی شناخت تفاوت میان ویژگی‌های ذهنی و ویژگی‌های مغزی. اگر به سیر تکامل طبیعی پایبند باشیم چگونه می‌توانیم ویژگی‌های ذهنی را چیزی غیر از ویژگی‌های مغز بدانیم؛ در عین حال هم به لحاظ مفهومی و هم به لحاظ علَی شاهد تفاوت‌هایی میان آنها هستیم. به همین خاطر با وجود این که اندیشمندان نوپدیدارگرا، پدیده آگاهی را که از خصوصیات بارز ذهن قلمداد می‌شود، به عنوان نمونه نوپدیداری ارائه می‌دهند اما نگرش‌های شکاکانه‌ای در رابطه با نوپدیدار بودن ویژگی‌های ذهنی وجود دارد. شکاکان علاقه دارند ویژگی‌های ذهنی را به فعل و انفعالات درون مغزی تقلیل دهند و در مقابل نوپدیدارگرایان سعی در تفسیر و تبیین ابتناء زیستی تجربیات هوشی بر سیستم شبکه‌های مرکزی مغز دارند، تا رابطه شدیدی که هوشمندی انسان نسبت به سیستم شبکه عصبی انسان دارد موجب تقلیل ویژگی‌های ذهنی به ویژگی‌های عصبی یا مغزی نشود.. مشکلی که بیشتر به چشم می‌خورد از اینجا نشأت می‌گیرد که می‌توان مغز را در عالم طبیعت به اجزاء طبیعی آن تحلیل کرد اما ذهن را نمی‌توان با آن روش‌ها و نتایج علمی بررسی کرد.^[۱۱۴]
با وجود این، کلایتون بر این عقیده است که بدون در نظر گرفتن رابطه تکاملی میان مغز و ذهن که در بخش نو پدیداری و علوم طبیعی به آن پرداخته، نمی‌توان به رابطه میان آن دو پی برد و نمی‌توان نظریه نوپدیداری را سامان داد؛ این به وضوح در تقابل با اندیشه دوگانه انگاری^[۱۱۵] است که اندیشه و فکر را امری به لحاظ کیفی متفاوت با مغز می‌داند و آن را عاملی غیر قابل تقلیل به ماده می‌بیند؛ نیز با فیلسوف مادی در تقابل است که مغز را صرفاً سامانه‌ای زیستی می‌داند که کار آن شکل دهی ساختار فهم با به کار گیری قوانین و فرایندهای ریزمادی بنیادین است و هیچ گونه عاملیت نوپدیداری برای فکر قایل نیست.^[۱۱۶]
به نظر کلایتون، با تفاصیلی که در تاریخ طبیعی از تنوع سطوح گوناگون حیات شاهد بودیم که از سطح سلولی آغاز می‌شد و تا ساختارهای پیچیده اعصاب مرکزی را شامل می‌شد، باید گفت: فلاسفه از افلاطون تا دکارت و نیز بسیاری از سنت‌های دینی در تبیین دچار اشتباه بودند، زیرا به طور کامل میان نفس و بدن تفاوت قایل بودند و این دو را مجزای از هم می‌دیدند. در حالی که دیدیم نفس یا حالت آگاهی که توانایی انجام امور ارادی و هدفمند و از روی قصد را دارد، در نتیجه‌ی فعل و انفعالات مادی و طی فرایند تکاملی و در شرایطی کاملاً سازگار با قواعد مادی و فیزیکی، از ماده‌ای که روزی تنها عناصر شیمیایی صرف بود بروز می‌کند. در نتیجه جدا کردن نفس و بدن به این معنی که این دو در اصل دو جوهرند و تناسبی میان آن در پدیداری نیست صحیح نمی‌باشد. ما شاهدیم که رفتار‌های آگاهانه، اغراض و اهداف بشر در رفتار شبه هدفمند اندامواره‌های اولیه تعبیه شده است؛ پس چگونه می‌توان مجموع این رفتار‌ها را به امری خارج از ماهیت همین انداموارها منتسب دانست؟
در نتیجه‌ی روابط میان رفتار و اهداف پیش بینی شده در اندامواره‌‌های اولیه، قطعاً پیچیدگی و در نتیجه نوپدیداری سطح جدیدی از رفتار و هدفمندی را شاهد خواهیم بود، یعنی رفتار انسانی نوپدید؛ امّا این سطح از آگاهی هرگز قابل تقلیل به رفتارهای اندامواره‌های اولیه نخواهد بود و در عین حال چیزی غیر از همان رفتار‌های پیش بینی شده در آنها نیز نیست، جز این که ویژگی پیچیدگی را با خود دارد. سخن در این است که با وجود پیچیدگی رفتارهای بشر نسبت به رفتار اندامواره‌های اولیه، آیا می‌توان این رفتارها را برخواسته از امری به کلی متفاوت، مثلاً جوهری متفاوت از بدن دانست؟ پاسخ کلایتون به این سوال منفی است. به نظر وی اگر به انسان به عنوان موجودی دارای دوجوهر مجزی نگاه کنیم آنچنان که دوگانه انگارها می‌کنند، از عمق درک واقعیتی که تاریخ طبیعی به ما عرضه می‌کند محروم می‌مانیم.
۱-۱۷٫ ماهیت آگاهی به عنوان ویژگی ذهنی
از آنجا که نوپدیدارگرایی همچون کلایتون برای فهم چگونگی نوپدیداری در طبیعت به مطالعه سیر تکاملی طبیعت پایبندی نشان می‌دهد، برای فهم رابطه دقیق میان ذهن و مغز (آگاهی و شبکه‌های عصبی) باید ساختار چند سطحی قوانین و اسباب موجود در جهان را بررسی نماید. اوج پیچیدگی ساختاری از نظر سامانه طبیعی که از ویژگی‌ها و الگوهای غیر منتظره برخوردار است را می‌توان در آگاهی و ساختار علَی روحی روانی مشاهده کرد. سلسله اعصاب مرکزی هیچگاه با آگاهی مساوی دانسته نمی‌شود اما ارتباط زیست‌شناختی مستحکم آن دو را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. به نظر کلایتون با وجود چنین ارتباطی میان آگاهی و شبکه عصبی، هیچگاه نمی‌توان تنها با دانستن وضعیت مغز از نظر فعل و انفعالات درونی، به معنای درک تجربه خوشی یا ناخوشی یا بینش فرد پی برد.^[۱۱۷]
در عین حال که آگاهی بسیار برای ما آشنا و ملموس است، اما از منظر علم بسیار اسرار آمیز می کند، تا جایی که برخی ادعا کرده‌اند هیچ کس نمی‌داند چگونه امر مادی (مغز و سلسله اعصاب) تبدیل به آگاهی می‌شود و یا از خود آگاهی بروز می‌دهد. کالین مک گین^[۱۱۸] (-۱۹۵۰٫م) درک آگاهی را از طریق شناخت مغز معما و سرَی حل ناشدنی عنوان می کند.^[۱۱۹] این پیچیدگی آنگاه بیشتر می‌شود که آگاهی را امری نوپدید بدانیم که از لحاظ کیفی با دیگر امور نوپدید طبیعی تفاوت دارد. در باب آگاهی از نگاه نوپدیداری مقبولات اولیه‌ای وجود دارد:
ویژگی‌های روحی در ظرف تاریخ طبیعی پدید آمده‌اند.
ادعای وجود ذهن به سادگی ادعای وجود سلول نیست.
کسی که مدعی وجود حقیقتی به نام ذهن است ناچار با تنگناهایی که مطالعات علمی اقتضا می‌کنند مواجه می‌شود. در مقابل کسی که منکر وجود این حقیقت می‌باشد نیز با مسأله حس مشترک مواجه است که دلیل محکمی بر وجود ذهن انسانی است.^[۱۲۰]
۱-۱۷-۱٫ شبکه‌های عصبی آگاهی
هدف نظریه پردازی در باب آگاهی در این عرصه، یافتن ریشه اختلاف میان دیدگاه عصب‌شناسی علمی و توصیفات افراد به عنوان اول شخص از تجربه آگاهیشان است، تا معلوم شود آنچه اول شخص از تجربیات خود نسبت به آگاهی رائه می‌دهد طی چه فرایندی تحقق پیدا می‌کند. کلایتون نیز برای همین منظور به مطالعه شبکه‌های عصبی آگاهی می‌پردازد. نوشتار حاضر نیز هرچند به نحو تخصصی برای درک عمیق فرایند تحقق آگاهی تدوین نشده است اما برای تبیین دیدگاه کلایتون در باب نوپدیداری نفس یا ذهن و تمایز وجودی میان نفس و ذهن از طرفی و بدن و مغز از طرف دیگر نیازمند نتایجی است که کلایتون در بررسی آگاهی به عنوان ویژگی نوپدید فرایندهای تکامل یافته مغزی و عصبی می‌گیرد؛ از این رو در این نوشتار به این بخش پرداخته شده است.
کلایتون از میان دیدگاه‌های متنوع در باب آگاهی و ماهیت آن و نظرات اندیشمندان، با دیدگاهی که از ادلمن^[۱۲۱] (- ۱۹۲۹٫م) و دیگران نقل می‌کند موافقت بیشتری نشان می‌دهد: آنچه آگاهی نامیده می‌شود حاصل رشد فزاینده پیچیدگی در روابط عصبی است و جستجوی ماهیت آگاهی از طریق بررسی تک یاخته‌های عصبی راهی به جایی نمی‌برد.^[۱۲۲] بدون شک این نگاه به ماهیت آگاهی با دیدگاه کلایتون در تعریف نوپدیداری در عرصه زیست شناسی، فیزیک و شیمی تطابق دارد. همان طور که در میدان مطالعات علمی (مثلا زیست شناسی) کلایتون قائل به وجود سطوح گوناگون نوپدیدار بود که هر کدام ویژگی خود را داشت و قابل تقلیل به سطوح پیشینی نیز نبود و این ویژگی‌ها نیز در پی پیچیدگی‌های نوپدیدار در پدیده‌ها رخ می‌نمود؛ در این بحث نیز کلایتون به هدف خود رسیده و آگاهی را محصول پیچیدگی روابط موجود در ارتباطات عصبی معرفی می‌کند.

هر چند بین SMEs و کسب و کارهای کوچکتر از آنها (صنایع خرد) نیز در زمینه استفاده از تجارت الکترونیکی فاصله وجود دارد، اما این فاصله چندان زیاد نیست و بر همین اساس زیاد مد نظر قرار نگرفته ‌است. حقیقت امر این است که میان SME ها و کسب و کارهای بزرگ شکاف دیجیتالی بسیار نمایان است و به همین دلیل است که توجه خاصی به این مسأله شده و طرح‌‌های اجرایی مختلفی در کشورهای جهان جهت حل این مشکل به کار گرفته شده است.
این بخش از شکاف دیجیتالی بیشتر در نتیجه وجود موانعی است که SMEs را از ورود به اقتصاد دیجیتالی^[۵۹] باز می‌دارد. این موانع به صورت بالقوه برای همه کسب و کارها وجود دارد، اما SMEs را به صورت جدی‌تری نسبت به شرکت‌های بزرگ تحت تأثیر قرار می‌دهند. سیاست‌های اتخاذی در حمایت از پذیرش و استفاده از تجارت الکترونیکی و ICT توسط SMEs باید بر پایه آگاهی ازمزایا، موانع و مشکلات باشند تا بتوانند فواید بالقوه بیشتری برای SMEs داشته باشند( براون، ۲۰۰۴).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

قبل از پرداختن به این مساله، مزایای استفاده از تجارت الکترونیکی در SME_S بحث می‌شود.

۲-۹-۲ مزایای استفاده از تجارت الکترونیکی در^[۶۰] SME_S

برخی از مزایای تجارت الکترونیکی برای شرکتهای کوچک و متوسط عبارتند از:
ارتقاء سطح خدمات مشتری و مبادله اطلاعات با ارزش افزوده گسترده‌تر
انتظارات بالای مشتریان و در نتیجه ایجاد رقابت
توانایی ارائه اطلاعات ۲۴ ساعته
دستیابی به صادرات بازار بهتر با توجه به محدودیتهای بازار داخلی و GNP^[61] کمتر
کاهش هزینه تبلیغات و هزینه سربار
ارتباط یک به یک و بازاریابی انبوه با مشتریان همچنین استفاده از علایق بین‌المللی
پرداخت آنلاین
ارتقاء مدیریت زنجیره ارزش
عملیات بدون واسطه و در زمان
کالاها و خدمات جدید
خدمات پس از فروش سریعتر
کارایی درعملیات سازمان
این در حالیست که صنایع کوچک در کشورهای در حال توسعه (Staley 1960) دارای مزایای زیر هستند:
پتانسیل اشتغال‌زدایی بالا
نیاز کمتر به واردات
توزیع منابع درآمد و کاهش شکاف درآمدی
جمع‌ آوری و استفاده از کارآفرینان و نوآوران پراکنده و پس‌اندازهای کوچک جهت سرمایه‌گذاری و استفاده کامل از منابع و مواد خام محلی( براون، ۲۰۰۴).

۲-۹-۳ مشکلات SME ها در پذیرش تجارت الکترونیکی

برخی مشکلات شرکتهای کوچک و متوسط برای پذیرش تجارت الکترونیکی عبارتند از:
SME ها علاوه بر نداشتن تخصص و آگاهی لازم وهمچنین عدم آشنایی با تکنولوژی در شروع استفاده از ICT و تجارت الکترونیکی با هزینه‌های ثابتی روبرو می‌شوند که در مقایسه با اندازه آنها بسیار بالاست در حالی‌که برای کسب و کارهای بزرگ این چنین نیست. این هزینه‌ها عبارتند از هزینه‌هایی مانند ایجاد وب سایت، استفاده از تجارت الکترونیکی و هزینه‌‌های مربوط به راه‌ اندازی طرح های حراج الکترونیکی، موتورهای جستجو و موارد مشابه. در حالیکه هزینه‌های مربوط به راه‌اندازی تجارت الکترونیکی و تکنولوژی‌های پیشرفته ICT برای صنایع و کسب و کارهای بزرگ چندان قابل توجه نیست. اینها مسائلی هستند که باعث می‌شوند گروه وسیعی از SMEs تکنولوژی‌های دیجیتالی را برای کسب و کار خودشان مرتبط ندانند و کالاها و خدمات خود را مناسب برای تجارت الکترونیکی نشمارند(گروه سیاست گذاری کسب و کار^[۶۲]، ۲۰۰۲).
SMEs اغلب باید شرایط بازار را بپذیرند و آنها در وضعیتی نیستند که مانند شرکت‌‌‌های بزرگ شرایط بازار را شکل دهند (این بحث‌‌‌ به مسأله شرکت‌های رهبر و پیرو در بازار مربوط می‌‌شود). علاوه بر این، بی‌‌ثباتی‌ها (مانند ناامنی مالی در SMEs) و ریسک‌های احتمالی که در تجارت الکترونیکی وجود دارد، ممکن است بسیاری از SMEs را به ریسک‌گریزی و انتخاب سیاست‌های محافظه‌کارانه متمایل نماید و در واقع آنان سیاست «انتظار و مشاهده» را در پذیرش فناوری دیجیتالی اتخاذ نمایند. برای بسیاری از SMEs عدم اطمینان قابل توجهی در زمینه فرصت‌ها و فواید پذیرش ‌ICT و تجارت الکترونیکی وجود دارد و هنوز این فرصت‌ها برایشان اثبات نشده است. همین مسأله باعث می‌شود که آنها نسبت به پذیرش کامل مدل‌های تجاری جدید و تکنولوژی تجارت الکترونیکی بی‌میل شوند.
شرکتهای کوچک و متوسط بخاطر محدودیتهایی نظیر سرمایه کم، فقدان آزمایشگاه، توان کمتر برای برقراری ارتباط با مشاوران خارجی و… با مشکلات جدی‌تری برای آزمایش شیوه‌های جدید کسب و کار مواجهند. اگر چه محدودیت مالی مهمترین این محدودیت‌ها می‌باشد ولی مواردی چون زمان کمتر، منابع کمتر و … نیز به این تشکیلات اقتصادی تحمیل می‌شود. استفاده از تکنولوژی نوین ICT و تجارت الکترونیکی در واقع روش نوینی است که SMEs را با ریسک اساسی روبرو می‌سازد. بر این اساس می‌توان گفت که استفاده از ‌‌ICT در تشکیلات اقتصادی به اندازه بنگاه بستگی دارد. در بنگاه‌ها و کسب و کارهای بزرگ به دلیل وجود کارشناسان متخصص و گروه‌های R & D به راحتی فناوری نوین پذیرفته می‌شود ولی برای SMEs به خاطر مدیریت کسب و کار ضعیف و کمبود راه های استراتژیکی یا دیدگاه های موجود برای آن، امکان به روزرسانی فناوری کمتر است.
SMEs معمولا بازارهای مشخص و تعریف شده‌ای دارند که در محدوده جغرافیایی خاصی قرار دارند. این امر باعث می‌شود که این تشکیلات نیاز چندانی به ارتباط با مناطق دیگر احساس نکنند و حتی چنین دیدگاهی بوجود آید که استفاده از این روش‌ها ارتباطات را مشکل‌تر می کند. زیرا در این حالت مهارت‌ها و امکانات جدیدی لازم می‌شود. این مسأله به نوعی به پارادکس رشد «کوچک زیباست»^[۶۳] در بسیاری از SMEs برمی‌‌گردد. بازارهای فروش موجود برای بسیاری از SMEs بر پایه مجاورت جغرافیایی، اعتماد و روابط با ثبات استوار است و در واقع قوانین در آنها معنی چندانی پیدا نمی‌کند. تغییر در نوع روابط در این بازارها باید بیشتر حالت تکاملی^[۶۴] داشته باشد تا حالت دگرگونی.^[۶۵]
SMEs اغلب تمایل دارند تا از امکانات موجود خود در استفاده از تکنولوژی نوین (از جمله ICT و تجارت الکترونیکی) بهره بگیرند. در حالی‌که در ICT و تجارت الکترونیکی، امکانات پیشین با ICT و تجارت الکترونیکی سازگاری چندانی نداشته و اغلب ناکافی هستند. بررسی پشتوانه و امکانات SMEs نشان می‌‌دهد که این کسب و کارها برای استفاده از تجارت الکترونیکی، باید سرمایه‌گذاری قابل توجهی (با توجه به اندازه آنها) انجام دهند.
یکی از مهمترین پیش‌شرط‌های تجارت الکترونیکی در معنای فروش از طریق اینترنت، برخورداری از مارک تجاری قوی برای عرضه محصولات به بازار است. بسیاری از مشتریان (بخصوص موقع خرید از اینترنت که طرف مقابل خود را بخوبی نمی‌شناسند و بسیاری اوقات امکان بررسی کیفیت محصولات را ندارند) علاقه‌مندندکه از مارک‌های تجاری قوی و معروف بازار خرید کنند تا از مارکهای ناشناخته. لذا، SME ها علاوه بر اینکه مارکهای شناخته‌ شده قوی در بازار ندارند، در عین حال توان مالی لازم را نیز برای سرمایه‌گذاری‌های سنگین در راستای ترفیع مارک خود در بازار، در اختیار ندارند. این امر می‌تواند موفقیت این شرکتها را در بکارگیری تجارت الکترونیکی محدود و انگیزه آنها را برای انتقال فروش خود برروی اینترنت محدود کند(گروه سیاست گذاری کسب و کار، ۲۰۰۲).
میرز و همکاران (۲۰۰۰) ۶۸۸ شرکت را مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان می‌دهد که پایه و بنیان پذیرش تجارت الکترونیکی در اندازه‌های مختلف سازمانی متفاوت است و این در حالی است که سازمانهای بیش از ۱۰۰ کارگر علاقه بیشتری به استفاده از تجارت الکترونیکی برای قطع نشدن ارتباط با مشتری و تبادل‌ اطلاعات با شرکتهای دیگر دارند. بسیاری از SME_S در مرحله شناخت مزایای تجارت الکترونیکی هستند و در حال دریافتن این موضوع که تجارت الکترونیکی می‌تواند مزایایی را برای ارتباطات درونی با کارکنان و مشتریان و یافتن اطلاعات خارجی برای آنها داشته باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که شرکتهای جدید بیشتر از شرکتهای قدیمی تمایل به پذیرش تجارت الکترونیکی دارند( میرز و همکاران، ۲۰۰۰).
با توجه به اطلاعات واحد اکونومیست سال ۲۰۰۴ شش رده‌بندی و معیار برای طبقه‌بندی کشورها در زمینه بسترسازی الکترونیکی وجود دارد:
معیار ارتباطات و زیرساخت فناوری
معیار محیط تجاری
پذیرش تجارت الکترونیکی توسط مصرف‌کنندگان و بنگاه‌ها
معیار محیط قانونی و سیاستی
معیار محیط اجتماعی و فرهنگی
معیار پشتیبانی خدمات الکترونیکی
شرکت‌های کوچک و متوسط نیز مانند شرکت‌های دیگر به این بسترسازی‌ها نیاز دارند. در واقع تجارت الکترونیکی بدون آمادگی در این بسترها امکان‌پذیر نیست. و همانطور که مشخص است یکی از معیارهای آمادگی این بسترسازی پذیرش تجارت الکترونیکی توسط تمام گروه‌ها و از جمله شرکت‌های کوچک و متوسط است.
در کنار عوامل ذکر شده نتیجه مطالعات میدانی که در مورد شرکتهای کوچک و متوسط انجام شده، نشان می‌دهد عوامل مختلف دیگری نیز به عنوان دلایل استفاده نکردن از ICT و تجارت الکترونیکی قابل ذکر است. این نتایج را می‌توان به صورت زیر نشان داد(حسنی، ۱۳۸۴).
شکل(۲-۶) موانع بکار گیری تجارت الکترونیکی در شرکتهای کوچک و متوسط برخی کشورهای امریکای جنوبی منبع: آنکتاد ۲۰۰۴
شکل فوق دیدگاه شرکتهای کوچک و متوسط را نسبت به موانع بکارگیری تجارت الکترونیکی نشان می‌دهد. از این جدول چند نتیجه اساسی می‌‌‌توان استخراج نمود.
هزینه‌های بکارگیری فناوری اطلاعات برای شرکتهای کوچک و متوسط بالاست. این امر حتی می‌تواند به عدم شناخت مزایا و منافع فناوری اطلاعات توسط شرکتهای کوچک و متوسط نیز معطوف باشد. در این معنا شرکتهای کوچک و متوسط اگر از مزایا و منافع فناوری اطلاعات شناخت کافی داشتند و این توانمندی را در خود می‌دیدند که به منافع فناوری اطلاعات دست پیدا کنند، هرگز از هزینه‌های هرچند بالای آن هراس نداشتند.
بدلیل تغییر سریع فناوری‌های بکاررفته در تولید نرم‌افزار و سرعت تغییر این فناوری‌ها که از آن تحت عنوان کوتاه بودن چرخه عمر نرم‌افزار نیز یاد می‌شود شرکتهای کوچک و متوسط نگران آن هستند که سرمایه‌گذاری امروز در توسعه فناوری اطلاعات در دوره زمانی کوتاهی از رده خارج شود در حالی که شرکتهای بزرگ با توجه به توانایی مالی بالایی که دارند چندان نگران این مساله نیستند.
مهمترین مانع حرکت SMEs به سمت دیجیتالی شدن این است که آنها فکر می‌کنند تجارت الکترونیکی متناسب با کسب و کار آنها نیست و فواید چندانی جهت بهبود کسب و کارشان ندارد. نکته‌ای که در این رابطه در مقایسه بین شرکتهای کوچک و متوسط با شرکتهای بزرگ می‌شود این است که شرکتهای بزرگ بسیاری اوقات سیستمهای سفارشی فناوری اطلاعات را که هزینه‌های بسیار بیشتر از سیستمهای آماده دارد، خریداری می‌کنند. در حالی که شرکتهای کوچک و متوسط معمولا مجبورند از سیستمهای آماده که هزینه کمتری به آنها تحمیل می‌کند استفاده کنند. این امر عدم تناسب فناوری‌های مورد استفاده با نیازهای کسب و کار آنها را باعث می‌شود.
به نظر می‌‌رسد کمبودهای مهارتی در زمینه ICT برای تشکیلات اقتصادی کوچک (۴۹-۱۰ کارکن) مهمتر از تشکیلات اقتصادی خرد و متوسط است. شاید علت این مسأله چنین باشد که کسب و کارهای بزرگ حرکت به سمت دیجیتالی شدن را با بهره گرفتن از شکل‌های پیچیده ICT و تجارت الکترونیکی آغاز می‌کنند در حالیکه کسب و کارهای خرد ممکن است خودشان را به مراحل اولیه استفاده از ICT یعنی دسترسی به اینترنت، ایجاد وب سایت‌های ساده راضی نمایند و بسیاری از کسب و کارهای متوسط احتمالاً افراد متخصصی در زمینه ICT دارند که امکان پذیرش تکنولوژی نوین را آسان می‌سازد.
تفاوت‌های ملی در حمایت از مصرف‌کننده برای کسب و کارهای کوچک تأثیرگذارتر از کسب و کارهای متوسط و خرد است.
نکته دیگری که در خودداری شرکتهای کوچک و متوسط از بکارگیری فناوری اطلاعات نقش بازی می‌کند، عدم پذیرش فناوری اطلاعات در شرکتها و طرفهای تجاری عرضه کننده و مشتری این شرکتهاست. در حالی که شرکتهای بزرگ توان بالایی در تحمیل استانداردهای کاری خود به سایر شرکای تجاریشان دارند اما شرکتهای کوچک و متوسط معمولا مجبور هستند که استانداردهای دیگران را بپذیرند و یا اینکه توان تحمیل استانداردهای خود به دیگران را ندارند و شرکای تجاری از حرکتهای آنها پیروی نمی‌کنند(حسنقلی پور،۱۳۸۴) .
شرکتهای کوچک و متوسط از محیط تجاری باز و وضعیت باثبات سود می‌برند. بنابراین این شرکتها نیز مانند شرکتهای بزرگ به موارد زیر نیازمند می‌باشند.
چارچوب قانونی و مقرراتی با ثبات: وجود ثبات قانونی امکان برنامه‌ریزی را افزایش داده و بسترهای رشد را فراهم می‌آورد.
آزادسازی عرضه خدمات ارتباطی: آزادسازی باعث کاهش قیمت دسترسی به اینترنت و در نتیجه رشد تجارت الکترونیکی می‌شود.
گسترش ICT توسط دولت‌ها: استفاده وسیع از خدمات مبتنی بر الکترونیک و ICT توسط دولت‌‌‌های محلی، منطقه‌ای و ملی برای همه تشکیلات اقتصادی انگیزه‌ای ایجاد می کند تا آنها در جهان کسب و کار الکترونیکی قدم بگذارند. به علاوه گسترش خدمات دولتی از طریق اینترنت باعث ایجاد مکانیزمی می‌‌شود که در نتیجه آن هزینه‌های اجرایی بنگاه‌‌ها کاهش می‌یابد.
دسترسی آسان به منابع مالی: بسیاری از مؤسسات مالی سنتی از اعطای وام به فعالیت‌های تثبیت نشده^[۶۶]و فعالیت‌های پر ریسک خودداری می‌نمایند. تجارت الکترونیکی به خاطر اینکه ماهیتی شناخته نشده^[۶۷] دارد به سختی می‌تواند از مؤسسات مالی استفاده نماید. البته اخیراً سرمایه‌گذاران حرفه‌ای ظهور نموده‌اند که در زمینه‌‌ های تجارت الکترونیکی فعالیت‌های دانش محور^[۶۸] سرمایه‌گذاری می‌کنند.

آیت الله مکارم:
مانع وضو است.
آیت الله سیستانی:
باید قبل از وضو آنچه را که مانع رسیدن آب به عضو وضوء باشد جدا کرد.
۶-۳-۴ به جاماندن اثر جرم در وضو
گاهی اثر اشیاء مانند گچ یا صابون، بعد از وضو گرفتن در اطراف ناخن های دست و پا مشاهده می شود که هنگام وضو دیده نمی شد، ولی بعد از فارغ شدن از وضو، سفیدی صابون یا گچ آشکار می شود. در حالیکه بعضی از افراد هنگام وضو به این مسأله جاهل هستند و یا توجهی به آن ندارند و با فرض وجود اثر گچ یا صابون یقین به رسیدن آب به زیر آن حاصل نمی شود. در این صورت مجرد وجود اثر گچ یا صابون که بعد از خشک شدن اعضا ظاهر می شود، ضرری به وضو یا غسل نمی رساند، مگر این که دارای جرمی باشد که مانع از رسیدن آب به بشره شود^[۱۴۴].
۴-۳-۷ وجود اثر رنگ در دست هنگام وضو
شخصی در قسمتهای زیاد دست خود رنگ خودکار دارد، آیا برای وضو اشکال دارد؟

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اگر جوهر دارای جرم بوده و مانع از رسیدن آب به پوست شود، وضو باطل است، و تشخیص این موضوع بر عهده مکلّف می باشد^[۱۴۵].
ولی اگر جوهر، جرم (به اندازه ای که مانع باشد) نداشته باشد، اشکالی ندارد و فرقی بین کم یا زیاد بودن رنگ و جوهر خودکار نیست.
نظرات مراجع در این مسئله تفاوتی ندارد.
آیت الله مکارم در استفتائات خود آورده اند که:
در مورد رنگ خودکار تجربه کرده اند و به این نتیجه رسیده اند جوهر خودکار مانع آب نمی باشد و برای وضو اشکال ندارد^[۱۴۶].
۴-۳-۸ تفاوت وضوی زن و مرد
لطفاً تفاوت وضوی زن و مرد را بیان فرمایید:
بین زن و مرد در افعال و کیفیت وضو فرقی نیست، جز اینکه برای مردها مستحب است که هنگام شستن آرنج از قسمت بیرونی آن شروع کنند و زنها از قسمت داخلی آن^[۱۴۷].
در واجبات وضو، بین زن و مرد فرقی نیست، اما در مستحباتِ وضو در یک مورد فرق است، و آن عبارت است از: شستن دستها که بر مردها مستحب است آبِ شستن اول را در دستها از پشت دست بریزند و آبِ شستن دوم را از داخل دست اما زنها به عکس این عمل کنند، یعنی آبِ شستن اول را از داخل ریخته و آبِ شستن دوم را از پشت دست بریزند^[۱۴۸].
۴-۳-۹ ترمیم ابرو یا مو در وضو
اگر شخص در سر و یا ابروی خود مو ترمیم کرده باشد، به گونه ای که مانع رسیدن آب به بدن و صدق مسح سر گردد، تکلیف چیست؟
آیات عظام امام، خامنه ای و نوری:
اگر برداشتن آن باعث عسر و حرجی شود که به طور معمول قابل تحمل نیست، مسح بر روی آن کفایت می کند. (امام و نوری، توضیح المسائل مراجع، م۳۳۸، آیت الله خامنه ای، اجوبه، س۱۰۱)
آیات عظام بهجت و تبریزی:
باید آن را برای وضو برطرف سازد و اگر ممکن نباشد، باید وضوی جبیره ای بگیرد. (استفتا از دفتر معظم له)
آیت الله صافی:
باید آن را برای وضو برطرف سازد و اگر ممکن نباشد، افزون بر وضوی جبیره ای تیمم هم بکند. (جامع الاحکام، ج۱، س۱۰۵)
۴-۳-۱۰ با یک وضو چند نماز می توان به جا آورد
آیا با یک وضو می شود هم نماز واجب و هم مستحب به جا آورد و تا چه میزان می شود با یک وضو نماز خواند؟
با یک وضو، تا زمانی که باطل نشده است می توانید نمازهای واجب یا مستحب خود را با آن به جا آورید تا هر میزانی که می خواهید^[۱۴۹]
بعد از آنکه وضو به طور صحیح محقّق شد، تا زمانی که باطل نشده است، انجام هر عمل مشروط به طهارت، با آن جایز است^[۱۵۰].
فصل پنجم: نتیجه گیری
فصل ۵:
نتیجه گیری
در پایان نکته ای را باید یادآور شویم که شناخت فلسفه احکام باید از روش مطمئن انجام گیرد و نمی توان در بررسی اسرار احکام به حدسیات و پندارها اکتفا نمود و آسمان و ریسمان را به هم ببافیم مثلا نماز را یک نوع ورزش سوئدی و اذان را وسیله ی برای تقویت تارهای صوتی و روزه را منحصراً رژیمی برای لاغر شدن و حج را وسیله ای برای کمک مالی به بادیه نشینان عرب و رکوع و سجود را دستوری برای بهداشت ستون فقرات و پیشگیری از بیماری سیاتیک بدانیم!
این فلسفه بافی های مضحک نه تنها کسی را به دستورات علاقه مند نمی سازد، بلکه وسیله خوبی برای از بین بردن ارزش و بی اعتبار جلوه دادن آنها خواهد بود. لذا لازم است از قرآن و حدیث، دلیل محکمی بر فلسفه حکمی داشته باشیم و اگر گوشه ای از اسرار حکم خدا را شناختیم، نباید گمان کنیم که بر همه ی اسرار واقف گشته ایم. و همچنین باید دانست برای فهم تمام حقایق لازم است به تمام منابع دسترسی داشته باشیم و توانمندی فهم از منابع را نیز داشته باشیم در حالی که در هر دو جنبه برای انسان محدودیت هست، لذا اگر به فلسفه حکمی از طریق برخی آیات و روایات راه پیدا کردیم، نباید تصوّر نمود آنچه به دست آمده تمام حکمت است. نکته ی قابل توجه هم این است که عمل کردن به احکام و دستورات الهی هیچ گاه متوقف بر دانستن فلسفه احکام نیست، « بحث از فلسفه و اسرار احکام و حق ورود در این بحث مطلبی ست و اطاعت از خدا و دستورات الهی مطلبی دیگر و هیچ گاه دومی مشروط به اولی نبوده و نیست. ما، درباره فلسفه احکام الهی بحث می کنیم تا به ارزش و اهمیت و آثار مختلف آن ها آشناتر شویم، نه برای اینکه ببینیم آیا باید به آن ها عمل کرد یا نه؟
این مسئله درست به این می ماند که از پزشک متخصص خود توضیحاتی درباره فواید داروهایی که برای ما تجویز کرده و چگونگی تأثیر آن ها بخواهیم تا آگاهی و علاقه بیشتری به آن پیدا کنیم، نه این که به کار بستن دستورات وی مشروط به توضیحات قانع کننده او باشد، زیرا در این صورت باید خود ما هم طبیب باشیم.^[۱۵۱]»
در این مختصر راجع به نحوه ی کیفیت وضو در فقه امامیه به إجمال بحث شد، به نظر اینجانب، وظیفه هر بنده ی مسلمان و به خصوص شیعه یادگیری احکام شرعی و عمل کردن به آنها به طور صحیح می باشد احکامی که، جزو دستورات الهی ست و عمل کردن به آن واجب است و موجب سعادت و رستگاری انسان می گردد. هرکس موظف است این احکام را با توجه به فتاوای مرجع تقلید خویش، انجام دهد. که متأسفانه، در این رساله مجال ذکر نظر همه ی علما ممکن نبود. امیدوارم این مختصر مفید فایده واقع گردد.
با تشکر.

مراجع
مراجع
الف-کتب فارسی
قرآن کریم
بهجت فومنی، محمد تقی، توضیح المسائل، انتشارات شفق، قم، ۱۳۸۱
بهشتی، علی، سرود یکتا پرستی
خامنه ای، سید علی، رساله اجوبه الاستفتائات، انتشارات پیام عدالت، ۱۳۸۹
خراسانی، آیت الله وحید، توضیح المسائل