ارلی وانگ اولین تئوری هوش فرهنگی را با انتشار کتاب “هوش فرهنگی ومقالات فردی بین فرهنگی “در سال ۲۰۰۳ توسعه دادند. این دو، هوش فرهنگی را این گونه تعریف کردند: توانایی یک فرد در راستای سازگاری موفقیت آمیز با محیط‌های فرهنگی جدید که معمولاً با بافت فرهنگی خود فرد متفاوت است. ارلی و موساکوفسکی دو نوع عمده هوش فرهنگی را ارائه کردند:

1. 1. 1. 1. هوش فرهنگی سازمانی برای سازمانها.

      ( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

1. 1. هوش فرهنگی نژادی و جغرافیایی جهت آگاهی از فرهنگ کشورها.

هوش فرهنگی، توانایی افراد برای رشد شخصی از طریق تداوم یادگیری و شناخت بهتر میراث‌های فرهنگی، آداب و رسوم و ارزشهای گوناگون و رفتار مؤثر با افرادی با پیشینه فرهنگی و ادراک متفاوت است.
ارلی وانگ (۲۰۰۴) هوش فرهنگی را به عنوان قابلیت فرد برای سازگاری مؤثر با قالبهای نوین فرهنگی تعریف می‌کنند. و ساختار هوش فرهنگی را به انواع دیگر هوش از جمله هوش عاطفی و اجتماعی مربوط می‌دانند. آنها معتقدند در مواجهه با موقعیتهای فرهنگی جدید به زحمت می‌توان علائم و نشانه‌های آشنایی یافت که بتوان از آنها در برقراری ارتباط سود جست. در این موارد، فرد باید باتوجه به اطلاعات موجود یک چارچوب شناختی مشترک تدوین کند، حتی اگر این چارچوب درک کافی از رفتارها و هنجارهای محلی نداشته باشد. تدوین چنین چا رچوبهایی تنها از عهده کسانی بر می آید که از هوش فرهنگی بالایی برخوردار باشند.
در تعـریفی دیگر از هوش فرهنگی، یک قابلیت فردی برای درک، تفسیر واقدام اثر بخش در موقعیتهایی دانسته شده است که از تنوع فرهنگی برخوردارند و با آن دسته از مفاهیم مرتبط با هوش سازگار است. که هوش را بیشتر یک توانایی شناختی می‌دانند.‌ (پیترسون ، ۲۰۰۴).
مطابق با این تعریف، در واقع هوش فرهنگی با تمرکز بر قابلیت‌های خاصی که برای روابط شخصی با کیفیت و اثر بخشی در شرایط فرهنگی مختلف لازم است بر جنبه‌ای دیگر از هوش شناختی تمرکز دارد.
هـوش فـرهنگی همچنین بینش‌های فردی را در بر می‌گیرد که برای انطباق با موقعیت‌ها و تعاملات میان فرهنگی و حضور موفق در گروه های کاری چند فرهنگی مفید است.
در تعریفی دیگر از هوش فرهنگی، قابلیت فرد برای درک، تفسیر و اقدام اثربخش در موقعیت‌های متنوع فرهنگی می‌باشد و با آن دسته از مفاهیم مرتبط با هوش فرهنگی می‌باشد و با آن دسته از مفاهیم مرتبط با هوش سازگار است که هوش را بیشتر یک توانایی شناختی می‌دانند (پیترسون ۲۰۰۴).
هوش فرهنگی درک ظاهر و باطن افراد از نظر فکری و عملی است. همچنین چهار چوب و زبانی را در اختیار ما قرار می‌دهد که تفاوتها را درک کرده و روی آنها سرمایه گذاری کنیم نه اینکه آنها را تحمل کرده یا نادیده بگیریم(plumetal2007)^[47].
فردی که دارای هوش فرهنگی بالاست توانایی یادگیری در محیط فرهنگی جدید را دارد و از رویارویی با فرهنگهای جدید لذت می‌برد.
هوش فرهنگی یکی از کاراتـرین ابـزارها بـرای انجـام اثـربخش وظایـف در محیطهای دارای تنوع و نا همگون نیروی کار می‌باشد. این نوع از هوش توانایی و مهارت ویژه‌ای است که به فرد این امکان را می‌دهد تا در موقعیت‌های چند فرهنگی بتواند به طور اثر بخش به انجام وظیفه بپردازد.
بسیاری از محققان هوش فرهنگی را توانایی فرد برای انجام وظیفه به طور اثر بخش در موقعیتهای متفاوت فرهنگی معرفی می‌کنند (انگ و دیگران،۲۰۰۵ ، ارلی و انگ،۲۰۰۳، ارلی و موساکوفسکی،۲۰۰۵، مک نب، ۲۰۰۸ ).
عده‌ای این نوع از هوش را یک نوع شایستگی چند وجهی می‌دانند که شامل دانش فرهنگی، عمل به صورت متفکرانه و فهرستی از مهارتهای رفتاری می‌باشد (توماس و اینکسون ، ۲۰۰۴).
(توماس و ارلون، ۲۰۰۸)هوش فرهنگی را به عنوان یک سیستم از توانائیهای تعاملی تعریف کردند.
هوش فرهنگی ظرفیتی است که به فرد اجازه می‌دهد تا در برابر طیف گسترده فرهنگ‌ها درک و فهم درستی داشته باشند و بطور مناسب عمل کنند (توماس ،۲۰۰۶).
افرادی که از هوش فرهنگی بالاتری برخوردارند در ابراز عواطف و حالات فیریکی تسلط بیشتری دارند‌ (ارلی و دیگران، ۲۰۰۶).
در واقع توانایی درک و تفسیر و انطباق رفتاری با زمینه‌های فرهنگی یکی از مهارتهایی است که اساساً برای افراد شاغل در شرکت‌های بین المللی مهم می‌باشد‌ (هافستد ،۲۰۰۳).
هوش فرهنگی نوع بدیعی از هوش است که ارتباط زیادی با محیط‌های کاری متنوع فرهنگی دارد. هـوش فـرهنگی را استعـداد بـه کارگیری مهـارت‌ها و توانایی‌ها در محیط‌های مختلف تعریـف می‌کنند.
در فرهنگ‌های مختلف و حتی در خرده فرهنگ‌ها در درون یک فرهنگ ملی طیف وسیعی از احساسات و عواطف وجود دارد. به نحوی که تفاوت در زبان، قومیت، سیاست‌ها و بسیاری خصوصیات دیگر می‌تواند به عنوان منابع تعارض بالقوه ظهور کند و در صورت نبودن درک صحیح، توسعه روابط کاری مناسب را با مشکل مواجه سازد. (ترایندس،۲۰۰۶) بنابراین اثرات تفاوت‌های فرهنگی و مدیریت این گونه تنوعات از مقوله‌های بسیار پیچیده می‌باشد (هریس و مورن،۲۰۰۴ ).
۲-۱۰ اجزای هوش فرهنگی
براساس تقسیم بندی مرکز مطالعات هوش فرهنگی، هوش فرهنگی به سه بخش انگیزه، دانش و رفتار فرهنگی تقسیم می‌شود.
توماس (۲۰۰۵) هوش فرهنگی را در قالب سه متغییر دانش فرهنگی ^[۴۸]، مهارتهای فرهنگی و مراقبتهای فرهنگی^[۴۹] مورد بررسی قرار می‌دهد.
شکل ۲-۲
۲-۱۰-۱ دانش فرهنگی
در برگیرنده مجموعه‌ای از دانستنیها در مورد این است که: فرهنگ چیست ؟ چگونه فرهنگها متفاوت می‌شوند ؟ فرهنگ چگونه رفتار را تحت تأثیر قرار می‌دهد ؟
دو نوع دانش فرهنگی وجود دارد: دانش واقعی و دانش مجازی یا تفسیری. دانش واقعی روش مشخصی دارد، قابل آموزش است. در حالی که دانش تفسیری به توانایی درک رفتار و الگوهای موجود در فرهنگ اطلاق می‌شود. در این حوزه دانش با احساس آمیخته می‌باشد. این احساس بستگی به تجارب گذشته دارد.
تأثیر فرهنگ بر رفتار از طریق مکانیسم‌های شناخت و انگیزش صورت می‌گیرد. مکانیسم‌های شناخت به چگونگی دریافت تعبیر پیامهای فرهنگی مربوط می‌شود. ادراک انتخابی و انتظارات افراد، نگرش‌های متفاوت و نمایش‌های رفتاری از نمودهای تأثیر فرهنگ بر رفتار از طریق مکانیسم شناخت می‌باشد.
مکانیسم انگیزش با در نظر گرفتن تفاوتهای موجود در ادراک از خود، ترجیحات و انتخاب در رابطه با نیاز ها… در واقع این مکانیسم مشخص می‌کند چه چیزی در فرهنگ مطلوب است.
۲-۱۰-۲ مراقبتهای فرهنگی
مراقبتهای فرهنگی (توجهات فرهنگی) پل رابط دانش فرهنگی و مهارت‌های فرهنگی است. آگاهی داشتن از ایده‌ها و احساسات ونگرش‌ها و عوامل مؤثر در ادراک خود فرد و دیگران با توجه به زمینه‌های فرهنگی متفاوت افراد در این گروه قرار می‌گیرد. علاوه بر موارد مذکور توجه به این نکته که آن چیزی را که در رفتار افراد مشاهده می‌کنیم، فرضیات افراد در گفتگوهای خود بکار می‌گیرند همگی تحت تأثیر فرهنگ آنها می‌باشد نیز تحت عنوان کلی مراقبت‌های فرهنگی می‌گنجد.
۲-۱۰-۳ مهارت‌های فرهنگی
این دسته از مهارتها به مهارت‌های ادراکی، ارتباطی و تطبیقی تقسیم بندی می‌شود.

1. 1. مهارت‌های ادراکی: به درجه استقبال افراد از تجربه‌های جدید بستگی دارد، همچنین بالا بودن تحمل افراد در مقابل عدم اطمینان در این حوزه قرار می‌گیرد

1. 1. مهارت‌های ارتباطی: شامل انعطاف پذیری، همدلی و روابط اجتماعی قوی می‌باشد.

1. 1. مهارت تطبیقی: رفتارهای انطباقی در موقعیت‌های بین فرهنگی با در نظر گرفتن انعطاف پذیری رفتاری…

۲-۱۱ توسعه هوش فرهنگی
مدل توسعه هوش فرهنگی بر اساس تقسیم بندی توماس (۲۰۰۵) در شکل ۲ آمده است. مراحل توسعه هوش فرهنگی عبارت است از:

1. 1. واکنش نشان دادن در برابر محرک‌های بیرونی.

۲٫تشخیص هنجار‌های فرهنگی در محیط‌های جدید و داشتن انگیزه در جهت یادگیری بیشتر در مورد آن.
۳٫رفتار انطباقی با سایر فرهنگ‌ها.

که:«فرزند بد گر شود نره شیر به خون پدر هم نباشد دلیر
مگر در نهانش سخن دیگر است پـﮊوهنده را راز با مادر است»
ج۱ب۴۷۴-۴۷۲
فردوسی در این جا با آوردن این ابیات از زبان انسانی دانا ، می خواهد برای خوانندگان داستانش دلیلی برای پدر کشی بیاورد .

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

بدین گونه است که «فرومایه ضحاک بیدادگر» جای پدر را می گیرد . چندی می گذرد باز ابلیس نزد ضحاک می رود و خود را «خوالیگر» معرفی می کند و اجازه می یابد در «خورش خانه ی» ضحاک خوردنی فراهم کند .
از آن روز ابلیس هر روز خوراکی های خوب نزد ضحاک می آورد . در روز چهارم که خوراکی از گوشت گاو جوان می پزد ضحاک به شادی بر او می نگرد و از او می خواهد که هر آروزیی دارد بگوید تا آن را برآورده کند . ابلیس که در اندیشه ی از میان برداشتن مردمان است خواستار بوسیدن دو کتف ضحاک می شود . ضحاک نیز اجازه می دهد و ابلیس پس از بوسیدن دو کتف ضحاک ناپدید می شود . به زودی دو مار سیاه بر جای بوسه ی ابلیس سربر می آورند بعد از اینکه چندین بار دو مار را به خنجر می برند و باز هم مارها می رویند ابلیس به شکل پزشک ظاهر می شود و چاره ی سرفروکشیدن ماران را خوراندن روزی دو مغز از سر جوانان می داند تا بدین چاره ی او جهان خالی از مردمان شود .
در آن هنگامه از ایران از هر سوی جوش و خروشی بر پا است ، زیرا جمشید دیگر آن پادشاه دادگر و راستکار نیست . از همین روی همگان پیوند از او می گسلند و به سمت ضحاک می آیند ، ضحاک که اوضاع را چنین می بیند خود را « شاه ایران زمین » می خواند و بر تخت جمشید تکیه می زند . صد سالی بدین منوال می گذرد و از جمشید نشانی یافت نمیشود ، سرانجام در صدمین سال روزی که جمشید به ناگاه از سوی دریای چین پدید می آید به چنگ ضحاک می افتد و ضحاک او را با اره به دو نیم می کند . عمر دراز جمشید که هنگام مرگ هفتصد سال داشت و سِیر زندگانی جمشید ، حکیم سخنور توس را به اندیشه وا می دارد و در همین میان فردوسی لب به سخن می گشاید و اندیشه ی پند آمیز خود را برای با خوانندگان کتابش در میان می گذارد و چنین می سراید :
شد آن تخت شاهیّ و آن دستگاه زمانه ربودش چو بیجاده کاه
از او بیش بر تخت شاهی که بود بدان رنج بردن چه آمدش سود
گذشته بر او سالیان هفتصد پدید آوریده همه نیک و بد
چه باید همی زندگانی دراز چو گیتی نخواهد گشایدت راز
همی پروراندت با شهد و نوش جز آواز نرمت نیاید به گوش
یکایک چو گویی که گسترد مهر نخواهد نمودن به بد نیز چهر
بدو شاد باشی و نازی بدوی بیفزایدت سرفرازی بدوی
یکی نغز بازی برون آورد به دلت اندر ، از درد خون آورد
دلم سیر شد زین سرای سپنج خدایا مرا زود برهان ز رنج
ج۱ب۵۵۰-۵۴۲
فردوسی بعد از اندیشیدن درباره ی زندگی جمشید که با آن همه زندگانی دراز و با آن همه نیک و بدی که پدید آورد در پایان زندگی به دست ضحاک کشته می شود و این که جهان راز خود را به روی بشر آشکار نمی کند برای خود نیز آرزوی مرگ می کند چرا که این دنیا برای او رنج و عذاب است .
ضحّاک ماردوش سال های دراز هر روز مغز دو جوان را به خورد ماران می دهد ، یکی از این جوانان «آبتین» نام دارد . فرانک همسر آبتین باردار است و پسری به دنیا می آورد . فرانک پسرش را به مرغزار می برد و به نگهبان مرغزار می سپارد ، نوزاد که فریدون نام دارد ، نزد مرغزار می ماند و از شیر «برمایه» (گاو نگهبان مرغزار) تغذیه می کند .
از دیگر سوی ضحاک بعد از گذشت این سال ها خوابی می بیند ، فردوسی خواب دیدن ضحاک را تقدیر پروردگار می داند و می گوید :
چو از روزگارش چهل سال ماند نگر تا به سر برش یزدان چه راند !
ج۱ب۵۹۲
ضحاک خوابگزاران را فرا می خواند و از بین خوابگزاران یکی که خردمند و زیرک نام است به او می گوید : مردی به نام فریدون تو را به بند می کشد و گرزه ی گاو سر بر سرت می کوبد .
از این پس ضحاک همه جا به دنبال فریدون است . فرانک که از موضوع آگاه شده است پسر را از نگهبان مرغزار می گیرد به مرد دینی در تیغ کوه البرز می سپارد . ضحاک زمانی به مرغزار می رسد که فرانک رفته است . بعد از گذشت شانزده سال فریدون از البرز کوه به نزد مادر بازمی گردد و از پدرش جویا می شود مادر آن چه را که بر او گذشته است بازگو میکند. حال فریدون در پی کین جستن از ضحاک است . ضحاک در پی خوابی که دیده است بیم فریدون دارد . لذا لشکر بزرگی فراهم می آورد و محضری هم فراهم می آورد که من ضحاکم و جز تخم نیکی نکشته ام وسخن جز به راستی نگفته ام مهتران درگاه نیز از بیم و ترس او با او همداستان می شوند . در این زمان داستان کاوه به وقوع می پیوندند .
کاوه پس از آن که با فرزندش از درگاه ضحاک بیرون می آید همگان را به دادخواهی فرامی خواند و از آن ها که هوای فریدون دارند و می خواهند دل از بند ضحاک بگسلند به فریاد می خواهد که با وی همراه شوند .
از سوی دیگر فریدون کمر بر میان می بندد و کلاه کیان بر سر می گذارد و نزد مادر میاید و مادر را می آگاهاند که به سوی کارزار می رود . فریدون پرگار بر می گیرد و بر خاک نگاری از گرز می کشد که سرش همچون سر گاومیش است تا از روی آن گرزی بسازند . وقتی آهنگران چنان گرزی می سازند که فریدون می خواست آن را نزد او می آورند . فریدون آن را می پسندد و به آهنگران جامه و سیم و زر می بخشد و امید و نوید فراوان می دهد .
فریدون در خرداد روز با سپاهی که به درگاه او گرد آمده اند منزل به منزل به سوی اروند رود می روند ؛ فردوسی در اینجا می گوید :
اگـر پـهلوانـی نــدانــی زبـان به تازی تو اروند را دجله خوان
ج۱ب۸۵۱
این نکته قابل توجّه است که فردوسی بزرگ در میان سخنانی که در شاهنامه از زبان خود آورده است. ابیات و سخنانی به این شکل نیز دارد که مربوط به بخش زبانی و تفاوت زبان پهلوی با فارسی رایج در زمان فردوسی یا تازی می شوند . کزازّی در گزارش این بیت میگوید: اروند یا «الوند» بدان سان که استاد خود باز نموده است نام ایرانی و کهن دجله است . اروند که در واﮊه به معنی تند و تیزپوی است ، با همین ریخت در پهلوی به کار می رفته است. در اوستا اَئوروَنت ویـﮊگی اسب تندپوی و رهوار است ؛ گاه همراه با اسب به کار میرفته است : ائورونتواسپه و گاه به تنهایی در این کاربرد دومین با اَروَنت در سانسکریت که به معنی اسبی است که برای تیز تاختن و برنده شدن در اسبدوانی پرورده و بالانده شده است ، برابر است و آیلِرس خاور شناس آلمانی انگاشته است که واﮊه آسوری ارانتو و یونانی اورونتس که نام رودخانه ی العاصی در سوریه هستند ریشه و خاستگاه آریایی دارند و با «ائورونت» اوستایی و «ارونت» سانسکریت سنجیدنی اند . از آن روی که دجله رودی تیز و خروشان است اروند خوانده شده است . نام تازیکانه ی این رود دجله نیز گویای تیزی و خروشندگی آن است . دجله ریخت تازی شده ی تیگلت یا تیگلتل در پهلوی است و ریخت اوستایی آن تیگره بوده است که آن نیز به معنی تیز است و واﮊه ی تیز در پارسی از آن برآمده است . (کزّازی،۱۳۸۶: ۳۰۷)
فریدون بعد از رسیدن به دجله و شهر بغداد منزل می کند . سپس از رودبان می خواهد که کشتی به راه اندازد و او را با سپاهی که به همراه دارد به آن سوی رود برساند که رودبان نمی پذیرد . فریدون چون این سخن می شنود خود سوار بر اسبش «گلرنگ» شده و از رود می گذرد و سپاهیان نیز چنین می کنند . آن ها وقتی که به آن سوی رود به خشکی می رسند بیدرنگ به سوی بیت المقدس می تازند ؛ فردوسی باز در این جا می گوید :
که بر پهلوانی زبان راندند همی «گنگ دﮊهوختـ»ش خواندند
به تازی کنون خانه ی پاک خوان برآورده ایوان ضحاک دان
ج۱ب۸۶۶-۸۶۵
این ابیات نیز از جمله بیت هایی است که مربوط به بخش زبانی می شود ، همانطور که می دانیم پهلوانی همان زبان پارسی میانه است . و فردوسی گنگ دﮊهوخت را معادل بیت المقدس دانسته است . و به خانه ی پاک برگردانده است .
۱
فریدون در بیت المقدس کاخی می بینند که آن را خانه ی اﮊدها می داند . این جا به یارانش فرمان می دهد : باید بشتابیم روز درنگ نیست . و خود پیشاپیش سپاه می تازد تا به در کاخ می رسد . روزبانان ضحاک را می کشد سپس با یاد و نام پروردگار با اسب به کاخ ضحاک وارد می شود . در همان وقت طلسمی را که ضحاک بر بالای ایوان کاخ نهاده بود ، به این دلیل که به نام ایزد یکتا نبود پایین می آورد و سرهای جادوان و نره دیوانی را هم که در کاخ بودند ، با گرز فرو می کوبد و بر «گاه» ضحاک جادو پرست پای می گذارد و و بر آن می نشیند . در آن هنگام ضحاک در هندوستان بود و مردی به نام کندرو بر گنج و تخت و سرای او مهتر بود . که فردوسی او را چنین معرفی می نماید :
ورا کندرو خواندندی به نام به کندی زدی پیش بیداد گام
ج۱ب۹۲۶
کندرو نام کدخدای و پیشکار دهاک در شاهنامه است . فردوسی گزارشی شاعرانه و پندارین از این نام کرده است و آن را در معنی کسی دانسته است «به کندی پیش بیداد گام می زند» خواست وی از این سخن به کنایه ای ایما آن است که همواره با بیداد یار و یاور و همراه است و هرگز از او دوری نمی کند . (کزازی،۱۳۸۶ : ۳۴۱)
در ادامه ی داستان کندرو به نزد ضحاک می رود و ماجرای فریدون را به گوش او می رساند ، ضحاک با شنیدن این اتفاق چنان برمی آشوبد که آرزوی مرگ می کند و به دشنام برکندرو می خروشد و می آشوبد و او را از نزد خود می راند . در پی این آشفتگی ضحاک با سپاهیانش رهسپار شهر و کاخ خویش می شود و چون به نزدیک کاخ خود می رسد با سپاهیانش که همه از دیوان جنگاور هستند به بام کاخ می آید . فریدون که از آمدن ضحاک و سپاهیانش آگاه می شود با سپاهیان خود بر دیوان می تازد و همه را به زخم گرز از اسبانشان می ریزد . مردم شهر هم که همه در هوای فریدون هستند و از ضحاک دلی پرخونی دارند ، به لشکر فریدون می پیوندند . در آن هنگام ضحاک که تن را سراسر به آهن پوشانده است تا کسی او را نشناسد از بام کاخ شهرناز را در کنار فریدون می بیند و می شنود که او لب به نفرین وی گشوده است و در این هنگام آتش رشک و حسد در دلش زبانه می کشد و از بام کاخ فرو می آید و پای به صحن می گذارد و فریدون آن چنان به سر ضحاک می کوبد که کلاه خود او می شکد همان گاه است سروش برای او از ایزد پیام می آورد که مبادا ضحاک را بکشی بلکه او را به کوه ببر و ببند . و در این هنگام ضحاک را بر پشت هیونی برافگنده زار ببردند و فردوسی در این جا به سخن می آید :
همی راند از این گونه تا شیرخوان جهان را چو این بشنوی پیر خوان
بسا روزگارا که بر کوه و دشت گذشته است و بسیار خواهد گذشت
ج۱ب۱۰۳۵-۱۰۳۴
فردوسی ما را از گذشت روزگار می آگاهاند ، روزگاران بسیاری گذشته و بسیار نیز خواهد گذشت .
ضحاک را به کوه بردند و بستند به طوری که خون دل او بر زمین ریخته شد تا مرد . و این مکافات عمل کسی است که پدر خویش را می کشد ، با دیوان و جادوان ارتباط دارد و مردمان را به کشتن می دهد ولی محضر می سازد که پادشاهی دادگر است .
در پایان داستان ضحاک فردوسی با توجه به زندگی ضحاک و به ویژه فریدون این گونه می سراید:
از او ، نام ضحاک چون خاک شد جهان از بد او همه پاک شد
گسسته شد از خویش و پیوند اوی بمانده بدان گونه در بند اوی
ج۱ب۱۰۴۶-۱۰۴۷
نام ضحاک که روزی پادشاهی بلند آوازه بود خاک شد و جهان و جهانیان از بدی هایی که او کرد به آسایش دست پیدا کردند و ضحاک مرد و از خویشاوندان و پیوندان خود دور شد و همگان از بند او آزاد شدند ، در حالی که خود او در بندِ مکافات عمل خویش ماند .
فردوسی در ادامه می گوید :
بیا تا جهان را به بد نسپریم به کوشش همه دست نیکی بریم
نباشد همی نیک و بد پایدار همان به که نیکی بود یادگار
همان گنج و دینار و کاخ بلند نخواهد بدن مر تو را سودمند
سخن ماند از تو همی یادگار سخن را چنین خوار مایه مدار
ج۱ب۱۰۵۲-۱۰۴۹

• اقلیم نمای آمبرژه : در این روش میانگین حداکثر گرمترین ماه سال و میانگین حداقل سردترین ماه سال مورد محاسبه قرار می گیرد برطبق این فرمول منطقه ورامین دارای اقلیم خشک و سرد محسوب می شود . (جدول ح – ۱۰)

Q=2000P(M+273.16)^2-(m+273.16)^2

• گوسن نموداری را طراحی کرده است که در آن ترقام درجه حرارت در محور عمودی سمت چپ و اعداد بارندگی در سمت راست محور عمودی قرار دارد و محور افقی نمودار نشان دهنده ماه های سال می باشد . در نمودار آمبرومتریک مقیاس بارندگی دو برابر درجه حرارت در نظر گرفته شده است و در هر ماه که خط درجه حرارت بالاتر از خط بارندگی قرار گیرد ، آن ماه جز ایام خشک سال محسوب می شود.

۴-۱-۲- بررسی وضعیت دما و بارش و عملکرد آن
شهرستان ورامین یکی از مناطق کم آب در ایران است که با توجه به این موضوع عملکرد بارش به شدت مورد بررسی و تجزیه تحلیل قرار گرفته است . در نگاه علمی اقلیم ورامین از لحاظ دما و بارش دارای محدودیت ها و تنگناهای فراوان است . دما در اغلب ماه های سال بالای ۲۰ درجه سانتی گراد است که همین موضوع به روند تبخیر و تعرق شدت و سرعت بخشیده است . تابستان های گرم با دمای بالای ۳۰ تا ۴۰ درجه سانتی گراد شرایط آب و هوایی را به شدت دگرگون ساخته است .زمستان های سرد و خشک که اغلب بدون بارش است باعث بروز یخبندان در ماه های سرد سال می شود . دوره های طولانی گرما و تابش مستقیم و عمودی با توجه به قرار گیری ورامین به لحاظ جغرافیایی یکی مهمترین مسائل اقلیمی شهرستان می باشد .
میانگین ریزش جوی در شهرستان ورامین ۲۱۸ میلی متر در سال می رسد که در طی دوره آماری ۱۳۹۱-۱۳۸۱ این رغم به میانگین ۱۵۵.۴۳ میلی متر در سال کاهش پیدا کرده است .
همانطور که در فصل ۳ به طور اجمالی بیان شد ،بارش در سطح شهرستان ورامین بسیار ناچیز و قابل تعمل است بطوریکه بیشتر بارش های ورامین به صورت باران و غالبا در فصل زمستان است . رطوبت نسبی در ماه های آذر ، دی و بهمن به حداکثر ممکن می رسد که خود باعث بارش های زمستانی و گاها بهاری می گردد . تبخیر در ماه تیر به حداکثر می رسد که همین موضوع بر افزایش دما و کاهش سطح آب های زیر زمینی شده است .
۴-۲ – تاثیر شرایط اقلیمی و آب و هوایی بر کشاورزی
کشاورزی در شهرستان ورامین سابقه دیرینه دارد بطوریکه می توان گفت که قطب تولیدات کشاورزی و دامی استان تهران و حتی کشور است . شرایط آب و هوایی ورامین آن روند خاصی را تا کنون طی کرده است . برای شناخت هر چه بیشتر کشاورزی شهرستان باید ابتدا ساختار زمین شناسی آن را بررسی کرد . این ساختار ها به دو دسته ساختار توپوگرافی و ساختار هیدرولوژیکی تقسیم می گردد .

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۴-۲-۱- ساختار توپوگرافی
۴-۲-۱-۱ مزایای ساختار توپوگرافی
ارتفاع دشت ورامین در شمال آن ۱۱۰۰ مترو در ناحیه جنوب غربی حدود ۸۰۰ متر از سطح دریاست. به لحاظ مورفولوژیکی این گستره شامل دو ناحیه مرتفع و دشت است. ناحیه مرتفع بخشهایی از جنوب شرقی پیشوا و جنوب شهرستان ورامین را تشکیل می دهد و دشت که تقریباً تمامی وسعت شهرستان را به استثنای مناطق فوق در برمی گیرد. محل انجام فعالیتهای کشاورزی، صنعتی، دامداری و گسترش مناطق مسکونی و شبکه های ارتباطی است.
اختلاف ارتفاع دشت ورامین حدودا ۳۰۰ متر است و شیب عمومی آن ۶/۰ است. بنابراین استقرار بسیاری از کاربری های شهری، جمع آوری آسان آبهای سطحی، احداث شبکه های آبیاری و زهکشی نستباً آسان، احـــداث شبکه راه ها و راه آهن در سراسر محدوده از مزیت های این حوزه است.
مخروطه افکنه بزرگ جاجرود در قسمت شمالی حوزه مناسب ترین محل تعذیه آبهای زیرزمینی است. معادن نمک، گچ و سولفات سدیم، شن و ماسه از توانهای معدنی این محدوده است .
۴-۲-۱-۲- معایب ساختار توپوگرافی
در این مورد بارندگی کم،گرمای زیاد، دوره خشکی طولانی ، پهنه های وسیع جنوبی دشت و حاشیه کویری و تبخیر زیاد قابل ذکر است. شیب عمومی این حوزه کمتر از ۱ درصد است و ارتفاعاتی که بتوانند در تعدیل آب و هوای منطقه نقشی داشته باشند، مشاهده نمیشود. رسوبات تبخیری ژیپس ، مارن و رس در جنوب دشت ورامین نقش تعیین کننده ای در شوری منابع زیرزمینی منطقه دارند. وجود گسله های کهریزک ، شمال و جنوب ری ، گرمسار ، پارچین ، پیشوا ، شمالشرقی دریاچه نمک و گسله دشت ورامین در این حوزه خطرناک هستند.
۴-۲-۲- ساختار هیدرولوژیکی و منابع آبی
۴-۲-۲-۱- مزایای ساختار هیدرولوژیکی و منابع آبی
اگر چه این اقلیم به لحاظ آسایشی خوش آب و هوا نیست . اما برای کشاورزی مناسب است به همین دلیل دشت ورامین قطب کشاورزی تهران است. رودخانه جاجرود ، سد لتیان و سد ماملو جهت تامین آب مورد نیاز شرب، صنعت و کشاورزی در این زمینه قابل ذکر هستند. مهمترین منبع آبی دشت ورامین رودخانه جاجرود می باشد و سد انحرافی ورامین آب جاجرود را به داخل شبکه آبیاری دشت ورامین هدایت می کند.
شیب عمومی دشت ورامین از جهت شمال به جنوب بوده، بنابراین عمق آبهای زیرزمین در بخش شمال و شمال شرقی دشت نسبت به قسمتهای جنوبی بیشتر است.
مخروطه افکنه بزرگ جاجرود در قسمت شمالی حوزه مناسب ترین محل تعذیه آبهای زیرزمینی است. معادن نمک، گچ و سولفات سدیم، شن و ماسه از توانهای معدنی این محدوده است.
۴-۲-۲-۲- معایب ساختار هیدرولوژیکی و منابع آبی
ورود فاضلاب تهران و شهرکهای اطراف به شبکه آبهای منطقه، بارش کم و ورود فاضلابهای صنعت به آبهای این منطقه قابل ذکر است. سطح آبهای زیر زمینی در ورامین بسیار بالاست به طوریکه امکان زهکشی و بهره برداری مناسب از آن وجود ندارد . به دلیل نبود زیر ساخت های مناسب آبهای سطحی که از بارش های سالانه ایجاد می شود هدر می رود . به سمت کویر سرازیر می گردد .
در حقیقت بررسی این موضوع که وجود چه عواملی سبب دگرگونی شرایط کشاورزی می گردد به شناخت قوی و موثر زمین و خاک تشکیل دهنده آن برای استفاده بهینه با قابلیت کشت بالا و بهره برداری صحیح ، بر میگردد . بعد از بیان شرایط توپوگرافی و هیدرولوژیکی در ادامه به بررسی نوع خاک و شرایط اکولوژیکی حاصل از آن می پردازیم .
۴-۳- خاکشناسی و طبقه بندی اراضی
در قسمتهای شمالی دشت ورامین اراضی بدون محدودیت (کلاس I) وجود دارد که عمدتاً به کشت نباتات یکساله و باغات اختصاص دارند. در اراضی مسطح به سمت انتهای دشت اراضی به تدریج شور شده به نحوی که در انتهای شیب، شوره زارهای گسترده توام با آب زیرزمینی شور مشاهده می شود (اراضی کلاس VI و V) در میانه دشت اراضی با شوری کم تا متوسط گسترش دارد (اراضی کلاس II و III). به طور کلی شوری مهمترین عامل محدودکننده خاکهای دشت ورامین در بخشهای میانی وجنوبی است.
۴-۳-۱- معادن
یکی از سه مرکز عمده برداشت شن و ماسه و یکی از پنج مرکز عمده برداشت خاک رس استان تهران در شهرستان ورامین است. فعالیت این معادن بخشی از اراضی مناسب کشاورزی را برای همیشه از چرخه تولید خارج می کند البته در حال حاضر هیچ گونه فعالیت معدنی در این ناحیه صورت نمی گیرد.
۴-۳-۲- رویش طبیعی
اداره منابع طبیعی شهرستان ورامین وسعت مراتع متوسط این شهرستان را ۱۲۹۰۸۱ و مراتع غنی را ۱۷۸۱۳ هکتار اعلام کرده که در مجموع وسعتی برابر ۱۴۶۸۹۴ هکتار را پوشش می دهند. البته در محدوده این دشت تاحد امکان اراضی هموار و مناسب به اراضی زراعی و باغ تبدیل شده اند. اراضی این منطقه از شمال دشت تا اواسط آن اراضی کلاس یک است که از نظر کشاورزی و آبیاری قابلیت بالایی دارند.
خاکهای شور و سدیمی، آبهای زیرزمینی شور و نزدیک به سطح زمین و محدودیت زهشکی تنگناهای خاک و اراضی این منطقه است. اغلب خاکهای حاصلخیز این حوزه بجای اینکه مورد استفاده کشاورزی قرار گیرند محل تمرکز کوره های آجرپزی گردیده است که علاوه بر خارج نمودن بستر خاک کشاورزی از چرخه تولید خود پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی دارد.
نقشه تناسب اراضی برای کابری های عمده
منبع : سازمان مسکن و شهرسازی استان تهران ، ۱۳۸۵
۴-۴- کشاورزی
بعد از بیان مباحث آب و هوایی به تاثیرات این موضوع بر کشاورزی شهرستان ورامین و جامعه کشاورز ساکن در مناطق زراعی می پردازیم . همانطور که در مباحث پیشین بیان شد شهرستان ورامین دارای اقلیمی گرم و خشک است که ریزش جوی بالنسبه پایین دارد. تمام این شرایط برای یک کشاورزی ایده آل شرایط سختی را فراهم می کند ، یکی از این شرایط دشوار وقوع خشکسالی است . در مواقعی که بارش به پایین ترین حد از میانگین موجود باشد ، خشکسالی به وقوع پیوسته است . اما چیزی که این مسأله را با اهمیت می کند به وقوع پیوستن این حالت در طی چند سال است . نکته حائز اهمیت در زمان وقوع خشکسالی تامین کردن آب مورد نیاز کشاورزان از طریق راه های علمی و احداث زیر ساخت های مفید و موثر و تغییر محصولات و شرایط کشت می باشد که در ادامه بدان می پردازیم . همانطور در نمودار ترسیم شده در نرم افزار DIC (خشکسالی ) از بارش های سالانه مشاهده می گردد اکثر سالها شهرستان با کمبود بارش دست به گریبان است به طوریکه در سال ۱۳۸۶ این میزان به پایین ترین حد ممکن خود رسیده است.
نمودار۴- ۱- میزان بارندگی سالیانه در طی دوره آماری ۱۳۹۱-۱۳۸۱

۴-۴-۱- منابع آبی کشاورزی شهرستان
در شهرستان ورامین ۲ رودخانه فصلی ، ۱۰۰ استخر ذخیره آب۴۷۴ حلقه چاه عمیق و نمیمه عمیق مجاز و ۱۲۰۰ حلقه غیر مجاز و ۹ قنات وجود دارد .همچنین سد ماملو با ذخیره آبی ۲۴۰ میلیون متر مکعب برای تامین نیاز شرب و کشاورزی تهران و ورامین در نظر گرفته شده است ، که سهم کشاورزی دشت ورامین ۹۰ میلیون متر مکعب است . میزان آب مصرفی کشاورزان ۶۵۰ میلیون متر مکعب می باشد که سهم آبهای زیرزمینی ۳۹۵ میلیون متر مکعب و آبهای سطحی رودخانه ها ۲۲۵ میلیون متر مکعب است ، که با توجه به میانگین بارش سالانه ۱۵۵ میلیمتر در سال ، می توان به عمق مشکلات کمبود آب کشاورزی پی برد . البته در بخش آب و خاک نسبت به احداث زیر ساخت های تولید در زمینه لوله گذاری (۷۰ کیلومتر ) ، پوشش انهار ( ۴۶۰ کیلومتر )، آبیاری تحت فشار {بارانی (۷۶۰۰ هکتار ) ، قطره ای ( ۳۴۰۰ هکتار )}اقداماتی صورت گرفته است. با این تفاسیر اگرچه کمبود بارش وجود داشته است اما این کمبود تا کنون لطمه ای به کشاورزی شهرستان وارد ننموده و حتی افزایش کشت هم در برخی از محصولات و شیوه های کشت نیز وجو دارد .در نمودار ۴-۲- در نرم افزار DIC(خشکسالی) با بهره گرفتن از چهار شاخص دما ، رطوبت نسبی ، روزهای بدون بارندگی . بارش تجمعی درصد نرمال بارندگی در طی سالهای ۱۳۸۱ تا ۱۳۹۱ به خوبی نشان می دهد که در سال ۱۳۸۶ مقارن با سال ۲۰۰۶تا ۲۰۰۷ میلادی در شهرستان خشکسالی وجود داشته است
نمودار ۴-۲- درصد نرمال بارندگی در سالهای (۱۳۹۱-۱۳۸۱)

۴-۴-۲- وسعت اراضی شهرستان
شهرستان ورامین دارای اراضی مستعد کشاورزی شهرستان ورامین زمینه مطلوبی برای رشد و توسعه این منطقه بوده و نشانگر هویت کار آفرینی در تمام مناطق آن است . خاک حاصل از آبرفت رودخانه جاجرود شرایط بسیار ایده آلی را برای کشت محصولات متنوع فراهم کرده است . حتی در سطح اراضی شهرستان گیاهان و درختانی رویش پیدا می کنند که حتی محصولات آنها از مبدا ، بسیار با کیفیت تر و قابل سرمایه گذاری می باشد ، که از جمله این محصولات کشت درختان پسته و یا کشت زعفران مرغوب در پایین دشت ورامین را می توان ذکر کرد . اما کمبود آب و نبود سیستم آبرسانی مناسب ، شرایط را تا حدودی غیر قابل پیش بینی کرده است بطوریکه ریسک کشت و کار دراین مناطق برای کشاورزان کم درآمد بسیار سخت و غیر قابل انجام است . حتی در مناطقی که جز پارک ملی کویر هم محسوب می شود ، دارای گیاهان شوری پسند ( هالوفیتها) و خشکی پسند (گز روفیتها) می باشد .بنابراین کویر ورامین هم دارای قابلیت رسیدگی و توجه می باشد . در طی سالهای اخیر ۱۹۰۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی ورامین تسطیح و یکپارچه سازی شده است . مانند جداول ۴-۲- و ۴-۳- زیر میزان منابع طبیعی در دوره های آماری ۱۳۸۵ و ۱۳۹۰ در شهرستان را نشان می دهد .
جدول ۴-۲- اراضی طبیعی در سال ۱۳۸۵

وسعت اراضی
جنگل و مرتع
بیابان
اراضی زیر کشت

هکتار

نکته ای که لازم است در این مقوله مدنظر قرار گیرد عدم تداخل مفهوم مجری پروژه طراحی، تامین تجهیزات و ساخت یا MC است این دو کاملاً مجزا از یکدیگرند. حضور به عنوان MC در پروژه، به هیچ وجه به معنی اجرای طراحی، تامین تجهیزات و ساخت نیست. MC صرفاً نماینده کارفرما برای نظارت بر کار پیمانکار طراحی، تامین تجهیزات و ساخت است؛ به این معنی که کارفرما حتی نظارت بر اجرای پروژه را نیز به پیمانکار دیگری واگذار کرده است تا خود به کارهای اصلی‌اش بپردازد. شرایط و امکانات MC نیز با شرایط پیمانکاری طراحی، تامین تجهیزات و ساخت کاملاً متفاوت است. همانگونه که اشاره شد، پرسش‌های فراوانی درباره طراحی، تامین تجهیزات و ساخت وجود دارد و تمهیدات بسیاری نیز می‌بایست در درون سازمانهای پروژه‌ای برای تثبیت و امکان انجام پروژه به صورت طراحی، تامین تجهیزات و ساخت به کار گرفته شود.^[۲۴۲]

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۲-۳: قراردادهای کلید در دست(Turn Key])
قرارداد Turn key یکی از انواع قراردادهای پیمانکاری می‌باشد که براساس آن پیمانکار متعهد می‌شود تا پروژه را به روش پرداخت برمبنای قیمت مقطوع به انجام برساند. آنچه در قرارداد Turn key یا قرارداد کلید در دست از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است آن است که تعهد پیمانکار مبنی بر انجام کلیه کارهای لازم برای انجام پروژه از جمله کارهای مهندسی و طراحی، تأمین مصالح ضروری و ساخت پروژه نمی‌باشد. به عبارت بهتر پیمانکار در یک قرارداد کلید در دست موظف است تا پروژه را به نحو کامل و آماده به کار تحویل کارفرما دهد. به همین دلیل به اینگونه قراردادها، قرارداد کلید در دست گفته می‌شود به این معنی که پیش از اتمام پروژه اعم از کارخانه، فرودگاهها، و غیره پیمانکار کلیه پروژه را به کارفرما تحویل می‌دهد و از آن زمان کارفرما می‌تواند از پروژه بهره‌برداری نماید^[۲۴۳].
در قراردادهای کلید در دست تعهد پیمانکار در ازای مبلغی پول می‌باشد و پیمانکار در قبال انجام پروژه از کارفرما پول دریافت می‌دارد. این گونه قراردادها بیشتر از سوی کشورهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که منابع مالی سرشاری در آنها وجود دارد و معمولاً کشورها در پرداخت پول به پیمانکاران خارجی مشکلی ندارند. مهمترین مزیت قراردادهای کلید در دست آن است که تمام مسئولیت مربوط به پروژه به عهده پیمانکار می‌باشد و کارفرما مطمئن است که در پایان پروژه را به نحو کامل و آماده بهره‌برداری تحویل می‌گیرد و در صورت وجود هرگونه عیب و نقصی در کار پیمانکار موظف به رفع عیب می‌باشد.
۲-۴: ویژگی‌های (Turn Key)
قراردادهای طراحی، تامین تجهیزات و ساخت یک مفهوم کلی تر از قراردادهای کلید در دست هستند. به عبارت دیگر قرارداد کلید در دست قرارداد طراحی، تامین تجهیزات و ساخت هست ولی هر قرارداد طراحی، تامین تجهیزات و ساخت قرارداد کلید در دست نیست^[۲۴۴].
در قرارداد طراحی، تامین تجهیزات و ساخت پیمانکار موظف به طراحی، تهیه مصالح و ساخت پروژه می‌باشد ولی لزوماً به این معنا نیست که پیمانکار موظف باشد کلیه کارهای لازمه را برای راه‌اندازی پروژه انجام دهد برخلاف آنچه در قراردادهای کلید در دست موجود است. در واقع دامنه تمهیدات پیمانکار در یک قرارداد کلید در دست گسترده‌تر است از جمله تعهد پیمانکار در یک قرارداد کلید در دست به انجام رساندن عملیات پیش راه‌اندازی پروژه، راه‌اندازی و شروع به کار آن نیز می‌باشد.
۲-۵:. انواع قراردادهای Turn Key یا کلید در دست
روش کلید در دست به دو نحو قابل اجراست^[۲۴۵]:

1. 1. کلید در دست کامل: در این حالت کارفرما کل پروژه را به صورت کلید در دست به پیمانکار واگذار می‌کند. در این طرح کلید در دست کامل مسئولیتهای پیمانکار به تهیه مواد و کالاها (کارخانه و تجهیزات) محدود نشده بلکه به تحویل کارخانه در وضع عملیاتی کامل به کارفرما نیز اطلاق می‌گردد.

1. 1. نیمه کلید در دست (Partial Turn key) در این شکل اجرا کارفرما قسمت مشخص از پروژه را به پیمانکار واگذار می کند.

بند سوم: قراردادهای مشارکت در سرمایه‌گذاری^[۲۴۶]
قراردادهای مشارکت در سرمایه‌گذاری شکل دیگری از قراردادهای مشارکت در تولید است که البته نوع پیشرفته‌تری از آنها محسوب می‌شود. مشارکت در سرمایه‌گذاری در صنعت نفت بسیار رایج است و بیشتر شرکتها به منظور کم کردن ریسک عملیاتی خود تمایل به همکاری با سایر شرکتها دارند. ^[۲۴۷]
سیستم مشارکت در سرمایه‌گذاری که بعضاً به آن مشارکت در همکاری نیز می‌گویند ممکن است بین شرکت و دولت ایجاد شود و یا بین شرکتها و یا پیمانکاران پروژه که بیشتر در صنعت نفت رایج است وجود داشته باشد. در مشارکت در سرمایه‌گذاری هر دو طرف در هزینه‌های نفت سهیم می‌باشند و سود نیز بین هر دو تقسیم می‌گردد که میزان آن به درصد مشارکت آنها در عملیات بستگی خواهد داشت. در بیشتر مشارکتهایی که در صنعت نفت بین شرکت و دولت ایجاد می‌گردد، دولت در عملیات استخراج شریک می‌شود و ریسک و هزینه اکتشاف متعلق به شرکت پیمانکار است. اما در مشارکت بین پیمانکاران هر یک بستگی به میزان سهم خود در عملیات، شریک می‌شوند.
محورهای اصلی قراردادهای مشارکت در سرمایه‌گذاری بر پایه‌های زیر استوار هستند:
- مسأله خطرپذیری اکتشاف: این مورد مستقیماً متوجه سرمایه‌گذار است.
- موافقت بر سر تعیین تولید کننده: این که شرکت خارجی تا چه حد و در کدام موارد عملیات می‌تواند بدون اجازه قبلی دولت میزبان تصمیم‌گیری نمایند و جزئیات وظایفش می‌بایست در موافقت نامه‌ای صراحتاً ذکر شود که به آن (موافقت‌نامه‌های عملیاتی) می‌گویند.
۳-۱: ویژگی‌های قراردادهای مشارکت در سرمایه‌گذاری^[۲۴۸]
به طور خلاصه ویژگی‌های قراردادهای مشارکت در سرمایه‌گذاری را می‌توان به موارد زیر خلاصه کرد^[۲۴۹]:

1. 1. چارچوب قرارداد خیلی شبیه قرارداد مشارکت در تولید است.

1. 1. کشور صاحب نفت در سرمایه‌گذاری شرکت می‌کند و این مشارکت دولت میزبان به تناسب میزان توان مالی و تکنیکی کشور میزبان تعیین و حداکثر تا ۵۰% قابل اجرا می‌باشد.

1. 1. دولت میزبان به نسبت سهم خود در خطرپذیری‌ها هم مشارکت می‌کند. با این وجود اکثر اوقات خطر، خطرپذیری مرحله اکتشاف را از طریق یک موافقت نامه به شرکت نفتی منتقل می‌کند و فقط دولت میزبان در زمان پس از کشف نفت، مسئولیت سهم هزینه خود را عهده دار می‌گردد.

۳-۲. انواع مشارکت در سرمایه‌گذاری
سازمان توسعه صنعتی ملل متحد در راهنمای ارائه شده برای انواع سرمایه‌گذاری‌های مشترک آن را به دو دسته تقسیم نموده است. ^[۲۵۰]

1. 1. سرمایه‌گذاری مشترک قراردادی: شریک خارجی سرمایه، تجهیزات، دارایی های صنعتی، کمکهای فنی و رانتی را در قبال حق الامتیاز در اختیار شریک داخلی قرار می‌دهد. در این حالت شرکت جدیدی به ثبت نمی‌رسد و توافقات در قالب یک مشارکت مدنی صورت گرفته و حق السهم شرکا، لزوماً بر پایه میزان سرمایه نیست.

1. 1. سرمایه‌گذاری مشترک سرمایه‌ای (سهامی): تأسیس شرکت جدیدی که در آن هر شریک مالک بخش معینی از دارائی‌های سرمایه‌ای شرکت است. این نوع رایج‌ترین نوع سرمایه‌گذاری مشترک است.

در برخی کشورها از جمله ایران برای حداکثر سهم مشارکت طرف خارجی محدودیت‌هایی مشخص می‌گردد (طبق قانون حداکثر استفاده از توان فنی، مهندسی، تولیدی، صنعتی و اجرایی کشور در اجرای پروژه‌ها و ایجاد تسهیلات به منظور صدور خدمات مصوب ۱۲/۱۲/۷۴ حداقل ارزش کار طرف ایرانی در مشارکت ۵۱% و یا تصویب شورای اقتصاد قرار داده شده است). به عنوان مثال ممکن است آورده شرکت خارجی ۶۰% از کل سرمایه‌گذاری باشد ولی طبق توافق مقرر گردد که سهم شریک خارجی از دارئی ها ۴۹% باشد تا مخالفتی با اصل ۸۱% قانون اساسی و قانون حداکثر استفاده نداشته باشد.
بند چهارم: قراردادهای تهاتری^[۲۵۱]
در یک معامله تجارت متقابل که هیچگونه پولی رد و بدل نمی‌شود معمولاً بعنوان تهاتر انجام می‌گیرد و به موجب یک قرارداد واحد منعقد می‌شود. این معامله به لحاظ حقوقی مشابه معاوضه (ماده ۶۴۴ قانون مدنی) در حقوق ایران می‌باشد. یعنی صرفاً شامل مبادله و معاوضه کالا در قبال کالاها و یا خدمات است و این کالا است که نقش ثمن را انجام می‌دهد. به همین دلیل گاهی به آن تهاتر قرارداد جبرانی^[۲۵۲] نیز می‌گویند. زیرا تحویل کالاها توسط یکی از طرفین «جبران» و به عبارت حقوقی «عوض» تحویل کالاها از جانب طرف دیگر قرارداد است و اگر یکی از طرفین در تحویل موضوع قراردادی که متعهد است مطابق با قرارداد کوتاهی کند، این امر می‌تواند دلیل عدم اجرای تعهد از جانب طرف دیگر شود. این نوع معامله معمولاً کوتاه مدت است و حداکثر تا ۲ سال ممکن است طول بکشد. در حالت عادی بین دو طرف منعقد می‌شود ولی در معاملات پیچیده‌تر ممکن است طرفهای دیگر نیز وارد معامله گردند، که در این صورت نقش خریدار یا فروشنده مکمل را خواهند داشت. این حالت بویژه زمانی ایجاد می‌شود که طرف خارجی به کالای طرف مقابل نیازی ندارد و می‌خواهد آنها را از طریق یک شخص ثالث بفروش رساند، وجه مورد نظر را دریافت نماید^[۲۵۳].
۴-۱: انواع تهاتر (تهاتر ساده و تهاتر بهادار)
تهاتر ساده، یعنی صرف مبادله کالاها در برابر یکدیگر بدون احتساب و تقویم هر یک با ارز معتبر و ارزش بازار، این نوع تهاتر بسیار اندک انجام می‌شود و در تجارت بین‌المللی بیشتر از تهاتر بهادار یعنی ذکر کالاها در قرارداد و تقویم با ارز معتبر استفاده می‌شود. ^[۲۵۴]
در معاملات بازرگانی بین‌المللی از مبادلات تهاتری ساده عمدتاً در مورد محصولات کشاورزی و سایر مواد اولیه ای که به لحاظ حقوقی جنبه «مثلی» داشته و از یک قیمت یکسان جهانی برخوردارند و تعیین ارزش آنها به هر میزان به آسانی امکان پذیر است، استفاده می‌شود.
۴-۲: شروط تهاتر
از جمله شروطی که بایستی در یک قرارداد تهاتری ذکر شود به شرح زیر است:^[۲۵۵]

1. 1. روشن است که مقتضیات این نوع معامله ایجاب می‌کند که با احتساب تفاوت قیمت حق تحویل تا ۲۰% بالاتر یا کمتر از میزان قراردادی مورد توافق واقع شود.

1. 1. از آنجا که در این قرارداد پولی رد و بدل نمی‌شود و خریدار پولی نزد بانک ندارد بانکها از صدور اعتبار اسنادی برای این معاملات خودداری می‌کنند، اما بجای آن می‌توان از بانک ضمانت نامه بانکی بصورت اعتبار اسنادی ضمانتی و ضمانت حسن انجام کار گرفت، تا در صورتیکه یک طرف به تعهد خود عمل کرد ولی طرف دیگر از اجرای تعهداتش خودداری نماید، بانک مبلغ ضمانت نامه را به طرف اول بپردازد، در متن ضمانت نامه باید نحوه مطالبه و فاصله تاریخ تخلف تا تاریخ پرداخت ضمانت نامه و اسناد لازم برای مطالبه وجه ضمانت نامه، دقیقاً درج گردد. انتقال مالکیت، ضمانت اجرای تخلفات طرفین و نقش بانکهای واسطه باید دقیقاً ذکر شود.

در ارزیابی از این قرارداد می‌توان گفت که در این شیوه مبادله کالاها، مستقیم انجام می‌شود و واسطه ها و دلالان نقش ندارند و کالا مستقیماً بدست متقاضی می‌رسد و نیاز به ثبت این معاملات نیست، لذا از جهت صرفه اقتصادی و مقررات مالیات به نفع طرفین است.
فصل دوم:
بررسی منافع ملی، ماهیت قراردادهای نفتی و حفاظت از حاکمیت ملی
مبحث اول: منافع ملّی
با توجه به آنچه که در فصل نخست درباره قراردادهای نفتی بیان شدبه این نتیجه انکارناپذیر دست یافتیم که در تمام قراردادها نفتی می بایست حفاظت از حاکمیت ملی ومنافع ملی مد نظر باشد وبه همین جهت در فصل نخست ضمن بیان مفهوم حاکمیت به بررسی آن در قراردادهای نفتی منعقد شده پرداختیم و روند تاریخی وچالشهای موجود جهت سرمایه گذاری را بیان کردیم دراین فصل سعی داریم به بررسی منافع ملی ،ماهیت قراردادهای نفتی وحفاظت از حاکمیت ملی بپردازیم.
باید گفت که مفهوم منافع ملی بیشتر در سیاست و روابط بین الملل مطرح شده، ولی دربخشهای مختلف از حقوق هم قابل بررسی است به نحوی که حتی در برخی از کشورها رشته های جدیدی تحت عنوان «حقوق امنیت ملی » تأسیس شده است . کار ویژه این رشته و گرایش علمی آن پیوند دادن مباحث حقوقی و قواعد حقوقی از یک طرف و امنیت ملی از طرف دیگر است.بنابراین، شاید در حقوق به اندازه سیاست راجع به منافع ملی سخن نرفته باشد، از این رو لازم است تا حدی راجع به این موضوع و ارتباط آن با حقوق توضیحاتی داده شود به همین منظور درابتدای فصل دوم به بیان موضوع منافع ملی وجایگاه منافع ملی درسیستم حقوق ایران ونقش موثر آن در پیشبرد قراردادهای نفتی می پردازیم.
گفتار اول: تعریف منافع ملّی
منافع ملی، مفهومی پیچیده و دارای تعاریف مختلفی است که امکان دارد هدف‌های نخستین و همیشگی یعنی امنیت ملی، رفاه اقتصادی، حفظ و افزایش قدرت، اعتبار، پرستیژ و حفظ تمامیت ارضی تعریف شود.
مفهوم منافع ملی یا نشنال اینترست^[۲۵۶]بصورت رسمی‌در قرون ۱۶ و ۱۷ میلادی مترادف با اراده شاهانه و منافع خانواده سلطنتی به کار گرفته ‌شد و پس از انقلاب ملی آمریکا در سال ۱۷۷۶ و فرانسه در سال ۱۷۸۹ وارد ادبیات روابط بین الملل گردید.
منافع ملی در اصطلاح عبارت است از هدف اصلی و تعیین‎کننده نهایی در جریان تصمیم‌گیری سیاست خارجی یک کشور. منافع ملی یک مفهوم کلی از عناصری است که مهم‎ترین احتیاجات حیاتی کشور را تشکیل می‌دهد؛ این عناصر عبارت‎اند از: حفظ موجودیت؛ استقلال؛ تمامیت ارضی؛ امنیت نظامی و رفاه اقتصادی.^[۲۵۷]
از لحاظ نظری مفهوم منافع ملّی را اولین بار چارلز بید، وارد متون تخصصی روابط بین‌المللی نمود. وی در کتاب اندیشه منافع ملّی مطالعه تحلیلی در سیاست خارجی آمریکا داشته و منافع ملی را تبلور و جلوه خارجی منافع عمومی‌در داخل می‌داند. ^[۲۵۸]
هانس جی مورگانتا منافع ملی را آن دسته از منافعی تلقی می کند که دولتها در یک برهه زمانی خاص و در پرتو شرایط سیاسی و فرهنگی و اقتصادی ،سیاست خارجی خود را بر مبنای آن تنظیم می کنند و در روابط خود با سایر کشورها در پی تحقق آن هستند.
در تعریف بلندمدت منافع ملّی باید ارزش های نظام بطور روشن در نظر گرفته شوند. چرا که بدون در نظر گرفتن هنجارهای مطلوب نظام هزینه‌های تحقق منافع ملّی به شدت افزایش می‌یابد و احتمال تحقق منافع ملّی کاهش می‌یابد. از سوی دیگر منفعت های یک ملت زمانی بطور کامل و پویا هویدا می‌گردد که در یک نظام بین‌الملل و در تقابل با منافع سایر اجتماعات و ملل مورد شناسایی قرار گرفته و مفهوم ‌یابد.
بنابراین از یک سو باید ویژگی‌ها و ماهیت نظام بین‌الملل را درک کنیم و از سوی دیگر باید ویژگی‌های داخلی را به طور مبسوط درک کنیم تا با به هم نزدیک ساختن هر دو حیطه بتوانیم به انتظارات ملّی دست یابیم. از دیدی دیگر سابقه تاریخی ملتها و دولتها و جغرافیایی متفاوت کشورها نیز بر تعریف منافع ملّی تأثیر می گذارد. از لحاظ اقتصادی هم شاخصهای حیات دهنده کیفیت در جوامع با یکدیگر متفاوتند و همچنین ساختارهای سیاسی و فرهنگی در جوامع بطور کامل مشابه نیستند و این در حالی است که تمام این عناصر در تعریف منافع ملّی نقش دارند و دلیل موجود این تضادهاست که مناقشه و همکاری که در حیطه روابط بین‌الملل دو روی سکه هستند بوجود می‌آیند.

توان تولیدی

نوع مولد DG

W1-kW5

Micro

kW5-MW5

Small

MW5-MW50

Medium

MW50-MW300

Large

۲-۲-۳- مکان نصب تولیدات پراکنده
عموماً منابع تولید پراکنده را در شبکه ­های توزیع و در نزدیکی مصرف­ کنندگان نصب می­ کنند. یکی از مکان­های دیگر که برای نصب تولیدات پراکنده استفاده می­ شود، پست­های فوق توزیع

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

می­باشند. در این صورت نیاز به ایجاد یک مکان جدید برای نصب DGها دیگر وجود ندارد و همچنین به علت حضور اپراتور در پست­های فوق توزیع، بهره ­برداری منابع تولید پراکنده راحت­تر و با هزینه کمتری صورت می­گیرد.
۲-۳- تکنولوژی‌های DG
مولدهای DG دارای انواع گوناگونی می‌باشند. از متداول‌ترین واحدهای DG می‌توان به توربین‌های احتراقی، دیزل ژنراتورها، میکرو توربین‌ها، وسایل ذخیره‌ساز انرژی، توربین‌های بادی، انرژی بیوماس، پیل‌های سوختی و سلول‌های فتوولتاییک اشاره کرد. البته هر نوع تکنولوژی DG برای کاربردی خاص و در محلی می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. به‌عنوان‌مثال از انرژی باد در مناطقی که بادخیز هستند، می‌بایستی استفاده کرد .
این تکنولوژی‌ها را می‌توان به سه دسته کلی تقسیم‌بندی نمود:

• مولدهایی که بر اساس سوخت‌های فسیلی کار می‌کنند. این دسته شامل توربین‌های احتراقی، دیزل ژنراتورها و میکرو توربین‌ها می‌باشد.

• مولدهایی که با بهره گرفتن از انرژی‌های تجدیدپذیر کار می‌کنند. این دسته نیز شامل توربین‌های بادی، سلول‌های خورشیدی، مولدهای انرژی امواج، زمین‌گرمایی و بیوماس می‌باشد.

• تکنولوژی‌هایی که براساس ذخیره‌سازی انرژی استوارند. این دسته نیز شامل خودروهای برق ده قابل اتصال به شبکه، باتری‌ها، چرخ‌های طیار، ذخیره‌سازهای انرژی ابررسانای مغناطیسی^[۱۰] (SMES)خازن‌ها، ذخیره‌سازهای انرژی با فشرده‌سازی هوا^[۱۱] (CAES)، سلول‌های سوختی و هیدرو پمپ‌ها می‌باشد.در جدول (۲-۲) انواع مختلفی از تکنولوژی‌های DG همراه با محدوده ظرفیت تولید توان آن‌ها آورده شده است.

۲-۳-۱- بررسی انواع تکنولوژی‌های DG
در ادامه به‌اختصار به بررسی برخی از تکنولوژی‌های مهم این‌گونه مولدها پرداخته شده است.در مرجع [۱۸ و۲۴] نوعی طبقه‌بندی در مورد منابع DGصورت گرفته است که به شرح زیر می‌باشد‌. عناصر عنوان شده در این طبقه ­بندی به‌عنوان نمونه ذکر گردیده و هدف دسته‌بندی مولدهاست ولی ازنظرگوناگونی مولدها چندان کامل نیست.
جدول (۲-۲) برخی از تکنولوژی‌های DG و ظرفیت قابل دسترس

تکنولوژی‌هایDG

ظرفیت قابل‌ دسترس

توربین گازی سیکل ترکیبی

۳۵-۴۰۰MW

موتورهای احتراق داخلی

۵kW-10MW