نکته: برای بست های هفتم و هشتم خدمات ملکی، اشاره ای به دارا بودن شرایط عمومی استخدام نیز صورت نگرفته است. این در حالیست که در سایر بست ها به دارا بودن شرایط عمومی استخدام در کنار شرایط اختصاصی مربوط به هر بست، نیز تصریح شده است.

ج – موانع و محدودیت های استخدام

با توجه به بحث شرایط استخدام در گفتار قبلی محدودیت ها و موانع استخدامی نیز تا حد زیادی روشن گردید. مهم ترین موانع استخدام، محرومیت از شرایط عمومی استخدام می‌باشد. کسانی که از شرایط عمومی استخدام که در مبحث قبلی مورد بحث قرار گرفت، محروم باشند، به صورت اتوماتیک با مانع قانونی استخدامی روبرو می‌گردند. نداشتن سند تابعیت افغانستان اولین مانع در مسیر استخدام می‌باشد. فردی که سند تابعیت افغانستان را نداشته باشد، نمی تواند در بست های خدمات ملکی در افغانستان استخدام گردد. عدم تصدیق صحی نیز دیگر مانع استخدام است که به عنوان شرط عمومی در استخدام مورد تصریح قرار گرفته است. نرسیدن به سن ۱۸ سالگی و یا عبور کردن از مرز شصت و چهار سالگی نیز مانع دیگر در مسیر استخدام می‌باشد. نداشتن سند فراغت از صنف دوازدهم مکتب مانع دیگری است که در مسیر استخدام شدن در بست های خدمات ملکی در نظر گرفته شده است. همچنین محکومیت به جنایت توسط محکمه خاص دیگر مانعی است که باعث می شود، فرد از استخدام شدن در بست های خدمات ملکی محروم گردد.

در کنار این موانع که به عنوان شرایط عمومی استخدام در قانون در نظر گرفته شده است، برخی از محدودیت های دیگر نیز در مسیر استخدام قرار دارد.

یکی از این محدودیت ها قرابت درجه اول با آمر مستقیم در اداره خدمات ملکی می‌باشد. فردی که در یک بست خدمات ملکی استخدام شود که یکی اقارب درجه اولش در همان اداره آمر بوده و در صورت استخدام آمر مستقیم وی گردد، چانس استخدام را از دست می‌دهد. در قانون خدمات ملکی، پدر، مادر، فرزند، شوهر، خانم، برادر و خواهر اقارب درجه اول در نظر گرفته شده است.^[۵۹]

عدم اشغال وظیفه بعد از استخدام در خدمات ملکی نیز می‌تواند یک محدودیت و یا مانع موقت برای استخدام مجدد گردد، بر اساس تصریحی که در بند دوم ماده یازدهم “طرز العمل نظارت از مراحل تعیینات کارکنان خدمات ملکی” صورت گرفته است، اگر کسی تقرری اش منظور گردد و منظوری تقرری وی نیز به دسترسش قرار گیرد، اما بدون موجبات قانونی از اشغال وظیفه و بست خود داری کند، تا یک سال دیگر نمی تواند در خدمات ملکی استخدام شود.^[۶۰]

گفتار دوم- اداره استخدام کننده و روند استخدام

مدیریت پروسه استخدام در افغانستان به کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی تعلق دارد. این کمیسیون هم در مرکز و هم در ولایات فعال است و نمایندگی دارد و بر روند استخدام در افغانستان نظارت دارد. استخدام برای هر اداره دولتی تحت نظارت این کمیسیون و با حضور نماینده این کمیسیون در پروسه استخدام صورت می‌گیرد.

الف – معرفی کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی

بر اساس قانون نافذه در عرصه استخدام مامورین ملکی افغانستان، کمیسیون مستقل اصلاحات اداری و خدمات ملکی صلاحیت استخدام نیروی کار برای اداره های ملکی افغانستان را در اختیار دارد. این کمیسیون بر اساس قانون خدمات ملکی که بر اساس فرمان تقنینی شماره ۷۲ که ‌به تاریخ ۱۴/۶/۱۳۸۴ توسط رییس جمهور افغانستان صادر شده و در جریده رسمی شماره ۸۶۰ به نشر رسیده است، ایجاد گردیده است. ^[۶۱] ایجاد کمیسیون اصلاحات اداره و خدمات ملکی برای اصلاح ادارات ملکی افغانستان و بهتر سازی روند استخدام در این اداره ها یکی از تعهداتی است که امضا کنندگان کنفرانس بین‌المللی بن برای افغانستان که تحت نظارت سازمان ملل متحد در سال ۲۰۰۱ میلادی در شهر بن آلمان برگزار گردید، می‌باشد. در بند پنجم از بخش ج موافقت نامه بن که وظایف اداره موقت برای افغانستان را تعیین ‌کرده‌است تصریح گردیده است که اداره موقت ( اولین تشکیلات دولتی برای تأسيس نظام سیاسی موجود در افغانستان که در سال ۲۰۰۱ میلادی ساخته شد) به کمک سازمان ملل متحد کمیسیون مستقلی را برای تنظیم امور مربوط به کار و خدمات ملکی تأسيس می‌کند تا توسط این کمیسیون از میان اشخاص واجد صلاحیت افرادی برای مدیریت اداره های دولتی در سطح مرکز، ولایات و ولسوالی ها بر اساس اهلیت و شایستگی شان جذب گردد. ^[۶۲]

در متن موافقت نامه بن که ‌به تاریخ پنجم دسامبر سال ۲۰۰۱ میلادی در شهر بن آلمان به امضا رسید و بر اساس آن سنگ بنای افغانستان جدید با نظام سیاسی جدید گذاشته شد، بر این تأکید گردید که یک کمیسیون مستقل برای ایجاد و اعمال اصلاحات اداری ایجاد گردد. اکنون این کمیسیون مدیریت پروسه استخدام برای اداره های دولتی در سطح افغانستان را عهده دار می‌باشد.

ب – حوزه های استخدامی

افغانستان از نظر اداری دارای اداره واحد مرکزی می‌باشد که این موضوع در ماده های یک صد و سی و ششم و یک صد و سی و هفتم قانون اساسی افغانستان نیز مورد تصریح قرار گرفته است. با اینکه در در ماده یکصد و سی و ششم قانون اساسی گفته شده است که اداره جمهوری اسلامی افغانستان بر اساس واحدهای اداره مرکزی و ادارات محلی تنظیم می‌گردد، اما در ماده یکصد و سی و هفتم تصریح گردیده است که اصل در اداره افغانستان مرکزیت یا اداره مرکزی است و صلاحیت های لازم به اداره های محلی برای دست یابی به اهدافی در جهت تسریع و بهبود امور اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و سهم گیری هرچه بیشتر مردم در انکشاف حیات ملی از سوی اداره مرکزی به اداره محلی تفویض می‌گردد. ^[۶۳] این نشان می‌دهد که اصل در افغانستان متمرکز بودن صلاحیت اداری در اداره های مرکزی است که توسط وزرا و یا روسای مستقل اداره می شود.

• • وضعیت اقتصادی و اجتماعی

• • وضعیت روحی و روانی

• وضعیت سلامت و بیماری

کیفیت زندگی ، سه بعد عمومی رابطه، تجزیه و زمان را به هم پیوند می زند.

رابطه:شامل مؤلفه‌ های فامیل، ‌گروه‌های اجتماعی، چارچوب فرهنگی و سیاسی و خود فرد است که وضعیت فرد در رابطه با فامیلو ‌گروه‌های اجتماعی از همه شناخته شده تر استو این دو دارای نقش حمایتی بسیار مهمی می‌باشند.چارچوب فرهنگی و سیاسی مؤلفه‌ ای است که هم بر روی فرد و هم بر روی فامیل و ‌گروه‌های اجتماعی اثر می‌گذارد.

زمان:به طور عمده بیانگر وضعیت موجود می باشدتجارب زندگی قسمت دیگر این بعد را تشکیل می‌دهد. و نیز انتظاراتی که فرد ممکن است از آینده ای دور داشته باشد بر روی این بعد اثر می گذارداین بعد به پویایی کیفیت زندگی نیز اشاره دارد.

تجربه:سومین و مهمترین بعد می‌باشد شامل ایمان، عقاید و باورهای اخلاقی، وضعیت اقتصادی و اجتماعی،حوزه بین فردی و نحوه ارتباط با خویشاوندان و دوستان و الگو های مهارت های اجتماعی افراد می‌باشد.حوزه روانی مثل نحوه برخورد با هیجانات و مهارت ارتباط دادن بین ادراک و تجربیات و انگیزه افراد جهت حفظ سلامت فردی و نیز آگاهی می‌باشد.

هر کدام از ابعاد و اجزا مذکور در شکل گیری قضاوت فرد از کیفیت زندگی نقش مهمی را ایفا می‌کند. پژوهش های انجام شده ت اهمیت وضعیت اقتصادی بر کیفیت زندگی را نشان داده است در این زمینه از عوامل خاص و مرتبط با کیفیت زندگی می توان میزان درآمد و وضعیت اشتغال را نام برد.

عوامل فوق الذکر را می توان مرتبط با میزان مفید بودن دانست که دارای تأثیر مثبت بر کیفیت زندگی هستند.تطابق شغلی نیز می‌تواند بر کیفیت زندگی تأثیر به سزایی داشته باشد. ‌به این معنی که تطابق مشخصه توان فرد جهت تغییر حرفه در صورت لزوم می‌باشد و می توان انتظار داشت که هرچه فرد از قابلیت انعطاف پذیری بیشتری در تغییر حرفه برخوردار باشد.امکان کسب کیفیت مطلوب زندگی برای او افزایش می‌یابد.

ابعاد کیفیت زندگی

کیفیت زندگی یک مفهوم چند بعدی است که شامل ارزیابی تجربیات ذهنی و روانشناختی ، جسمانی و اجتماعی، مرتبط به چهار چوب زمان است.معیار های کیفیت زندگی شامل :

سلامت روان، سلامت بدن، زندگی مناسب خانوادگی، زندگی مناسب اجتماعی ، آب و هوا و فضای مناسب امنیت شغلی ، دارا بودن ؛آزادی، تساوی جنس، امنیت و ثبات سیاسی (اکونومیست،۲۰۰۵).

به عقیده پروفوسور هونکوریست(۱۹۸۲).کیفیت زندگی دارای ۵ عامل زیر است:

1. 1. قلمرو فیزیکی شامل: سلامت بدن و فشار ناشی از بیماری های خاص

1. 1. قلمرو روانی و عاطفی شامل:احساس رضایت از زندگی و احساس خوب بودن.

1. 1. قلمرو اجتماعی شامل:تماس اجتماعی و ارتباط مناسب با دیگران به طور عموم و با خانواده و همسر به طور ویژه.

1. 1. قلمرو رفتاری فعالیتی شامل:ظرفیت و پذیرش مراقبت از خودو انجام کار و فعالیت و حرکت

1. قلمرو مادی شامل:وضعیت اقتصادی و مالی فرد

ید الیور و همکاران(۱۹۹۷) عوامل تعیین کننده کیفیت زندگی در سه طبقه قرار می گیرند:

1. 1. مشخصات فردی شامل متغییرهای دموگرافیک

1. شاخص های عینی کیفیت زندگی که شرایط محیطی هستند و بر متغییر های مربوط به رفاه، بهداشت محیط اجتماعی،تحرک، فرهنگ و مذهب ، محیط طبیعی و سیاست ها شاخص های ذهنی کیفیت زندگی که مفاهیمی همچون احساس رضایتمندی از زندگی، رفاه و آسایش جسمی و روانی و شادکامی توصیف می شود.(الیور،۱۹۹۷).

ریف برای کیفیت زندگی ۶ عامل در نظر می‌گیرد:

پذیرش خود

هدف داشتن در زندگی

رشد شخصی

تسلط بر محیط

خود مختاری

روابط مثبت با دیگران

پیشینه پژوهشی

پیشینه داخلی

ملکی و همکاران (۱۳۹۱) در پژوهشی با عنوان تأثیر آموزش هوش هیجانی بر پرخاشگری، استرس و بهزیستی روانشناختی ورزشکاران نخبه نشان دادند که آموزش هوش هیجانی بر هر سه متغیر روانشناختی مورد بررسی تأثیر معنی‌دار دارد. یعنی این دوره سبب کاهش پرخاشگری (p<0/01) و استرس (p<0/01) و افزایش بهزیست روانشناختی (p<0/01) آزمودنی‌های گروه آزمایشی شده است.

بهادری و همکاران (۱۳۹۱) با بررسی رابطه بین اضطراب اجتماع، خوش‌بینی و خودکارآمدی با بهزیستی روانشناختی در دانشجویان دانشگاه تبریز دریافتند که بین اضطراب اجتماعی و بهزیستی روانشناختی رابطه منفی معنی‌داری وجود دارد ولی بین خوش‌بینی و بهزیستی روانشناختی و همچنین خودکارآمدی و بهزیستی روانشناختی رابطه مثبت معنی‌دار وجود دارد.

منیجه شهنی ییلاق و همکاران (۱۳۹۰) در پژوهشی تحت عنوان رابطه‌ هوش هیجانی و مهارت‌های اجتماعی با بهزیستی روانشناختی در دانشجویان دختر دانشگاه شهید چمران اهواز نشان دادند که مؤلفه‌های هوش هیجانی و مهارت‌های اجتماعی پیش‌بین‌های مثبت بهزیستی روانشناختی دانشجویان دختر هستند بدین معنی که دو چیز میزان هوش هیجانی و مهارت اجتماعی دانشجویان بیشتر باشد میزان بهزیستی روانشناختی آن ها نیز بیشتر است.

دستجردی و همکاران (۱۳۹۰) در پژوهشی تحت عنوان نقش پنج عامل شخصیت در پیش‌بینی بهزیستی روانشناختی دانش‌آموزان شهر بیرجند دریافتند که صفت سازگاری، مؤلفه روابط مثبت با دیگران و پذیرش خود را پیش‌بینی نمود، صفت وظیفه‌شناسی، مؤلفه استقلال را صفت روان رنجورخویی مؤلفه‌های استقلال، روابط مثبت با دیگران، رشد فردی و هدفمندی در زندگی را پیش‌بینی نمود. صفت پذیرش مؤلفه‌های تسلط بر محیط، استقلال و رشد فردی، هدفمندی در زندگی و پذیرش خود را پیش‌بینی نمود. ضرایب بتا نشان‌دهنده قدرت پیش‌بینی هر شش مؤلفه بهزیستی توسط برونگرایی بود.

میکائیلی منیع(۱۳۸۹) در بررسی وضعیت بهزیستی روانشناختی دانشجویان دوره کارشناسی دانشگاه ارومیه نشان داد بین مؤلفه‌ های بهزیستی روانشناختی در دو جنس تفاوت معنی داری وجود داردکه غیر از مؤلفه ی هدفمندی در زندگی در سایر مؤلفه ها دختران دانشجو وضعیت بهتری نسبت به پسران داشتند.

یایاری و همکاران (۱۳۸۶) در پژوهشی با عنوان رابطه هوش هیجانی با منبع کنترل و سلامت روانشناختی در بین دانشجویان دانشگاه مازندران دریافتند که افراد با سطح هوش هیجانی بالا و منبع کنترل درونی از سلامت روانشناختی بهتری برخوردارند. نتایج تحلیل رگرسیون این تحقیق نشان داد که ۹/۵۸ از کل واریانس سلامت روانشناختی توسط هوش هیجانی فرد پیش‌بینی می شود.

بیانی و همکاران (۱۳۸۷) در بررسی رابطه بین ابعاد بهزیستی روانشناختی و سلامت عمومی دانشجویان دانشگاه آزاد واحد آزادشهر نشان دادند که بین ابعاد بهزیستی روانشناختی (پذیرش خود، رابطه مثبت با دیگران، خودمختاری، زندگی هدفمند، رشد شخصی و تسلط بر محیط) و سلامت عمومی رابطه منفی معناداری وجود دارد.

جعفرنژاد و همکاران (۱۳۸۴) در پژوهشی تحت عنوان رابطه پنج عامل بزرگ شخصیت، مهارت‌های مقابله‌ای و سلامت روانی دانشجویان دریافتند که میان عامل‌های روان رنجورخویی، پذیرش و برونگرایی با سلامت روان رابطه‌ معنی‌داری وجود دارد.

رویه‌های فرا قانون و خلاف قانون نسبت به دختران بالغ غیررشید و حتی رشید در امور غیر مالی نیز اعمال می‌گردد. به عنوان مثال می‌توان به رویه بیمارستان‌ها در موکول نمودن عمل جراحی دختر بالای هجده سال که فاقد همسر است به اذن ولّی قهری اشاره نمود.

پیشنهادات

به منظور رفع چالش‌ها بازنگری در قانون با توجه به موارد ذیل ضروری است:

کاهش اختیارات ولّی قهری در اموال صغیر؛

قراردادن امکان اختیارات ولایی برای مادر در امور غیرمالی؛

تطبیق قواعد حضانت و ولایت با توجه به گسترش مفهوم حضانت و واقعیات موجود؛

حذف رویه‌های قضایی و اداری که بالاتر از قانون و حتی خلاف آن، محدودیت‌هایی برای مادر در سمت قیم و حضانت کننده وارد نموده است؛

آموزش کارکنان و نظارت آنان زیر نظر مسئولین قضایی.

فهرست منابع:

امامی، سیدحسن: «حقوق مدنی»، انتشارات اسلامیه، چ چهارم، ۱۳۶۶٫

ابراهیمی، سیدنصرالله: «نهادهای حقوقی حمایت از اطفال در حقوق ایران»، ‌فصل‌نامه «ندای صادق»، پائیز ۱۳۸۲٫

جابری عربلو، محسن: «فرهنگ اصطلاحات فقه اسلامی»، تهران، انتشارات امیرکبیر، چ اول، ۱۳۶۲٫

جعفری لنگرودی، محمد جعفر: «دایره المعارف علوم اسلامی» تهران، گنج دانش، چ اول، ۱۳۶۳٫

جعفری لنگرودی، محمد جعفر: «ترمینولوژی حقوق»، تهران، گنج دانش، چ چهارم، ۱۳۶۸٫

جـزری، مبـارک بـن محـمد: «النهایه فی غریب الحدیث والاثر»، بیروت، دارالفکر، بی‌نا، ۱۳۹۰ .ق.

حـرعـامـلی، محمدبن‌الحسن: «وسایل الشیعه»، بیروت، دار احیاء التراث العربیه، بی‌نا، ۱۴۰۳ ق.

راغب اصفهانی، حسین: «المفردات فی غریب القرآن»، بیروت، دارالمعرفه، بی‌نا، ۱۴۲۰ق.

رسایی‌نیا، ناصر: «حقوق مدنی، اشخاص، اموال و مالکیت»، تهران، آوای نور، بی‌نا، ۱۳۷۶٫

شایگان، سیدعلی: «حقوق مدنی»، قزوین، نشر طه، چ اول، ۱۳۷۵٫

سیّاح، احمد: «المنجد»، تهران، نشر انتشارات اسلام، چ شانزدهم، ۱۳۷۳٫

شهید اول، ترجمه کتاب لمعه، مترجم: فیض ـ مهذب، علیرضا ـ دکتر علی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۸٫

صفایی، حسین: «حقوق مدنی اشخاص و محجورین»، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتاب علوم انسانی، چ اول، ۱۳۷۵٫

عمید، حسن: «فرهنگ فارسی»، تهران، انتشارات امیرکبیر، چ بیست و دوم، ۱۳۶۲٫

طباطبایی، محمد حسین: «تفسیرالمیزان», قم، دفتر انتشارات اسلامی، چ اول، ۱۳۶۳٫

کاتوزیان، دکتر ناصر: «حقوق مدنی(خانواده)»، تهران، شرکت انتشار و بهمن برنا، چ سوم، ۱۳۷۲٫

مرعشی، سیدحسن: «تحقیقی درباره سن بلوغ»، ‌فصل‌نامه «حقوقی ـ قضایی دادگستری»، نشر روزنامه رسمی، ش۴، تابستان ۱۳۷۱٫

محمد وحی،ـ: «ماده ۱۲۱۰ قانون مدنی و تبصره‌های آن چه می‌گویند»، ماهنامه «کانون سردفتران و دفتریاران»سال؟ ماه؟

محمدزاده،ـ (اسم نویسنده): «اهلیت در حقوق مدنی و حقوق بین‌الملل خصوصی»، ماهنامه «کانون سردفتران و دفتریاران» سال؟ ماه؟

خمینی (ره)، روح الله، «تحریر الوسیله»، مترجم: علی اسلامی: قم، دفتر انتشارات اسلامی، چ اول، ۱۳۶۸٫

محقق حلی، ابوجعفرنجم‌الدین جعفربن‌حسن: «شرایع الاسلام»، ابوالقاسم بن احمد یزدی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، بی‌نا، ۱۳۶۴٫

نجفی، شیخ محمد حسن: «جواهر الکلام»، مؤسسه‌ المرتضی العالمیه، بیروت، ۱۴۱۲ق.

1. 1. – ماده ۵۹ ق.م.ا. مصوب ۱۳۷۵: «اعمال زیر جرم محسوب نمی‌شود… ۲- هر نوع عمل جراحی طبی مشروع که با رضایت مشخص یا اولیاء یا سرپرستان یا نمایندگان قانونی آن‌ ها و رعایت موازین فنی و علمی و نظامات دولتی انجام شود…». ↑

1. 1. – ماده ۶۰ ق.م.ا.: «چنانچه طبیب قبل از درمان یا اعمال جراحی از مریض یا ولی او برائت حاصل نموده باشد، ضامن خسارت جانی یا مالی یا نقص عضو نیست…». ↑

1. 1. – توضیح این‌که مطابق ماده ۱۱۸۴ ق.م. مصوب ۱۹/۱/۱۳۱۴ هرگاه ولّی قهری طفل لیاقت اداره کردن اموال مولی‌علیه را نداشته و یا ‌در مورد اموال او مرتکب حیف و میل گردد به تقاضای اقربای طفل یا به تقاضای مدعی‌العموم بعد از ثبوت عدم لیاقت یا خیانت او در اموال مولی‌علیه به طرفیت مدعی‌العموم در محکمه، حاکم یک نفر امین به وی منضم می‌کند». ↑

1. 1. – عقد ممکن است به علت وقوع اکراه یا وقوع از طرف غیر مالک و یا وقوع از طرف سفیه (یا صغیر ممیز) غیر نافذ شود. در این صورت تأیید عقد از طرف مکره بعد از زوال اکراه و از طرف مالک و از طرف ولی سفیه یا صغیر را تنفیذ عقد نامیده‌اند (جعفری لنگرودی، ۱۳۶۸: ص۴۶۳). ↑

1. 1. – قیم نمی‌تواند به سمت قیمومت از طرف مولی‌علیه با خود معامله کند اعم از این که مال مولی‌علیه را به خود منتقل کند یا مال خود را به او انتقال دهد. ↑

1. 1. – ماده ۱۲۴۱ ق.م: «قیم نمی‌تواند اموال غیرمنقول مولی‌علیه را بفروشد و یا رهن گذارد یا معامله کند که در نتیجه آن خود، مدیون مولی‌علیه شود مگر با لحاظ غبطه مولی‌علیه و تصویب مدعی‌العموم. در صورت اخیر شرط حتمی تصویب مدعی‌العموم، ملائت قیم می‌باشد..». ↑

1. 1. – ناظر استطلاعی: ناظری است که اعمال نماینده باید با اطلاع او باشد و عدم تصویب او خدشه‌ای به عمل نماینده وارد نمی‌کند و از طریق اعمال تخلف کسی که ناظر بر اوست به دادگاه، نظارت خود را عملی می‌سازد. اما ناظر استصوابی بر اعمال فردی که بر او گماشته شده حاکم است و اقدامات و تصمیمات فرد را تصویب (قبول یا رد) می‌کند (جعفری لنگرودی، ۱۳۶۸: ص۷۰۷). ↑

1. 1. – ماده ۱۹۰ق.م: برای صحت هر معامله‌ شرایط ذیل اساسی است: ۱) قصد طرفین و رضای آن ها؛ ۲) اهلیت طرفین؛ ۳) موضوع معین که مورد معامله باشد؛ ۴) مشروعیت جهت معامله. ↑

1. 1. – ماده ۵۲۳: «در کلیه مواردی که رأی دادگاه برای وصول دین به موقع اجرا گذارده می‌شود اجرای رأی از مستثنیات دین اموال محکوم‌علیه ممنوع می‌باشد». ↑

۲-۲ تعریف برند

برند را می توان به عنوان نام، عبارت، نماد ، طرح و یا ترکیبی از آن ها در نظر گرفت که در راستای تعریف و تمیز کالاها و خدمات یک فروشنده از سایر فروشنده ها به کار می رود(کاتلر^[۷]، ۱۹۹۱).ویژگی های فردی برند هویت برند نامیده می شود.

در گذشته محصولات نام گذاری می شدند و این نام گذاری شامل علامتی بود که به شکل امضا یا سمبل،اصل و مالکیت محصول را مشخص می کرد (آکر ^[۸]و همکاران،۲۰۰۴). کاتلر دیدگاه سنتی نام و نشان تجاری را که انجمن بازاریابی آمریکا نیز آن را مطرح کرده به صورت زیر بیان می‌کند:

یک نام، عبارت یا اصطلاح، نشانه، علامت، نماد یا ترکیبی از آن هاست که هدف آن معرفی کالا یا خدماتی است که یک فروشنده یا گروهی از فروشندگان عرضه می‌کنند و بدین وسیله آن ها را از محصولات شرکت های رقیب متمایز می‌سازند .

ریچارد کوچ ^[۹]برند را این گونه تعریف می‌کند:یک طرح،یا نام بصری که به یک محصول یا خدمات داده شده تا آن را از محصولات رقبا متمایز کند و به مشتریان اطمینان دهد که محصول کیفیت عالی و پایداری دارد.

دیوید آکر برند را سمبلی می‌داند که با تعداد زیادی دارایی و تعهد ذهنی پیوند خورده است و هدف آن شناسایی و تمایز محصولات است (آکر ،۱۹۹۱). بدین ترتیب برند راه میان بری برای جذب و حفظ مشتریان است. برند اتفاقی و ناگهانی ساخته نمی شود و اصولا واژه برند به دو نکته اساسی اشاره دارد:تداوم،کیفیت مطابق و یا بالاتر از انتظارات مشتری.

۳-۲تاریخچه برند

فارکوار^[۱۰] (۱۹۹۰) مثال هایی از به کارگیری برند در مصر باستان را ذکر می‌کند.در این زمان آجرسازان مصری به منظور شناسایی محصولات خود از محصولات رقبا اقدام به حک سمبل های خود بر روی آجرهای تولیدی می‌کردند.

استفاده از برند سابقه چندین هزار سال دارد.در قدیم نام گذاری به عمل علامت گذاری یک محصول با طرحی که نشان دهنده هویت یک محصول و شناسایی شخص تولید کننده محصول برای مصرف کنندگان بود ،اطلاق می شد. برای مثال در قدیم صاحبان احشام و چارپایان برای شناسایی حیوانات خود از سایر احشام،آن ها را نشانه گذاری می‌کردند و طرح هایی را بر روی پوست آن ها داغ می زدند.(مالونیس^[۱۱] ،۲۰۰۰ )

در نیمه دوم قرن ۱۹ میلادی استفاده از برند به عنوان یک وسیله پیشرفته بازاریابی تکامل یافت.انقلاب صنعتی و سیستم های جدید ارتباطی این امکان را برای شرکت ها به وجود آورد تا برند را در مناطق گسترده تری تبلیغ کنند (مالونیس،۲۰۰۰)

در اواخر قرن ۱۹ حداقل ۴ تغییر مهم برای شکل گیری برند رخ داد که عبارتند از:

۱٫موتورهای بنزینی و سوختی این امکان را به وجود آورد که محصولات در مناطق دورتری توزیع شوند.

۲٫از برند به عنوان وسیله ای برای ایجاد تمایز میان کالاهای بسیار همگن مانند تخم مرغ یا موز استفاده شد.

۳٫سیستم های حقوقی برای تشخیص و محافظت از برند به وجود آمد.

۴٫استراتژی های برند گذاری گسترش پیدا کرد،تا جایی که خدماتی مانند تعمیرگاه های خودرو را نیز در برگرفت.

با وجود پیشینه زیاد برند گذاری،تکامل اهداف و استراتژی های برندگذاری به قرن بیستم میلادی باز می‌گردد.

۴-۲مزایای برند

وجود برند مزایای فراوانی برای نظام اقتصادی دارد.در این قسمت مزایای برند از نظر دو طرف مهم مبادله یعنی مشتری و شرکت بیان می شود.

۱-۴-۲مزایای برند برای مشتری :

الف ) کاهش احساس ریسک مشتری

یکی از مهم ترین مزایای برند،کاهش احساس ریسک مشتری است.مشتری هنگام خرید همواره با این نگرانی مواجه است که ممکن است کالا یا خدمات متناسب با آنچه وی انتظار دارد و یا انچه فروشنده می‌گوید یا حتی آن گونه که مالا به نظر می‌رسد نباشد.اما وجود برند معتبر این ریسک را کم می‌کند.

ب ) کاهش ریسک جستجو

مشتری همواره برای خرید بهترین کالا و یا خدمات متناسب با شرایط خرید و نیازها و خواسته های خود اقدام به کنکاش و جست و جو می‌کند.جست و جو نه تنها موجب مشغول شدن ذهن مصرف کننده به ارزیابی گزینه ها می شود بلکه از نظر جابه جایی فیزیکی موجب هدر رفتن پول و وقت مشتری نیز می شود.در حقیقت افزایش جست و جو موجب افزایش قیمت واقعی و تمام شده کالا و یا خدمات می شود.در صورت وجود برند معتبر،مشتری ‌بر اساس عملکرد و سابقه قبلی از آن برند با کم ترین ارزیابی و مقایسه ،کالا و خدمات را می خرد.

ج )نمایش من مطلوب

مشتری کالا و خدمات را تنها به دلیل مزایای عملی ان نمی خرد بلکه گاهی اوقات محصول را به دلایل غیر کارکردی و از جمله نمایش من مطلوب خریداری می‌کند.برای مثال مشتری خودروی گران قیمت تمایل دارد از طریق خرید و سوار شدن ‌به این نوع خودرو ،جایگاه اجتماعی و وجهه خود را نمایش دهد.

۲-۴-۲مزایای برند برای شرکت

الف ) افزایش وفاداری

برند برتر سبب افزایش وفاداری نگرشی و رفتاری مشتریان موجود می‌باشد.دلیل این امر اعتماد مشتریان به برند است.در این حالت وفاداری مشتریان بالا می رود.

ب) کاهش هزینه های تبلیغات

اگرچه تبلیغات و سایر ارتباطات بازاریابی نقش انکارناپذیری در برند سازی و تقویت آن دارد اما در صورت تثبیت برند،هزینه های تبلیغات قابل کاهش است.

ج ) افزایش سودآوری

برند سبب کاهش حساسیت قیمتی مشتریان شده و امکان افزایش قیمت از سوی شرکت دارای برند معتبر را تا حدی ممکن می‌کند.این دو نکته در کنار یکدیگر سبب افزایش سودآوری می شود.

د ) کاهش آسیب پذیزی در مقابل رقبای موجود

رقبا همواره در صدد جذب مشتریان سایر شرکت ها هستند.در صورت وجود برند برتر و مناسب،مشتریان به برند وفادار شده در برابر پیام های تبلیغاتی و اقدامات جذب کننده رقبا غیر حساس می‌شوند.

ه ) جلوگیری از ورود رقبای جدید

شرکت ها تنها با رقبای موجود در صنعت رو به رو نیستند،بلکه همواره شرکت های تازه واردی هم درصدد ورود به صنعت و کسب سهمی از بازار برای خود هستند.اگر وفاداری به برندهای موجود بالا باشد،جذب مشتریان موجود را برای شرکت های تازه وارد سخت و پر هزینه می‌کند.‌بنابرین‏ وفاداری به برند تا حد زیادی مانع از ورود شرکت های جدید به صنعت می شود.

۵-۲علل شکست برند ها

وجود برند برتر تضمین کننده تداوم موفقیت آن برند در طی زمان نیست.برندها با گذشت زمان دچار مشکلاتی می‌شوند و این مشکلات اگر به موقع رفع نشود منجر به شکست برندها می‌شوند.در این قسمت به برخی از این دلایل شکست اشاره می شود.( هیگ^[۱۲] ، ۲۰۰۳ )

۱-۵-۲فراموشی برند^[۱۳]

: کنترل و بازبینی مؤسسه حسابرسی کننده شرکت iام در سال t ام

در مدل پنل ارائه شده مقاطع، شرکت‌های پذیرفته شده در بورس و زمان، سال‌های ۸۸ تا ۹۱ در نظر گرفته شده است. برای انتخاب مدل مناسب همان گونه که در فصل سوم بیان شد، ابتدا آزمون اثرات ثابت (F لیمر) انجام می­ شود. نتایج حاصل از آزمون F در جداول ۴-۲، برای آزمون اثرات ثابت مقطعی، ۴-۳، برای آزمون اثرات ثابت زمانی و ۴-۴ برای آزمون اثرات ثابت مقطعی-زمانی ارائه گردیده است.

جدول ۴-۲- نتایج حاصل از آزمون اثرات ثابت مقطعی

آماره

مقدار آماره

درجه آزادی

سطح معنی داری

آماره F لیمر

۳۱۶۲۹۴/۲

(۲۹۳/۴۹)

۰۰۰۰/۰

کای اسکور

۵۹۲۵۷۰/۱۱۴

۴۹

۰۰۰۰/۰

جدول ۴-۳- نتایج حاصل از آزمون اثرات ثابت زمانی

آماره

مقدار آماره

درجه آزادی

سطح معنی داری

آماره F لیمر

۱۶۲۵۶۳/۲

(۲۸۷/۶)

۰۰۰۰/۰

کای اسکور

۴۰۴۸۳۰/۱۳۵

۶

۰۰۰۰/۰

جدول ۴-۴- نتایج حاصل از آزمون اثرات ثابت مقطعی -زمانی

آماره

مقدار آماره

درجه آزادی

سطح معنی داری

آماره F لیمر

۱۹۷۳۰۲/۲

(۲۸۷/۵۵)

۰۰۰۰/۰

کای اسکور

۹۹۷۴۰۱/۱۲۲

۵۵

۰۰۰۰/۰

نتایج جداول ۴-۲ تا ۴-۴ به گونه ای است که سه فرضیه را آزمون می­ کند:

1. 1. اثرات ثابت مقطعی، صفر است.

1. 1. اثرات ثابت زمانی، صفر است.

1. اثرات ثابت مقطعی و زمانی، صفر است.

در واقع فرضیه صفر بیانگر عدم وجود اثرات ثابت است که طبق آن عرض از مبدأ، ثابت ‌می‌باشد که بیانگر یک رگرسیون مقید ‌می‌باشد. در جدول ۴-۲ آماره­ های آزمون (آماره F و کای اسکور) ارائه ‌شده‌اند که مقدار آن‌ ها برای آزمون اثرات ثابت مقطعی، به ترتیب برابر ۳۲/۲ و ۵۹/۱۱۴ ‌می‌باشد که در ناحیه بحرانی قرار دارند (مقادیر احتمال کوچکتر از ۰۵/۰ است)، لذا فرض را رد می­ کند و بدان معنا است که اثرات ثابت مقطعی وجود دارد. بدین ترتیب شرکت ها از لحاظ میزان اقلام تعهدی با یکدیگر اختلاف معناداری دارند. همچنین مقادیر (آماره F و کای اسکور) در جدول ۴-۳ برای آزمون اثرات زمانی نیز نشان می­دهد که فرضیه صفر رد می­ شود و لذا اثرات ثابت زمانی، معنادار است. این نتیجه نشان می­دهد که میزان اقلام تعهدی در هریک از شرکت­ها، در طول زمان دچار تغییر شده است. از طرفی مقادیر آماره F و کای اسکور در جدول ۴-۴ برای آزمون همزمان اثرات ثابت مقطعی و زمانی که به ترتیب برابر ۱۹/۲و ۹۹/۱۲۲ است فرضیه صفر را رد می­ کند و لذا اثرات ثابت هم در بین مقاطع (شرکت‌ها) و هم برای هر شرکت در طول زمان وجود دارد.

۴-۳-۱- آزمون هاسمن

فرض اصلی مدل اثرات تصادفی آن است که اثرات تصادفی با متغیرهای توضیحی، همبستگی ندارد. برای اجرای آزمون هاسمن ابتدا مدل مورد نظر با لحاظ کردن اثرات تصادفی مقطعی، تخمین داده می‌شود، سپس آزمون هاسمن اجرا می‌گردد. نتایج آزمون هاسمن در جدول ۴-۵ آمده است.

جدول ۴-۵- نتایج حاصل از آزمون هاسمن

آماره

مقدار آماره

درجه آزادی

سطح معنی داری

آماره کای اسکور

۴۵۰۱۷۹/۲۴

۷

۰۰۰۰/۰

با توجه به مقدار آماره کای اسکور که برابر ۴۵/۲۴ به دست آمده و مقدار احتمال آن که در ناحیه بحرانی قرار دارد (مقدار احتمال کوچکتر از ۰۵/۰ است)، فرضیه صفر مبنی بر مناسب بودن اثرات تصادفی، رد می‌‌شود.

۴-۳-۲- آزمون نرمال بودن

برای آزمون نرمال بودن ابتدا معادله اصلی را برآورد کرده و سپس به کمک آماره جرکیو- برا
(Jarque-Bera) نرمال بودن متغیر وابسته مورد آزمون قرار گرفت.

شکل ۴-۱- نتایج حاصل از آزمون جرکیو- برا (Jarque-Bera)

در آزمون جرکیو- برا اگر باقیمانده­ها به صورت نرمال توزیع شده باشند، نمودار آن تقریباً به صورت نرمال است و آماره جرکیو- برا معنی دار نمی‌باشد. این بدان معنا است که مقدار احتمال که در زیر آماره جرکیو- برا داده می­ شود، بزرگتر از ۰۵/۰ است. در واقع بزرگتر بودن احتمال معادل کوچکتر بودن آماره جرکیو- برا است که در این صورت فرضیه نرمال بودن رد نمی­ شود. نتایج حاصل از آزمون بیانگر این است مقدار آماره جرکیو- برا برابر ۴۴/۰ به دست آمده که مقدار کوچکی است و بنابر مقدار احتمال (۸۰/۰) بزرگتر از ۰۵/۰ است، لذا فرض نرمال بودن رد نمی­ شود.

۴-۳-۳- برآورد ضرایب مدل

نتایج حاصل از برازش مدل رگرسیونی در جداول ۴-۶ و ۴-۷ ارائه گردیده است. ‌بر اساس جدول ۴-۷، مقدار ضریب تعیین برابر۴۵/۰ به دست آمده که بیانگر این است که مدل رگرسیونی ۴۵ درصد از تغییرات متغیر وابسته را تفسیر می­ کند. همچنین مقدار آماره F برابر ۵۲/۶ به دست آمده که با توجه به سطح معنی داری آن (Prob=0/011) در سطح خطای ۵ درصد معنی دار است. همچنین میزان آماره دوربین واتسون برابر ۰۶۳/۲ به دست آمده که با توجه به میزان مجاز (۵/۱-۵/۲) ‌می‌توان گفت که بین جملات خطا همبستگی وجود ندارد.

جدول ۴-۶- نتایج حاصل از برازش مدل رگرسیونی

متغیر

ضریب

انحراف معیار

ضریب تی

سطح معنی­داری

مقدار ثابت

۰۸/۲۰۵۴۶۰

۳۲/۴۰۲۱۵۷

۳۵۴۴۸۲/۲

۰۰۹۲۵/۰

اندازه مؤسسه حسابرسی کننده

۲۵/۵۱۲۴۶۲۰

۲۵/۱۰۳۵۰

۱۵۵۹۳۸/۲

۰۰۰۱۲/۰

رقابت میان مؤسسات حسابرسی

۳۵/۷۱۵۴۲۸

۹/۱۸۶۲۵۴

۵۷۴۹۲۱۵/۲-

۰۳۲۱۵/۰

خدمات غیر حسابرسی مؤسسه حسابرسی کننده

۶۸/۳۱۵۷۹

۸۱/۲۴۱۰

۳۲۰۵۷/۴

۰۷۲۱۰۵/۰

تقسیم کار مؤسسه حسابرسی کننده

۵۸/۷۰۳۲۱

۲۴/۴۲۰۱۸۳

۵۱۲۴۸/۳

۰۱۲۵۸۷/۰

نظارت مؤسسه حسابرسی کننده

۵/۴۰۶۳۵۷

۹/۱۰۶۸۴۲

۹۰۲۱۷/۳

۰۳۰۲۱/۰

مشاوره مؤسسه حسابرسی کننده

۹۱/۴۱۰۵۰

۹۲/۱۰۲۵۴۸

۵۱۲۳۰۵/۴

۰۲۵۱۰۵/۰

کنترل و بازبینی مؤسسه حسابرسی کننده

۱/۳۱۹۳۲۵

۵/۴۱۲۵۸

۰۵۴۸۲/۲

۰۴۶۲۱/۰

ویژگی های حسابرس مستقل

۵۰۴۲٫۸۵

۴۱۵۲۸۵٫۲۱

۱۶۲۶۵/۴

۰۰۸۷۵۴/۰

جدول ۴-۷- شاخص­ های اعتبار مدل

شاخص

مقدار

مجموع توان دوم خطا (sse)

۱۴۹۹۷۹۳

ضریب تعیین (R-squared)

۴۵۰۲۴/۰

آماره فیشر(F)

۵۲۴۸۲۱/۶

احتمال آماره فیشر(Prob)

۰۱۱۲/۰

آماره دوربین واتسون (Durbin-Watson)

۰۶۳/۲

مقدار آکائیک (Akaike info criterion)

۳۰۲۱/۳۱

۴-۳-۴-آزمون تشخیص واریانس ناهمسانی (آزمون وایت)