“آیینه‌ی جانت ازآن غماز نی “وسپس بیان کرده که‌این بیت در جواب سؤالی مقدر شده،و آن این است:«این آیینه‌ی جان، مسلماً در هر انسانی وجود دارد، پس برای چه عشق در آیینه‌ی ما صور معانی را اظهار نمی‌کند و آیینه‌ی جانمان، غماز این گونه اسرار نمی‌شود و جواب درست این است: علت این که‌ آیینه‌ی جمالت غماز راز نیست به خاطر اینکه از رخش زنگار ماسوا پاک نشده است و لازم است با مصقله ذکر الله آن را جلا داد.»(انقروی،۱۳۸۰:۵۳)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

نیکلسون:
نیکلسون به معنای تحت اللفظی غماز اشاره می‌کند و می‌گوید غماز یعنی اشاره کننده به چشم و ابرو و حکایت کردن است. ومی‌گوید:«عشق به شاعر امر می‌کند اسراری را که بر او آشکار شده، را بر همگان صلا زند.چرا آیینه‌ی دل نمی‌تواند صفات الهی و‌اندیشه‌های درون خود را منعکس سازد؟ زیرا به زنگار گناه،دنیاپرستی، خودبینی و از این قبیل آلوده است و نیازمند است که به ذکر خداوند و تحت ارشاد پیری روحانی،صیقل پذیرد.»(نیکلسون،۱۳۸۴: ۲۷)
فروزانفر:
در مورد تلفظ و املا ی “آیینه ات"نوشته که باید سر هم نوشته و خوانده شود،"آینت"(ت) ضمیر است و این که ضمیر‌های متصل به کلمات مختلف به"ها” به صورت ام،ات، ش. استعمال می‌شوند و نهج الادب این همزه را الف وقایه نامیده است و گاهی هم این همزه را حذف می‌کند و ضمیر به ماقبل خود می‌پیوندد و از خاقانی این مثال را آورده است:

(خاقانی،۱۳۸۶:۳۲۸)
وبیان کرده است تا بنده صفات خود را محو نکند مظهر اسماء و صفات الهی نمی‌شود پس این زدایش که صوفیان آن را تخلیه می‌نامند در مدارج فناء وصف و قرب النوافل که مرتبه‌ی تبدیل صفات است و لفظ آیینه دلیل بر وجود عبد است.»(فروزانفر،۱۳۸۲: ۳۹)
زمانی:
با بیانی ساده فقط بیت را معنی کرده است:«می‌دانی که چرا آینه‌ی دل و روحت اسرار و حقایق معنوی را نشان نمی‌دهد؟ به خاطر این که زنگار هوی و هوس را از روی آن پاک نکرده‌ای.یعنی چون دل، صاف و روشن شود اسرار عرفانی و حقایق ربانی در آن منعکس می‌گردد.»(زمانی، ۱۳۷۸: ۶۸)
استعلامی:
استعلامی ‌اشاره کرده است که:«علت این که بعضی از آیینه‌ها راز عشق را فاش نگوید این است که‌ایینه‌ی وجودش از علایق مادی و حبّ جاه و تعلق به ستایش خلق او را از فاش گفتن حقیقت باز داشته است.»(استعلامی،۱۳۷۸: ۲۸۵)
گولپینارلی:
این بیت را در گرو عشق می‌داند و تسلیم اراده‌ی بنده در قبال پروردگار. و مفهوم جذبه را بیان می‌کند و سپس می‌گوید:«صفات، ذات و اعمال انسانی که مظهر چنین جذبه یی باشد، در ذات، صفات و اعمال باری فانی می‌شود. این را “مرگ ارادی” گویند.یعنی به میل خود از هستی گذشتن. دل انسانی که بدین مقام نایل آید، به‌ آیینه‌ی صیقل یافته و از غبار و زنگار پاک شده بدل می‌یابد که حقایق را منعکس می‌کند.»(گولپینارلی،۱۳۸۴: ۷۷)
نظراجمالی:
آنگونه که زمانی توضیح داده است با توجه به بیت زیر که مولانا در آن بیان می‌کند که فرعون به دلیل آنکه رخی زنگاری دارد باید از آینه‌ی رنج دور باشد :

درست است و نظر دیگر شارحان قابل تأمل است.

(بیت۳۷)
انقروی و نیکلسون:
هر دو خواص را قوا‌ها و استعداد‌های عملی و علمی‌و نظری روح دانسته‌اند و از بهر شکار را شکار معرفت حق و مراتب وجود دانسته‌اند .انقروی بیت را این گونه شرح می‌دهد:« اتفاقاً آن پادشاه روح روزی با خواص خویش( قوای علمی‌و عملیه) بر اسب همت و عزیمت سوار شد و برای شکار معرفت مراتب وجود را سیر کرد.» ( انقروی، ۱۳۸۰:۵۵)
فروزانفر:
بدون اینکه حتّی بیت را ذکر کند از آن گذشته است.
زمانی:
زمانی معنی ساده و ظاهری برای بیت بیان کرده است و نظرش با انقروی و نیکلسون که به شرح عرفانی بیت پرداخته‌اند، کاملاً متمایز است. «اتفاقاً روزی آن شاه ، همراه خادمان ویژه‌ی خود سوار بر مرکوب خود شدند و عزم شکار کرد.»( زمانی، ۱۳۷۸:۷۲)
استعلامی:

تصویر۱۳- تغییرات شدت جریان مولی ۱BE نسبت به طول بدون بعد رآکتور

تصویر ۱۴- تغییرات سرعت واکنش­های r₉ و r₇ و r₁ در طول رآکتور

همان­گونه که پیش از این بیان شد، محصول اصلی شبکه واکنش مورد مطالعه نرمال بوتان می­باشد که از طریق واکنش­های r₄ و r₇ تولید می­ شود. شدت جریان نرمال بوتان نسبت به طول بدون بعد رآکتور در تصویر ۱۵ نمایش داده شده است. همان­گونه که از تصویر مشخص است، نرمال بوتان تقریباً به صورت خطی تولید می­ شود. به طور کلی دو مسیر مستقیم و غیر مستقیم برای تولید نرمال بوتان وجود دارد. در مسیر مستقیم، بوتادین ابتدا به ۱BE تبدیل شده و پس از آن این محصول حد واسط هیدروژنه گردیده و نرمال بوتان را تولید می­ کند. با بررسی سرعت میانگین واکنش­های r₄ و r₇ از نمودار ۱۰ می­توان نتیجه گرفت که مسیر غیر مستقیم نسبت به مسیر مستقیم مطلوب­تر است.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تصویر۱۵- تغییرات شدت جریان مولی نرمال بوتان نسبت به طول بدون بعد رآکتور

ایزوبوتن با نام اختصاری IB نیز یک ماده­ حد واسط می­باشد که شدت جریان مولی آن تحت تأثیر واکنش­های r₁₁ ، r₁₀ ، r₉ و r₈ می­باشد. سرعت این واکنش­ها نسبت به طول بدون بعد رآکتور در تصویر ۱۶ نمایش داده شده است. در ناحیه­ی ورودی رآکتور که ۱BE دارای بیش­ترین مقدار خود می­باشد، سیستم تمایل شدیدی نسبت به جهت رو به جلوی واکنش r₉ از خود نشان می­دهد. این مسئله با توجه به مقادیر مثبت r₉ تا حدود ۳۵/۰ از طول کل رآکتور مشهود می­باشد. در این نقطه، تعادل بین جهت رو به جلو و جهت برگشتی واکنش سبب می­ شود تا سرعت واکنش برابر با عدد صفر گردد.
با پیشرفت واکنش در حین عبور جریان به سمت انتهای رآکتور هیدروژناسیون، نیرو محرکه­ی جهت رو به جلوی واکنش کاهش می­یابد که سبب قرار گرفتن سرعت میانگین واکنش در محدوده­ مقادیر منفی می­ شود.

تصویر ۱۶- تغییرات سرعت واکنش­های r₁₁ و r₁₀ و r₉ و r₈ در طول رآکتور

با توضیحات ارائه شده در بالا، اکنون زمان آن است که به شرح چگونگی تغییر شدت جریان IB توسط تصویر ۱۷ پرداخته شود. زمانی که جریان خوراک از بالای رآکتور وارد می­ شود، r₁₁ ، r₁₀ و r₉ معادلات سرعت حاکم می­باشند که همگی به نفع تولید IB هستند. در نتیجه، شدت جریان مولی IB در طول رآکتور افزایش می­یابد. پس از آن، زمانی که IB به اندازه­ کافی تولید شد، r₈ شروع به تأثیرگذاری بر شدت جریان مولی می­ کند. به هر روی، سرعت آن به اندازه­ای زیاد نیست که بتواند شیب نمودار ۱۷ را تغییر دهد. در طول بدون بعد ۳۵/۰، تمام واکنش­های تولید کننده و مصرف کننده­ IB با یکدیگر به حالت تعادل می­رسند و از آن­جا به بعد r₈ واکنش غالب خواهد بود که سبب کاهش شدت جریان مولی می­ شود.

تصویر۱۷- تغییرات شدت جریان مولی IB نسبت به طول بدون بعد رآکتور

تصویر ۱۸ شمایی از پروفیل سرعت تولید ایزوبوتان با نام اختصاری IBA می­باشد. همان­گونه که از تصویر مشخص است، سرعت تولید تا حدود ۳۵/۰طول رآکتور تقریباً ثابت می­ماند. این موضوع در سازگاری کامل با روند تغییرات IB می­باشد چرا که IB دقیقاً در همین نقطه شروع به مصرف شدن می­ کند.

و آن دگر بخشد گدایان را مزید^[۲۲۵]

برای روشن کردن مطلب مثالی می‌آوریم. معلوماتی که در عقل ما به وجود بسیط حاصلند به طوری که مسائل هر علم از علم دیگر ممتاز نیست مثل موجودات است در مقام احدیت، چه آن وجود واحد شامل تمام تفاصیل است و نفس انسانی را در این مرتبه روح گویند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

معلوماتی که در عقل ما به نحو تفصیل حاصلند، به طوری که مسائل هر علم از علوم دیگر ممتاز است مانند امتیاز حساب از هندسه مثال موجودات است در مقام واحدیت، و نفس را در این مرتبه قلب گویند، که در آن معلومات مفصّلند به نحو کلی: «إنّ فی ذلک لذکری لمن کان له قلب أو ألقی السمع و هو شهید»^[۲۲۶].
معلوماتی که در خیال ما به نحو جزئی حاصلند، مثل کاتب بودن زید، مثال موجودات است در مرتبه‌ی وجود عینی خارجی، و این مرتبه را نفس و قوه‌ی خیال خوانند.
بنا بر این تمثیل نفس انسانی مثال است برای خداوند ذاتاً و صفهً. اما ذاتاً چون که مجرّد است و تجرد نفس به براهین قطعیه در محل خود ثابت شده، و اما صفهً چنان که از مثال مذکور معلوم شد، پس خداوند تعالی منزه است از مِثل و مانند نه از مَثَل به فتح ثاء: «و لله المثل الأعلی»^[۲۲۷]، و به همین جهت است که خاتم الانبیاء فرمود: «من عرف نفسه فقد عرف ربه»^[۲۲۸]، و نیز «أعرفکم بنفسه أعرفکم بربّه»^[۲۲۹].^[۲۳۰]
۳ـ ۴٫ اعیان ممکن و ممتنع
ابتدا باید بیان کرد که ممتنع دو قسم است؛ یک قسمْ ذاتی است باطل که وجود او در خارج ممکن نیست مثل شریک الباری و اجتماع نقیضین. علم خداوند به این قسم از ممتنعات، از آن جهت است که واجب تعالی به عقل و وهم علم دارد و این نوع از ممتنعات از لوازم عقل و وهم هستند؛ پس محذوری به وجود نمی‌آورد؛ چون علمِ به شیء، علم به لوازم آن است.
قسم دوم: آن است که امتناع وجودی آن به فرض عقل نیست؛ بلکه بالذات ممکن است ولی امتناع آن به این معنا است که صورت است برای اسم «باطن» که خودِ این قسم ممتنع نیز به دو قسم تقسیم می‌شود؛ زیرا که اسم «باطن» چون ضدّ «ظاهر» است، با ظاهر جمع نمی‌شود؛ بلکه همیشه طالب خفا و پوشیدگی است و هیچ وقت وجود عینی نمی‌گیرد و شاید آنچه در ادعیه مأثوره آمده، اشاره به این قسم باشد: «و الذی استأثرت به فی علم غیبک»^[۲۳۱]، و این قسم را ممتنع گویند.
و اسم باطن از آن جهت که با ظاهر جمع می‌شود و وجود عینی می‌گیرد ممکن نامیده می‌شود؛ اگر چه به اعتبار ثبوت او در حضرت علمیه ازلاً و ابداً وجود خارجی نمی‌گیرد؛ بلکه مظهر او در خارج موجود می‌شود، چنان که اگر ما اموری را در ذهن تعقل کنیم و سپس آن امور را به رشته‌ تحریر در آوریم، کتابت مظهر است برای آنچه در ذهن ما است. در این صورت آنچه در ذهن است زایل نشده، با آن که مظهر او در خارج موجود شده است. بر همین قیاس است موجودات خارجیه و موجودات در حضرت علمیه و واحدیه؛ زیرا موجودات در حضرت علمیه هرگز به خارج از حضرت علمیه نزول پیدا نمی‌کنند؛ بلکه مظاهر آنها وجود عینی می‌گیرند.
چنان که ما بعضی از معلومات خود را به لفظ یا کتابت اظهار می‌کنیم و بعضی را اظهار نمی‌کنیم. نهایت این است که معلومات ما مختلف می‌شود به حسب اشخاص و زمان‌ها، چه بسا امری که اظهار او در وقتی جایز نباشد و در وقت دیگر جایز باشد. پس اگر امری را فرض کنیم که اظهار آن هرگز جایز نباشد مثل ممتنعات امکانی خواهد بود که هرگز ظاهر نمی‌شوند.
بنا بر آنچه گفته شد، معنای قول عرفا که گفته‌اند: «الأعیان الثابته ما شمت رائحه الوجود أزلاً و أبداً»^[۲۳۲] مشخص می‌شود. صدرالمتألهین در اسفار در بیان این معنا آورده است که «اعیان ثابته به حسب ذات موجود نیستند»، یعنی نه وجودْ قائمِ به اعیان و عارضِ آنها است، و نه اعیان عارض و قائم به وجود، و نه اعیان مجعول وجودند، و نه وجود مجعول اعیان؛ بلکه اعیان لامجعولند به لامجعولیت وجود واجب، چنان که ماهیات مجعولند به جعل وجود. و همچنین ملا محسن فیض در کتاب عین الیقین فرموده است: «هر حقیقت ممکن اگر چه به اعتبار ثبوت در حضرت علمیه استشمام وجود نکرده باشد، لکن به اعتبار مظاهر در خارج موجود است».^[۲۳۳]
۳ـ ۵٫ قابلیت وفاعلیت اعیان
خلاصه‌ی بیان فاضل تونی از این قرار است:
مقصود این باب آن است که اعیان ثابته از آن جهت که مظاهر اسماء هستند، قابل و مربوب می‌باشند؛ و از آن جهت که حقایق موجودات خارجیه‌اند، فاعل بوده، ربوبیت دارند. و سرّ اشاره به این بحث آن است که صدرالدین قونوی در این معنا که اعیان حقایق هستند، در مفاتیح الغیب می‌فرماید: «حقیقه کل شیء کیفیه تعیّنه فی علم الله»^[۲۳۴]؛ یعنی اعیان هم جهت فاعلیت دارند و هم جهت قابلیت. و همین معنا در کلام سایرین نیز هست؛ ولی شیخ محی‌الدین عربی آورده است که اعیان فقط جهت قابلی دارند و بنا بر این، بین شیخ اکبر و کلام قیصری تنافی وجود دارد.
جناب استاد در ادامه فرموده: رفع تنافی بین این دو قول موقوف به تمهید مقدمه‌ای می‌باشد و آن این است که: فیض فائض از خداوند گاهی به طور تفصیل ملاحظه می‌شود، به این نحو که اول ذات در مرتبه‌ی ذات تجلی کرد و به این تجلی اسماء و صفات پیدا شد و به حسب مفهوم ـ نه وجود ـ از یکدیگر ممتاز شدند، نه وجود. و این، مرتبه‌ی واحدیت؛ و ذاتِ متجلِّی، مرتبه‌ی احدیت است.
در ثانی ذات در مرتبه‌ی فعل تجلی کرد و به این تجلی، موجودات عینیه به عرصه‌ی وجود آمدند، به این ترتیب: اول عقول مجرده، پس از آن نفوس کلیه، بعد عالم مثال، و سپس عالم طبع. و به این نظر، فیض از واجب تعالی به ترتیب الاشرف فالاشرف فائض شد.
و اما گاهی فیض به نحو اجمال ملاحظه می‌شود و به این صورت که وسایط فیض ملاحظه نشده و فیض مستقیم به ذات احدیت نسبت داده می‌شود. قیصری فرمود: «و اگر چه به هر یک از موجودات، از وجه خاصی که هر یک را با واجب تعالی است، بدون وسائط فیض می‌رسد». و این قول بیانِ آن است که موجودات از آن جهت که هر یک مظهر و مجلی و مرآت برای ذات واجب تعالی هستند، نسبتشان به واجب یکسان است. نهایت آن است که در مظهریت، بعضی اتم از بعضی دیگر است و به این اعتبار، وسائط در جانب قابلیت معتبرند، نه فاعلیت؛ چنان که حرکت افلاک و غیر آن از معدات، برای وجود اشخاص از جهت قابلیت معدّاتند «و لا مؤثر فی الوجود إلا الله»^[۲۳۵]. و این سرِّ قول پیغمبر ۹ است که فرمود: «لو دلّیتم بحبل علی الأرض السفلی لهبط علی الله»^[۲۳۶]. حاصل معنای حدیث این که هیچ مکانی خالی از خدا نیست.

در هر چه نظر کردم چون او است که می‌بینم

[اقرار به او دارم انگار نمی‌شاید]^[۲۳۷]

بنا بر این مقدمه، شیخ محی الدین که فرمود: «اعیان جهت قابلیت دارند»، به موجودات فقط از آن وجه خاصی که هر یک را با ذات واجب است، نظر کرده است؛ زیرا به این نظر، هر یک بدون واسطه از واجبْ قبول وجود می‌کنند. پس اعیان بدین اعتبار، همان جهت قابلیت را دارند. اما قیصری که فرمود: «اعیان هم فاعلند و هم قابل»، به ترتیب صدور موجودات نظر کرد؛ زیرا بنا بر این نظر، هر مرتبه از مراتبِ موجودات، فاعلیتِ نسبت به مادون خود دارد، و قابلیت نسبت به مافوق دارد. لذا چون جهت کلام هر دو بزرگوار مختلف است، پس تنافی بین نظر شیخ اکبر و قیصری وجود ندارد.^[۲۳۸]
۳ـ ۶٫ امتیاز اسماء
اسما و صفات الهی برخی از بعض دیگر ممتاز و جدا هستند؛ یعنی علم غیر از قدرت و قدرت غیر از علم است. استاد در تبیین وجه امتیاز اسما و صفات الهی فرموده‌اند که چون علم به معلوم اضافه می‌شود و قدرت به مقدور، پس همان طور که علم اضافه‌ی به مقدور را فاقد است، قدرت نیز اضافه‌ی به معلوم را دارا نیست و این فقدان سبب امتیاز علم و قدرت از یکدیگر است و فقدان عدم است. بنا بر این امتیاز و افتراق بین اسما به اعدام است. وقتی حالِ اسمای الهی چنین باشد، وضعیت توابع آنها یعنی اعیان ثابته معلوم می‌شود که اعیان اگر چه در مرتبه‌ی واحدیت، به تبعِ وجودِ حق تعالی موجود هستند، ولی معدوم می‌باشند، به این معنا که به وجودات خاصه‌ی به خود، موجود نمی‌باشند. همانند صور علمیه در نفوس ما که به تبع وجود نفسْ موجودند، نه به وجودات خاصه‌ی به خود؛ زیرا گاه اموری را که وجود خارجی ندارند، تعقل می‌کنیم و اگر این وجودات در نفس، وجود خاص به آنها باشد، باید موجود خارجی باشند و این خلاف فرض است.
و این که استاد فرمودند صور علمیه به وجود نفس موجودند، برای آن است که در علم الهی، اتحاد عاقل و معقول بالذات به حسب وجود ثابت شده است؛ زیرا که بنا بر قول تحقیق، نفسْ صور علمیه را در ذات خود ایجاد می‌کند. چنان که حکما معتقدند که عقل بسیط اجمالی، خلّاقِ عقول تفصیلی است. پس صور تفصیلی فعل نفس می‌باشند و فعل از وجهی فاعل است. پس روشن شد که صور علمیه به وجود نفس موجودند و در عین موجودیت به وجود نفس، در خارج معدومند.
پس از این بیان، مقصودِ عرفا که گفته‌اند عین مخلوق عدم است، روشن می‌شود؛ زیرا مقصود از این قول، آن است که عین ثابت با این که به وجود حق تعالی موجود می‌باشد، نسبت به وجود خارجی معدوم است. از همین روی است که در دعا فرمود: «یا من خلق الأشیاء من العدم»^[۲۳۹]؛ زیرا لفظ «من» به حسب قواعد عربی، بر ماده‌ی اصلی شیء داخل می‌شود، همانند قول خداوند متعال: «إنّا خلقنا الإنسان من نطفه أمشاج»^[۲۴۰]، و أیضاً «خلقتَنی من نار و خلقته من طین»^[۲۴۱]. پس وجه امتیاز اسما و صفات و توابع آنها به خوبی روشن شد.^[۲۴۲]
۳ـ ۷٫ کیفیت علم نفس به اشیاء
در کیفیت علم نفس به اشیاءِ خارج از آن، اختلاف شده است. نظر صدر المتألهین این است که علم نفس به کلیات به این است که نفس یا ارباب انواع را از دور مشاهده کند، یا به این که نفسْ وجودِ مجردِ عقلی شود.
مقصود آن است که عقول مجرده در سلسله‌ی نزولیه، بعضی از بعضی غایب نیستند، مثل آینه‌هایی که عکس هر یک در دیگری مشاهده می‌شود؛ زیرا غیبت از لوازم ماده و مادیات است و اینجا مقام تجرد است. بنا بر این تمام عقول، بعضی نزد بعضی حاضرند و هر کدام احاطه به مادون خود دارند و وجودات مادون، در عقول به وجود جمعی بسیط حاصل هستند.
البته وقتی نفوس در سلسله‌ی صعودیه، بعد از آن که به سبب قطع علایق و توجه به عالم ملکوت، مجرد عقلی شوند، همین معنا در موردشان صادق است.
و تجرد و اتصالی که برای نفس به عالم عقول حاصل است، به دو نحو تحقق می‌یابد؛
اول: به حسب اصل فطرت به نحوی که در استکمال ذاتش به معلم خارجی محتاج نیست؛ مثل انبیا و اولیا؛ چون ایشان به استعداد ذاتی متوجه به جانب ملکوت هستند و در ترقی و استکمال ـ با تفاوت درجات و مقامات در سلسله‌ی صعودیه ـ به مرتبه‌ی عقول مجرده می‌رسند.
دوم: با توجه به ریاضات و مجاهداتی که انجام می‌شود، به حیثیتی که محتاج به معلم بشری هستند، مثل متعلمی که در کسب علوم و معارف حقه، به معلم خارجی محتاج است، مانند عرفای شامخین؛ چون در رسیدن به کمالات علمی و عملی محتاج به غیر هستند؛ تفاوتی نیست آن غیر، مرشد باشد یا ولی و نبی. به هر حال، بعد از ترقی نفس و رسیدن او به مرتبه‌ی عقول مجرده، حال نفس همان حال عقول مجرده است؛ یعنی به تمام مادون خود احاطه دارد و عقول را بدون حجاب مشاهده می‌کند.
انسان تا به مرتبه‌ای نرسد که وجودش وجود الهی شود، علم به حقیقت اشیاء به آن نحوی که در علم خدا هستند، برای او حاصل نمی‌شود. لذا امیر مؤمنان ۷ فرموده‌اند: «لو کشف الغطاء ما ازددت یقیناً»^[۲۴۳]، زیرا وجودش وجود الهی بود، اشیاء را به نحوی که در علم خدا بودند، مشاهده می‌کرد. چنان که فرمود: «اعرفوا الله بالله»^[۲۴۴]. بنا بر این تا وقتی که انسان به قیدی مقید است، آن قید برای او حجاب است؛ لذا در حدیثی وارد شده است که: «احتجب عن العقول کما احتجب عن الأبصار، و إنّ الملأ الأعلی یطلبونه کما أنتم تطلبونه»^[۲۴۵]، زیرا هر یک از عقول مقامی دارد که از آن تجاوز نمی‌کند: «و ما منّا إلا له مقام معلوم»^[۲۴۶]. اما انسان کامل در هیچ مرتبه‌ای متوقف نیست و دائم در سیر و تکامل کمالات است.
بر مراتب سر به سر کرده عبور
بلکه دارای تمام کمالات مراتب وجودیه است و به این سبب است که مستحق خلافت حقه‌ی الهی است؛ زیرا خلیفه باید در جامعیت کمالات به صفت مستخلف باشد و این کلام سید الأوصیا و ولی الأولیا ـ که سابقاً ذکر شد ـ مخالف با این قول خاتم الأنبیا نیست که فرمود: «ما عرفناک حق معرفتک»^[۲۴۷]؛ چون معنای قول سید الأوصیا آن است که آن مرتبه از معرفت و شهود که بشر ممکن است به آن مرتبه برسد، برای من حاصل شده است که بالاتر از آن دیگر متصور نیست. معنای قول خاتم الأنبیا آن است که بشر در هر مرتبه‌ای که باشد، وجودی محدود است و خداوند وجودی نامحدود است و وجود محدود هرگز به کنه وجود نامحدود نمی‌رسد. پس تنافی و تخالفی بین قول ولی و نبی نیست؛ چون که جهت کلام، مختلف است.^[۲۴۸]
ب) جهان شناسی عرفانی

ج) کنترل دسترسی‌ها^[۵۵]: کنترل ورودی‌ها و خروجی‌‌های ساختمان‌ها و معابر و مراکز تفریحی و محلات مسکونی و. .. باعث کاهش جرایم می‌شود.
د) فعالیت‌‌های حمایت کننده^[۵۶]: طراحی مناسب فضا‌های مختلف شهری و برنامه‌ریزی جهت ایجاد کاربری‌های مناسب در سطح شهر باعث ترغیب مردم به استفاده از فضا‌های عمومی ‌می‌شود و حضور زیاد مردم در این‌گونه فضاها باعث بالا رفتن نظارت طبیعی شهروندان شده، در نتیجه از میزان جرایم کاسته می‌شود. (کلارک، ۲۰۰۱، ۳۰) بر اساس این دیدگاه با برنامه‌ریزی صحیح و طراحی مناسب شهری بدون نیاز به پلیس و نیرو‌های انتظامی بلکه با تشریک مساعی عمومی ‌و با کمک ساکنین شهر می‌توان از وقوع جرایم پیشگیری کرد. بنابراین نظریه فوق بر محیط کالبدی شهر با هدف کاهش جرم و هم بر افزایش تجانس و امنیت عمومی‌اجتماع و ساکنین شهر تاکید دارد.(همان)

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

این عقیده که محیط فیزیکی می‌تواند باعث افزایش یا کاهش فرصت‌های جرم شود ایده جدیدی نیست. در سطح بین المللی مطالعات بسیار وسیعی از چند دهه پیش در رابطه با تاثیر محیط بر وقوع جرایم مختلف صورت گرفته است. توافق عمومی بر این مساله وجود دارد که اگر محیط فیزیکی به طور صحیح و مناسب طراحی و برنامه‌ریزی شود می‌تواند از بروز جرایم مختلف پیشگیری کند. محیط می‌تواند تاثیر بسیار زیادی بر امنیت جامعه داشته باشد. بعضی از محیط‌های فیزیکی باعث احساس امنیت در ساکنین می‌شوند و در مقابل برخی محیط‌ها موجب ترس، ناامنی و وحشت در مردم می‌شود. در این راستا برنامه‌ریزی و طراحی محیطی باتغییراتی که در محیط فیزیکی ایجاد می‌کند نقش بسزایی در افزایش حس امنیت عمومی ‌ایفا می کند. به منظور درک نوع کاربری اراضی شهری و تاثیر آن در پیشگیری از جرم لازم است عناصر اصلی یک عمل مجرمانه را بشناسیم.
عناصر ذیل جهت وقوع یک جرم لازم و اساسی است:
مجرم^[۵۷] و انگیزه و توانایی او جهت ارتکاب جرم.
قربانی یا هدف جرم^[۵۸] (می‌تواند شخص یا شی ء باشد)
شرایط زمانی و مکانی مناسب برای اقدام مجرم.
بی شک شکل و ویژگی‌‌های محیط ساخته شده به عنوان مکان جرم می‌تواند تاثیر بسزایی در وقوع جرایم مختلف داشته باشد. مطابق تحقیقات انجام شده، بیشتر جرایم در فضا‌های عمومی‌شهر روی می‌دهند تا فضا‌های خصوصی همچنین در مناطق مسکونی با اجاره بهای پایین و تراکم بالای جمعیت میزان جرایم بالاست. عکس این قضیه نیز صادق است. در مناطقی از شهر که تراکم جمعیت بسیار پایین است به‌علت نبود نظارت و کنترل اجتماعی از سوی مردم جرایم زیادی اتفاق می‌افتد. در مناطقی از شهر که نظارت اجتماعی کمتر است ارتکاب جرم تسهیل می‌یابد از جمله این مکان‌ها ویرانه‌ها و ساختمان‌های خالی از سکنه و رها شده، توقفگاه‌های متروکه، دالانها و معابر باریک، سرپوشیده و تاریک، کاربری‌هایی که در نقاط پرت و دور از شهر به حالت انزوا قرار دارند، مثل زمین‌های بازی، زمین‌های با پوشش گیاهی بسیار متراکم، زمین‌‌های خالی و بایر در سطح شهر، معابر و مکان‌های فاقد روشنایی مناسب، زیرگذرگاه‌های تاریک و معابر باریک واقع در میدان ساختمان‌های بلند و.. می‌باشد. اینگونه مکان‌ها و فضا‌های شهری از دید مجرمین محل‌های مناسبی برای ارتکاب جرم هستند. چرا که نظارت معمولی بر این مکان‌ها حاکم نیست و مجرمین در حین ارتکاب جرم دیده نمی‌شوند از طرف دیگر این مکان‌ها از این نظر که برای اختفا و پنهان شدن نیز مناسب هستند بیشتر مورد توجه مجرمین قرار می‌گیرند. (کلارک، ۲۰۰۱، ۳۰)
۲-۸-۵- نظریه ترکیبی جرم^[۵۹]
این تئوری بر متغیر‌های اجتماعی و فردی مجرمین از قبیل جنس، سن، قومیت، نژاد، خانواده، شرایط اجتماعی محل سکونت مجرمین و. .. تاکید می‌کند. در این مطالعات خصوصیات اجتماعی و فردی شخص مجرم بررسی می‌شود و به شرایط محیط پیرامون مجرم توجهی نمی‌شود. بر اساس دیدگاه ترکیبی، دولت‌ها با تکیه بر خدمات آموزشی و اجتماعی می‌توانند رفتار مجرمین را مهار نمایند. همچنین با سیاست‌ گذاری‌های دقیق‌ قضایی و کیفری می‌توانند از وقوع جرایم جلوگیری کنند. (بلاک، ۲۰۰۰، ۷)
۲-۸-۶- نظریه پنجره‌‌های شکسته^[۶۰]:
بی‌نظمی‌‌های فیزیکی و بهم ریختگی‌‌های فیزیکی مثل محله‌‌های کثیف و پر آشغال ساختمان‌های مخروبه و دیوار‌های ترک خورده با پنجره‌‌های شکسته خود به نوعی باعث جذب مجرمین و اعمال غیر قانونی در این محیط‌ها می‌شود.
از آنجا که در این‌گونه مکان‌ها به دلیل بی‌نظمی ‌و آشفتگی فیزیکی جمعیت بسیار کمی ‌تردد می‌کند، نظارت و کنترل اجتماعی بسیار پایین است. از این رو مجرمین جهت انجام اعمال مجرمانه خود کشش بیشتری به این مکان‌ها دارند. ارتباط بین محیط‌های شهری بی نظم و بهم ریخته و افزایش ناهنجاری به نظریه “پنجره‌های شکسته” معروف است. این نظریه اولین بار توسط ویلسون و کلینگ در سال ۱۹۸۲ مطرح شد.(پرکینز، ۱۹۹۳، ص۲۲) اسگوگان^[۶۱] و مکسفیلد^[۶۲] در سال ۱۹۸۱ بیان کردند، پنجره‌‌های شکسته ساختمان‌ها و آشفتگی‌های ظاهری محیط، عامل موثر در افزایش جرم می‌باشد. افراد بزه‌کار با دیدن پنجره‌‌های شکسته ساختمان‌ها و بی‌نظمی‌های فیزیکی محل متوجه عدم نظارت و کنترل اجتماعی در آنها شده و جهت اعمال مجرمانه خود جذب اینگونه مکان‌ها می‌شوند. (توکلی، ۱۳۸۴، ۳۶)
۲-۸-۷- نظریه سفر‌های مجرمانه
دیدگاه سفر مجرمانه بر پایه دو عامل مکان و فاصله سفرهایی که مجرمین برای ارتکاب جرم خود انجام می‌دهند، استوار است. گرچه اصطلاح سفر مجرمانه برای اولین بار در سال ۱۹۸۰ به کار گرفته شد، ولی متاسفانه این بررسی‌ها به پژوهش وایت^[۶۳]درسال ۱۹۳۲برمی‌گردد. وایت دریافت که درسفر‌های مجرمانه برای ارتکاب جرائم علیه اموال مثل سرقت، مسافت بیشتری نسبت به سفر‌های مجرمانه علیه اشخاص مثل ضرب و شتم و قتل، طی می‌شود. (وایت، ۱۹۳۲، ۴۵)
ادبیات سفر برای ارتکاب جرم شامل مطالعات متعددی در مورد سفر‌های مجرمانه برای انواع جرایم در چند شهراروپایی و آمریکای شمالی می‌شود. این تحقیق غالباً در پی تاثیر چند ویژگی شخصیتی مجرم، مثل جنسیت، تجربه جنایی گذشته و. .. می‌شود. این مطالعات دارای یافته‌‌های مشترکی هستند که عبارتند از :
غالب جرایم نسبتاً نزدیک به محل سکونت مجرم اتفاق می‌افتد و معمولاً اکثر جرایم در داخل محدوده یک مایلی از محل سکونت مجرم رخ می‌دهد.
مسافت طی شده جهت ارتکاب جرم توسط مجرم با تعداد وقوع جرایم، تشکیل یک تابع کاهش مسافت را می‌دهد به این صورت که هر چه مسافت طی شده از محل سکونت مجرم بیشتر شود، میزان وقوع جرم کاهش می‌یابد
در خصوص مجرمان جوان نسبت به مجرمان بزرگسال، احتمال ارتکاب جرم در داخل منطقه محل سکونت‌شان بیشتر است و مجرمان جوان کمتر از منطقه محل سکونت‌شان دور می‌شوند
تفاوت‌ در مسافت طی شده جهت ارتکاب جرم بین انواع جرائم مشاهده می‌شود. به طور مثال جرایم خشونت بار نسبت به جرائم علیه اموال و دارایی معمولاً نزدیک‌تر به محل سکونت قربانی رخ می‌دهند.
در مطالعه‌ای که روی جرم سرقت در کالیفرنیای شمالی توسط فینی (۱۹۹۶ - ۱۹۸۶) صورت گرفت مشخص شد که ۷۰% مجرمان در شهرهایی که منزل‌شان در آن واقع شده است مرتکب سرقت می‌شود. از میان ۳۰% که از شهری غیر از محل سکونت‌شان مرتکب سرقت می‌شود تنها نیمی ‌برای سرقت به آنجا رفته بودند و نیم دیگر به علل دیگری به آنجا رفته بودند که بعداً در اثر پیدایش شرایط خاص، مرتکب سرقت گردیده بودند.(روسو، ۲۰۰۲، ۹).
۲-۹- چارچوب نظری تحقیق
در تبیین علل و عوامل وقوع جرم تاکنون نظریاتی ارائه شده است. یکی از نظریه‌هایی که در چنددهه اخیر در جرم‌شناسی ظهور پیدا کرده است، نظریه مختلفی در خصوص فرصت جرم ^[۶۴] است تفکر حاکم بر این نظریه آن است که به صرف وجود بزه‌کار و بزه دیده، جرم واقع نمی‌شود بلکه باید فرصت و موقعیت مناسب برای ارتکاب جرم نیز فراهم باشد. این همان امری است که ما در فلسفه تحت عنوان فراهم بودن متقضیات و فقدان موانع می‌شناسیم. پس تئوری فرصت از نقش مثبت شرایط زمینه ساز وقوع جرم و نقش منفی عوامل مانع وقوع جرم، صحبت می‌کند و مدعی است که افزایش فرصت‌های ارتکاب جرم، احتمال وقوع جرایم را هم افزایش داده و بر عکس کاهش فرصت‌های ارتکاب، احتمال وقوع جرائم را تقلیل می‌دهد. اصول این نظریه ابتدا توسط کوهن، کلوگل ولند تدوین و ارائه شد. (نسل، ۱۳۸۶، ۳۱۱) و سپس توسط فلسون و کلارک^[۶۵] تکمیل شده است. در بررسی مبانی نظریه فرصت، رد پای سه دیدگاه معروف تبیین جرم به چشم می‌خورد. هر یک از این سه دیدگاه (دیدگاه فعالیت روزمره، دیدگاه الگوی جرم و دیدگاه انتخاب معقول) ارتکاب جرم را از زاویه‌ای بررسی کرده و نهایتاً هم به این نقطه مشترک رسیده‌اند که فرصت‌های جرم اهمیت فراوانی در وقوع جرم یا پیشگیری از آن دارند.
در این پژوهش مبنا و پایه اساسی چارچوب نظریه تحقیق، نظریه انتخاب منطقی (عقلایی) می‌باشد. لذا برای شناخت بیشتر مبانی نظریه فرصت جرم، ابتدا ویژگی‌‌های هر یک از این سه دیدگاه را مورد بررسی اجمالی قرارمی‌دهیم.
۲-۹-۱- نظریه فعالیت روزمره^[۶۶]
تئوری فعالیت روزمره در سال ۱۹۷۹ توسط “کوهن^[۶۷] ” و “نلسون^[۶۸] ” مطرح گردید. مکان در این تئوری شرط لازم و اساسی است. بر اساس این تئوری محیط شرایط مناسبی را برای بروز جرم ایجاد می‌کند و افراد بزه‌کار را به اهداف دلخواه برای ارتکاب جرم ترغیب می‌کند در تئوری فعالیت‌‌های روزانه جهت بروز جرم وجود ۴ شرط لازم و ضروری است: شخص مجرم، هدف مورد نظر مجرمین، همگرایی مجرم و هدف در یک مکان وزمان مشخص و در نهایت عدم حضور کنترل کنندگان یا ناظران.همگرایی این عوامل در یک مکان ویژه باعث بروز جرائم خاص می‌شود (کلارک، ۱۱۹۲، ص۵)بنابراین ساختار فرصت برای ارتکاب جرم به صورت زیر خلاصه می‌شود: (روسو، ۲۰۰۲، ۹۷) (زمان + مکان)(نگهبان-هدف + مجرم) = جرم بر اساس این تئوری در بستر مکان و با وجود شرایط زیر ارتکاب جرم تسهیل می‌گردد. یکی از طریق خصوصیات فیزیکی مکان از جمله کمبود ظرفیت‌‌های کنترل اجتماعی و دیگری تحت تاثیر فعالیت‌‌های روزانه و رفتارهایی که مردم از خود بروز می‌دهند در واقع افراد اجتماع در حین انجام فعالیت‌‌های روزانه فرصت‌هایی را برای ارتکاب جرم پدید می‌آورند و یا به عبارتی فرصت‌هایی را جهت انجام اعمال مجرمانه به مجرمین می‌دهند. باز گذاشتن در منزل هنگان خروج از منزل و یا ترک خودرو بدون قفل کردن آن ازجمله این فرصت‌ها است. (کردلو، ۱۳۸۴، ۵۰)
علاوه بر این، تئوری فعالیت روزمره به عامل زمان تاکید خاصی دارد. توزیع زمانی جرم در ساعات شبانه روزو روز‌های هفته متغیر است. مثلاً سرقت از منازل بیشتر در روز‌های آخر هفته و روز‌های تعطیل رخ می‌دهد و یا به هنگام شب سرقت از مراکز اداری به دلیل تعطیل بودن بیشتر از روز صورت می‌گیرد. همچنین برخی از فعالیت‌‌های افراد را به انجام اعمال مجرمانه ترغیب می‌کنند. مثلاً مراکز تجاری با فعالیت‌‌های مختلف و متراکم، احتمال جرم سرقت را افزایش می‌دهد یا محل‌های خرید و فروش یا مصرف الکل و مواد مخدر در بروز سطوح بالاتری از خشونت و جرم مردم موثر هستند. (کوهن، ۲۰۰۰، ۱۱).
تئوری فعالیت روزمره بر این نکته تاکید می کند که تغییرات در جامعه و فعالیت‌‌های مختلف ساکنین در طول شبانه روز یا روز‌های هفته و یا ماه‌های سال و از جمله تغییر در الگوی سال یا اوقات فراغت با توجه خاص به زمان می‌تواند منجر به تغییرات اساسی در میزان فرصت‌های جرم و اعمال مجرمانه گردد. (کلارک، ۱۹۹۷، ۱۳)
۲-۹-۲- نظریه الگوی جرم^[۶۹]
نظریه الگوی جرم، به عنوان جزئی اساسی از جرم‌شناسی محیطی، بر این امر توجه دارد که چگونه مردم واموال در فرایند تکوین جرم در زمان و مکان مربوط به واقعه ی مجرمانه قرار می‌گیرند این نظریه با عنایت به دیدگاه فعالیت روزمره، سه مفهوم اصلی گره، گذرگاه، لبه را مطرح می‌سازد. منظور از گره، جاهایی است که مقصد یا مبدأ سفر‌های شهری به شمار می‌روند. رایج‌ترین گره‌ها زندگی روزمره مردم محل‌های سکونت، کار، تحصیل یا تفریح هستند. طبق این نظریه سرقت از منازل بیشتر در گره‌ها اتفاق می‌افتد.
گذرگاهها مسیر‌های بین گره‌ها هستند یعنی مسیرهایی که مردم برای رفتن از یک گره به گره دیگر در آن تردد می‌کنند مانند خیابان‌ها و کوچه‌ها و وسایل حمل و نقل عمومی ‌که افراد برای رفتن به محل کار یا برگشت به منزل از آن استفاده می‌کنند. سومین مفهوم از نظریه الگوی جرم یعنی لبه، اشاره به مرز‌های گره‌ها یعنی مرز‌های مناطقی دارد که مردم در آن زندگی یا کار می‌کنند یا به دنبال سرگرمی‌هستند. (نسل، ۱۳۸۶، ۲۹۸) بر این اساس، نظریه الگوی جرم در تبیین و تجزیه و تحلیل جرم به توزیع جغرافیایی جرم و آهنگ فعالیت‌‌های روزمره زندگی توجه خاصی معطوف می‌کند.
دیدگاه الگوی جرم برای درک رابطه بین جرم ومکان اهمیت زیادی دارد. چرا که این نگرش نظریه انتخاب منطقی و نظریه فعالیت روزانه را ترکیب می‌کند. توزیع جرایم را در مکان‌های مختلف توضیح داده و ارتباط مجرمین با محیط فیزیکی محل وقوع جرم آنها را توجیه می‌کند. این تئوری بیان می‌کند چگونه اهداف مورد نظر مجرمین توزیع جرایم را در مکان‌های مختلف تحت تاثیر قرار می‌دهد و بر گره‌ها، راه‌ها و لبه‌‌های شهر تاکید دارد. گره‌ها نقاط ابتدا و مقصد شهری، مثل ایستگاه‌های اتوبوس، منازل مسکونی، محل کار، مدارس، مراکز تفریحی هستند و راه‌ها مسیر‌های بین گره‌ها را تشکیل می‌دهد. (ویسبرد، ۱۹۹۷، ۴۵) هر مجرمی ‌اهداف خود را در اطراف گره‌های فعالیتی خود و در راه‌های بین گره‌ها جستجو می‌کند. لبه مرز نواحی هستند که مردم در آن زندگی می‌کنند، خرید می‌کنند، کار می‌کنند و تفریح می‌کنند. بعضی ازجرایم بیشتر در لبه‌ها اتفاق می‌افتند. جرایمی‌ چون درگیری‌های قومی ‌و مبارزات نژادی از این جمله است. چرا که در لبه‌ها امکان شناسایی افراد محلات مختلف کمتر وجود دارد.
۲-۹-۳- نظریه انتخاب منطقی^[۷۰]
تئوری انتخاب منطقی توسط کلارک و کورنیش^[۷۱] در سال ۱۹۸۶ ارائه گردید. آنها سعی داشتند جرم را ازدید بزه‌کاری ارزیابی کنند. آنها به دنبال یافتن پاسخ به این سؤالات بودند که چرا هر یک از مجرمین به انجام جرم خاصی گرایش دارند؟ مجرمین با ارتکاب جرم در جستجوی چه هستند و هدف آنها از ارتکاب جرم چیست؟ ومنافع ناشی از یک عمل مجرمانه را چگونه ارزیابی وارزش گذاری می‌کنند ؟
بنابر این تئوری انتخاب منطقی با طرز تفکر مجرمین سر و کار دارد. اینکه بزه‌کاران چگونه فرصت‌های مجرمانه را ارزیابی می‌کنند و چرا تصمیم می‌گیرند اهدافشان را از طریق انجام اعمال مجرمانه به دست بیاورند.
بر اساس این تئوری بزه‌کاران با ارتکاب جرم به دنبال منافع خاص هستند و در مکان‌هایی که منافع بیشتری را به دست آورند مرتکب جرم می‌شوند. انتخاب مکان‌های خاص برای انجام رفتار‌‌های نامشروع بستگی به فرصت‌ها و منافعی دارد که محیط در اختیار مجرم قرار می‌دهد. معمولاٌ افراد بزه‌کار مکان‌هایی را برای اعمال غیر قانونی خود انتخاب می‌کنند که فواید ناشی از ارتکاب آن بیشتر از ریسک و تلاش انجام آن باشد. دیدگاه انتخاب معقول، تلاش دارد دنیا را از منظر بزه‌کارن ببیند. این نظریه به دنبال درک آن است که چگونه بزه‌کار ارتکاب جرم را انتخاب می‌کندو این تصور را از بزه‌کار دارد که وی پیش از عمل تفکر می‌کند (ولو برای چند لحظه) ولااقل برخی از منافع و هزینه‌‌های ارتکاب بزه را محاسبه می‌کند معمولاً محاسبات بزه‌کاران مبتنی بر اموری است که آشکارتر و فوری تر است و عموماً از هزینه‌ها و منافع دور دست غافل می‌شوند. بر همین اساس هم بزه‌کاران عادی توجه بسیار کمی ‌به مجازات احتمالی یا صدمات دراز مدت جرم یا خطر دستگیری در محل ارتکاب جرم، معطوف می‌کنند. (نسل، ۱۳۸۶، ۳۱۶) در این تئوری چهار اصل احتمال انتخاب‌های مجرمانه در نظر گرفته شده است.
الف) محدود کردن راه‌های دستیابی به اهداف مجرمانه^[۷۲]: با کنترل بیشتر بر عوامل تسهیل کننده ارتکاب جرم و سعی در از بین بردن فرصت‌های بزه‌کاری می‌توان از میزان ناهنجاری کاست. به عبارتی دیگر چنانچه راه‌های دستیابی به اهداف مجرمانه محدود گردد مجرم جهت عمل مجرمانه خود ناگزیر به تلاش غیر متعارف و بیش ازحد می‌گردد در بیشتر موارد از این عمل صرف‌نظر خواهد کرد.
ب - افزایش احتمال خطر برای ارتکاب بزه‌کاری^[۷۳]: با به حداکثر رساندن نظارت طبیعی در فضا‌های شهری احتمال شناسایی و دستگیری مجرمین افزایش می‌یابد. بدین ترتیب وقتی احتمال خطر فزونی یابد مجرمین انگیزه کمتری برای ارتکاب جرم خواهند داشت. بالطبع میزان بزه‌کاری کاهش می‌یابد.
‌ج - کاهش منافع ارتکاب جرم^[۷۴]: یکی از دلایل مهم برای رفتار مجرمانه دستیابی به منافعی است که از این عمل حاصل می‌شود. به عبارت دیگر افراد به خاطر منافع ناشی از اعمال مجرمانه مرتکب جرم می‌شوند. اگراین منافع و فرصت‌ها از مجرمین گرفته شود و یا میزان آن کمتر گردد نرخ جرایم کاهش خواهد یافت.
د - تدوین ضوابط مناسب برای پیشگیری از جرم^[۷۵]: تدوین یا تصویب قوانین قاطع و محکم ابزار مناسبی است که می‌تواند از وقوع بسیاری جرایم جلوگیری به عمل آورد. (کلارک، ۱۹۸۷، ۲۰)
فصل سوم:
روش شناسی تحقیق
۳-۱-مقدمه:
دستیابی به هدف‌های علم و شناخت علمی ‌میسر نخواهد بود مگر زمانی که با روش درست صورت پذیرد. کسب معلومات نیاز به ابزار، روش و آگاهی دارد و بنابراین هر کس که می‌خواهد بداند، مجهول را کشف کند و بر دامنه معلومات خود بیفزاید لازم است از روش‌های تحقیق آگاهی یافته و فنون کشف واقعیت‌ها و شناخت حقایق را فراگیرد. روش پژوهش یکی از ارکان مهم هر فعالیت پژوهشی به حساب می‌آید. دکارت^[۷۶] در اثرش تحت عنوان «گفتار و روش» روش را راهی می‌داند که باید به منظور دستیابی به حقیقت در علوم پیمود. در عرف دانش نیز، روش را مجموع شیوه‌ها و تدابیری دانسته اند که برای شناخت حقیقت و برکناری از لغزش بکار برده می‌شود. لذا ویژگی‌‌های خاصی که هر روش علمی ‌می‌بایستی داشته باشد عبارتنداز: انتظام و عقلانی بودن، روح علمی، واقعیت‌گرایی و شک دستوری. (ساروخانی، ۱۳۷۸، ۲۴).
در این فصل که به روش شناسی تحقیق اختصاص دارد، ابتدا روش تحقیق بیان می‌گردد، آنگاه متغیر‌های مورد مطالعه در این تحقیق، تعریف مفهومی ‌و عملیاتی خواهند شد و پس از مقیاس سازی و تهیه پرسش‌نامه، سنجش اعتبار و روایی پرسش‌نامه صورت می‌‌گیرد. سپس جامعه آماری تعیین می‌گردد و همچنین در بخش‌های بعدی این فصل روش و نحوه جمع‌ آوری داده‌ها، محیط و زمان پژوهش، کد گذاری واستخراج داده‌ها و شیوه اجرا توضیح داده می‌شود.
۳-۲- روش تحقیق
۳-۲-۱- نوع و روش تحقیق
پژوهش حاضر از نظر نوع و هدف «کاربردی» و از نظر ماهیت «پس رویدادی توصیفی» است. با توجه به ویژگی موضوع مورد بررسی در این پژوهش از روش پیمایشی استفاده می‌شود در این روش پس از مشخص شدن جامعه آماری و جمعیت نمونه با بهره گرفتن از پرسش‌نامه به جمع‌ آوری اطلاعات پرداخته می‌شود به بیان دیگر روش پیمایشی که عام ترین روش در تحقیقات اجتماعی به شمار می‌آید روشی برای گردآوری داده‌ها است که درآن از گروه‌‌های معینی از افراد خواسته می‌شود به تعدادی پرسش مشخص پاسخ دهند. این‌ پاسخ‌ها مجموعه اطلاعات تحقیق را تشکیل می‌دهند.
۳-۲-۲- ابزار گردآوری اطلاعات
برای تدوین ادبیات موضوع، مباحث نظری تحقیق و جمع‌ آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای و بررسی اسنادی اقدام شد. بدین صورت که با مطالعه متون، مقاله‌ها، کتاب‌ها و منابع مربوط به پیشگیری وضعی ازسرقت منازل، اطلاعات مورد نیاز با بهره گرفتن از روش فیش‌برداری جمع‌ آوری شد. سپس با بهره گرفتن از پرسش‌نامه، نظریات جامعه آماری جمع‌ آوری گردید و مورد سنجش قرار گرفت که هر یک از این روش‌ها به تفکیک بیان می‌شود.
الف) روش کتابخانه‌ای: در این روش مطالعه کتاب‌ها، مجلات، پایان‌نامه‌ها، سمینارها و برنامه‌‌های علمی ‌و تلویزیون و منابع و مأخذ، اطلاعاتی درباره ادبیات تحقیق جمع‌ آوری شد. همچنین سرقت‌‌های انجام شده از منازل و راه‌های پیشگیری از آن در سایر شهرستانها از منابع مربوطه اخذ و مورد مطالعه قرار گرفت.
ب) روش پیمایشی: برای جمع‌ آوری اطلاعات مورد نظر جهت آزمون فرضیه‌ها، از پرسش‌نامه به‌منظور سنجش نظریه‌‌های پاسخگویان استفاده شد. پرسش‌نامه ابزاری است به صورت مجموعه سؤال‌‌های مکتوب که حول متغیر‌های یک مسئله تحقیق تنظیم شده و پاسخگو به شکل حضوری یا غیر حضوری و مستقیم و غیر مستقیم آن را تکمیل می کند.(حافظ نیا، ۱۳۸۱، ۱۴۷)
در این تحقیق پرسش‌نامه‌ای با ۲۲ سؤال اصلی تهیه شد و از پرسنل انتظامی ‌شهرستان شهرکرد (شامل کارکنان مشغول در پلیس پیشگیری و کلانتریها و پلیس آگاهی) به عنوان ابزار اصلی اطلاعات جمع‌ آوری شد که در قالب مقیاس ترتیبی سازماندهی و سؤال‌ها با پنج گزینه کاملاً موافقم، موافقم، بی نظر، مخالفم، کاملاً مخالفم نظرسنجی شد.و همچنین پرسش‌نامه‌ای شامل ۲۹ سؤال ترکیبی از سارقین زندانی شهرستان شهرکرد تنظیم و مورد نظرسنجی قرار گرفت.

زمانی که کالایی خریداری می شود، مصرف کننده معمولاً از یک فرایند تصمیم گیری چهار مرحله ای پیروی می کند. این مراحل عبارتند از شناخت مشکل، جمع آوری اطلاعات، ارزیابی گزینه ها، خرید و ارزیابی پس از خرید. این چهار مرحله نشان دهنده یک فرایند عمومی هستند که مصرف کننده از شناسایی یک محصول یا خدمت مورد نیاز تا ارزیابی آن و خرید طی می کند. این فرایند راهنمایی برای مطالعه نحوه ی تصمیم گیری مصرف کنندگان است. به یاد داشتن اینکه مصرف کننده در تصمیم گیری خود لزوماً نباید همه ی این مراحل را طی کند نکته ای حائز اهمیت است. در حقیقت مصرف کننده هر لحظه ممکن است به این فرایند خاتمه دهد و حتی ممکن است خرید نکند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

از دیگر مواردی که در فرایند خرید استنباط می شود این است که فرایند خرید پیش از تحقق خود خرید آغاز می شود و پس از انجام آن نیز ادامه دارد. بنابراین بازاریاب باید به جای توجه صرف عواملی که موجب تصمیم گیری خرید می شود به کل فرایند رفتار خرید مصرف کننده توجه کند. در ادامه توضیحاتی برای هر مرحله آمده است (پییر و همکاران، ۱۹۹۹، ۱۱).
الف) شناخت مشکل:
اولین مرحله در فرایند تصمیم گیری مصرف کننده، شناخت مشکل است. مشکل زمانی شناسایی می شود که مصرف کننده اختلاف عمده ای میان وضعیت موجود و وضعیت مطلوب یا ایده آل خود احساس کند. مصرف کننده این وضعیت را به عنوان مشکل تلقی و سعی می کند آن را برطرف کند. شناسایی مشکل زمانی که مصرف کننده تحت تأثیر محرک های درونی و بیرونی قرار دارد شروع می شود. این چنین خواسته هایی معمولاً توسط آگهی های تجاری و دیگر اقدامات تبلیغاتی ایجاد می شوند.
ب) جمع آوری اطلاعات:
پس از شناسایی مشکل، مصرف کنندگان به جمع آوری اطلاعات در مورد گزینه های مختلف موجود، به منظور برطرف کردن خواسته هایشان می پردازند. جمع آوری اطلاعات می تواند داخلی، خارجی یا به هر دو صورت باشد. جمع آوری اطلاعات داخلی عبارت است از فرایند یادآوری اطلاعات ذخیره شده در حافظه. این اطلاعات ذخیره شده تا حد زیادی از تجربیات پیشین فرد از مصرف محصول نشأت می گیرد. در مقابل فرد در جمع آوری اطلاعات خارجی به دنبال اطلاعاتی است که در محیط خارجی وجود دارد. دو منبع عمده ی جمع آوری اطلاعات خارجی عبارتند از منابع اطلاعاتی کنترل شده و کنترل نشده بازاریابی. منبع اطلاعاتی کنترل نشده ی بازاریابی، ارتباطی با تبلیغات بازاریابان در مورد محصول ندارد. منابع اطلاعاتی کنترل نشده بازاریابی شامل تجربیات شخصی (آزمایش یا مشاهده کالای جدید)، منابع شخصی (خانواده، دوستان، آشنایان) و منابع عمومی مانند کتابخانه های دانشگاه ها و نظر مصرف کنندگان است. از سوی دیگر، منابع اطلاعاتی کنترل شده شامل آگهی های تبلیغاتی رسانه ها، پیشبرد فروش، فروشندگان و همچنین بسته بندی و برچسب روی محصولات است. (مک دانیل، ۲۰۰۰، ۱۵۴)
ج) ارزیابی گزینه ها و خرید
پس از جمع آوری اطلاعات و دستیابی به مجموعه گزینه هایی که می توانند به عنوان محصول مورد نظر انتخاب شوند مصرف کننده آماده تصمیم گیری است. مصرف کننده با بهره گرفتن از اطلاعات ذخیره شده در حافظه خود و همچنین دستیابی به منابع خارجی، معیارهایی برای خود تعیین می کند. هدف مدیران بازاریابی تعیین مهم ترین ویژگی های تأثیرگذار بر انتخاب مصرف کننده است. چندین عامل به طور مشترک ارزیابی مصرف کننده از محصول را تحت تأثیر قرار می دهند یک ویژگی مانند قیمت، به تنهایی برای توصیف چگونگی ارزیابی مصرف کننده کافی نیست. به علاوه ویژگی هایی که به نظر بازاریاب از اهمیت زیادی برخوردارند ممکن است برای مصرف کننده اهمیت چندانی نداشته باشد. پس از ارزیابی گزینه ها، مصرف کننده یا یکی از محصولات را خریداری کرده و یا هیچ یک از آنها را خریداری نمی کند. در صورتی که خریدی صورت گیرد مرحله بعد، ارزیابی محصول پس از خرید آن است.
د) رفتار پس از خرید:
زمانی که محصول خریداری می شود، مصرف کنندگان توقع نتایج معینی از خرید خود دارند. تفاوت میان انتظارات مصرف کننده و عملکرد کالا تعیین می کند که مصرف کننده از خرید کالا راضی است یا نه. هر قدر فاصله میان انتظارات مصرف کننده و عملکرد کالا بیشتر باشد نارضایتی وی بیشتر خواهد بود زمانی که مردم احساس کنند میان عقاید آنها و رفتارشان ناهماهنگی وجود دارد، احساسی به آنها دست می دهد که به آن ناهماهنگی شناختی گفته می شود. ناهماهنگی شناختی به این دلیل بروز می کند که شخص می فهمد که کالای خریداری شده علاوه بر مزایا نقاط ضعفی هم دارد. مصرف کنندگان علاوه بر اینکه به دنبال اطلاعاتی هستند که نظر مثبتشان را در مورد کالای خریداری شده تقویت کند، از اطلاعاتی که با تصمیم گیری آنها تناقض داشته باشد نیز اجتناب می کنند (مک دانیل، ۲۰۰۰، ۱۵۷).
۲-۲۲ مدیران و ادراک آنها از محیط داخلی سازمان
مدیران
مدیران در جایی که ما را سازمان می خوانیم، کار می کنند. در واقع سازمان امکان تربیت منظم افراد را برای دستیابی به اهداف میسر می سازد. گرچه مدیران در سازمان کار می کنند، اما هرکس که در سازمان است، مدیر نیست. اعضای سازمان را می توان به دو دسته مدیران و غیرمدیران تقسیم کرد.
غیرمدیران یا مجریان کسانی هستند که به طور مستقیم در رابطه با یک شغل یا وظیفه کار می کنند و مسئولیتی بر نظارت کار دیگران ندارند. اما مدیران فعالیت های دیگران را هدایت می کنند و ممکن است به میزانی نیز دارای فعالیت های اجرایی باشند. از این نظر در سطوح سازمانی مدیران را به سه سطح دسته بندی می نمایند (سید جوادین، ۱۳۸۴، ۲۴).
جدول ۲-۶ سطوح مدیریت و دسته بندی مدیران

مهارت های مدیران:
صاحب نظران معتقدند که مدیران برای انجام وظایف خود نیازمند سه دسته مهارت عمده می باشند که عبارتند از:
الف) مهارت های فنی: یعنی توانایی به کار بردن روش، فنون، وسایل و ابزار مورد نیاز برای انجام وظایف خاصی که از راه تجربه و آموزش به دست آمده باشد. این چنین دانش هایی ممکن است شامل کار کردن با تجهیزات، نگهداری از ابزار، حسابداری، کار با رایانه، بهره گیری از فنون، بازاریابی و تبلیغات باشد.
ب) مهارت های انسانی: شامل توانایی کار با و به وسیله ی مردم، به انضمام آگاهی از فنون تشویق و اینکه به کارگر متن رهبری موثر از طریق ایجاد ارتباط، انگیزاننده ها و گرایش ها است، می باشد.
ج) مهارت های اداراکی: شامل توانایی ادراک مشکلات سازمان، مفاهیم برنامه ای، تشخیص موقعیت ها و مسائل و اینکه یک فرد برای چه بخشی از سازمان مناسب است، می باشد. یک مدیر مهارت های ادراکی یا مخصوصی را برای شناخت روابط فی ما بین عوامل وضعی گوناگون در رابطه با تصمیم گیری به بهترین وجه و به نفع سازمان دارا می باشد. نمودار زیر رابطه سطوح مدیریت، مهارت ها و مسئولیت های مدیران را نشان می دهد (سید جوادین، ۱۳۸۴، ۱۴).