دکتر” جیم نیو من” درکتاب خود به نام” ترمز های خود را رها کنید” . احساسات منفی را به نوعی ترمز در زندگی و احساسات مثبت را به نوعی گاز در زندگی تشبیه می کند که سرعت کامیابی را افزایش می‌دهد.
شخصیت شما تابع اندیشه های شماست ،همیشه این را به خاطر داشته باشید که شخصیت شما تابع تفکری است که نسبت به خود داریدو نیروی فکرتان آن را ساخته است.
کارهای شما از طرف اندیشه های شما هدایت می شوند. شما همان آ دمی هستید که در فکر خود تصور می کنید و دیگران همان فکری را نسبت به شما می کنند که شما نسبت به خود دارید . همواره سعی کنید که ارزش هایتان را دایم به خود گوشزد کنید و به خود بقولانید که خیلی عالی هستید و از عهده هر کاری به نحو احسن برمی آ ئید ومیتوانید بهتر ازاین باشید .
عبارات زیر را هرگز از یاد نبرید الف ) ظاهر یک فرد متشخص را داشته باشید ، این به شما کمک می کند که مانند افراد متشخص فکر کنید . مراقب ظاهرتان باشید . ظاهرتان با شما حرف می زند ، همیشه به شما روحیه و اعتماد به نفس می دهد . ظاهر تان یعنی لباس پوشیدن ، تمیز و پاک بودن ، راه رفتن و … با دیگران هم حرف می زند و باید گویای این مسئله باشد که با شخص ارزشمندی روبرو شده اند شخصی باهوش ، موفق و قابل اعتماد.
ب)کارتان را با اهمیت تلقی کنید ، اگر این اعتقاد را نسبت به کارتان داشته باشید ، هر روز توفیق بیشتری در کار پیدا خواهید کرد . اگر فکرکنید کارتان دارای اهمیت است ،زیر دستان شما هم کارتان را مهم تلقی خواهند کرد ..
بنابرین زمانی می توانیم در کاهایمان موفقیت کسب نمائیم که اعتقاد راسخ به آن داشته و اهمیت به آن کار دهیم.
ج)روزی چند بار با اندیشه های مثبت به خود دل و جرات بدهید ، یک برنامه تبلیغاتی با موضوع شناساندن ارزشها به خود ترتیب دهید . درتمام موقعیت ها فراموش نکنید که یک انسان طراز اول می توانید باشید و هستید . همواره ارزشهای خود را به خود و سپس به دیگران گوشزد کنید . البته نباید باعث عجب و خود پسندی گردد.
د)کلمه ناممکن را از فرهنگ لغت ذهن خود خارج کنید :ناممکن واژه ویرانگر است . اینکه “این کار نشدنی است” ، زنجیر وار افکار منفی دیگری را در تایید خود تولید می کنند
۱۵- نشاط :
توانایی احساس رضایت از زندگی، احساس رضایت از خود و دیگران، سرزندگی و ابراز احساسات مثبت را بررسی می کند.
هر چقدر هوش عاطفی فردی بالاتر باشد، به نقش و تاثیر عواطف بر کنش‌ها و رفتارهایش آگاه‌تر است و سعی می‌کند متناسب با موقعیت بهترین عاطفه را در خود ایجاد کند تا بهترین نوع تفکر و حل مسئله را انجام دهد. فردی که EQ بالا دارد می‌داند که چگونه تاثیر منفی هیجانات را بر تفکر خود اصلاح نماید.

۳-۲- تاریخچه و تعریف استرس:

واژه استرس در قرن پانزدهم میلادی به معنای فشار فیزیکی بکار می‎رفته است. در سال ۱۷۰۶ این اصطلاح برای توصیف سختی ، دشواری یا بدبختی بکار برده شد و در اواسط قرن ۱۹ به معنای فشار گسترش یافت و این فشار هم به معنای نیروی وارده بر بدن و هم روان مورد استفاده قرار گرفت. (ربر ، ۱۹۸۵؛به نقل از رضایی؛۱۳۸۷ )

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

مفهوم استرس اغلب با نام “ هانس سلیه” تداعی می‎شود. وی برای نخستین بار این اصطلاح را برای مجموعه خاصی از علایم بکار برد. هانس سلیه در سال ۱۹۲۶ هنگامی که دانشجوی رشته پزشکی بود. مشاهده کرد موشهایی که مواد سمی به آنها تزریق می‎شود علایم مشابه افراد بیمار و آسیب دیده از خود نشان می‎دهند. وی نخست چنین نشانه هایی را سندرم رنجوری نامید و سپس واژه استرس را برای این سندرم بکار برد ، سلیه این اصطلاح را از فیزیک به عاریه گرفت ( پولادی ، ۱۳۷۹).
تعاریف زیادی از استرس بعمل آمده که به تعدادی از آنها اشاره می‎شود :
۱ـ لازاروس (۱۹۷۸ ؛ به نقل از رضایی،۱۳۸۷ ) با بهره گرفتن از توصیفهای روان شناختی ، استرس را به عنوان مجموعه‎ای از متغیرهای وابسته به هم و فرایندی که به میزان زیادی مشخص شده است ، تعریف می‎کند که این پیوند یا وابستگی، شخصی ـ تصوری بوده و ویژگیهای خاص خود را داراست. بنظر وی بخش عمده‎ای از واکنش فرد به استرس منوط به ارزیابی فرد از توانائیهای خود ، چگونگی برخورد و کنترل موقعیتهای استرس زا و اهمیتی که چنین رویارویی برای سلامتی فرد دارد، است .
۲ـ لازاروس و فالکمن^[۱۰۴] (۱۹۸۴) استرس را فرایند انطباق یا سر و کار داشتن با محرکهای پیرامونی می‎دانند که این محرکها مخرب یا تهدیدانگیز بوده و کارکردهای فیزیکی یا روانی فرد را تحلیل می‎برد.
۳ـ ربر (۱۹۸۵ ؛به نقل از آفایی ؛ ۱۳۸۰) معتقد است که استرس عبارت است از “یک حالت تنش روان شناختی که بوسیله انواع نیروها یا فشارهای جسمانی ، روانی و اجتماعی حاصل می‎گردد“.
۴ـ استرس در واقع هر نوع تنش و عدم تعادل روانی است که تعادل عمومی انسان را مورد تهدید قرار می‎دهد و تعادل زیستی وی را بر هم می‎زند و می‎تواند احساسات منفی ایجاد کند و احساس خوب بودن فرد را به مخاطره بیاندازد( پولادی ، ۱۳۷۹).
۵ـ اصطلاح تنیدگی یا استرس از کلمه لاتین مشتق شده که به معنای “در آغوش گرفتن ، فشردن و باز فشردن است. رفتارهایی که می‎توانند با احساسات متضاد همراه باشند. فشرده شدن یا زیر فشار قرار گرفتن به اختناق منتهی می‎شود و احساس درماندگی و اضطرابی را بوجود می‎آورد که قلب و روح را در بر می‎گیرد“ (آفایی ، ۱۳۸۰).
۶ـ ساعتچی(،۱۳۸۴)استرس را چنین تعریف کرده است : “وقتی فرد در شرایط و اوضاع و احوالی قرار می‎گیرد که تحت فشار واقع شود یا احساس ناراحت کننده‎ای به او دست بدهد، عصبی باشد، احساس ناکامی و تنش کند یا در تعارض و بلاتکلیفی باشد می‎توان گفت که وی تحت استرس قرار گرفته است.“
۷ـ استرس حالتی پویا و هیجان انگیز است که فرد با یک فرصت ، محدودیت یا تقاضای غیرعادی مواجه می‎شود و واکنش های احساسی، فیزیکی و شناختی از خود نشان می‎دهد (آفایی ، ۱۳۸۰).
۸-استرس پاسخی است که فرد برای سازگاری با یک وضعیت متفاوت با وضعیت عادی بصورت رفتاری، روانی یا جسمانی از خود بروز می‎دهد (لوتانز، به نقل از هادی نژاد ؛ ۱۳۸۰)

۱-۳-۲- فیزیولوژی استرس :

اگرچه اندیشمندان استرس را از دیدگاه های مختلف مورد بررسی و توجه قرار داده‎اند اما ارزیابی فیزیولوژی استرس و تحولات جسمی انسان در شرایط استرس زا به شرح زیر بیان شده است :
در مواجه با استرس ، بخشهایی از دستگاه عصبی شامل دستگاه عصبی خود مختار و دستگاه عصبی غدد درون ریز فعال می‎شوند. بخش سمپاتیک دستگاه عصبی خود مختار در شرایط وقوع استرس و در موقعیت های اضطراری و هیجانی ، ذخایر بدن را به حرکت در می‎آورد. ( کنن به نقل از هادی نژاد ؛۱۳۸۰ ) این نحوه پاسخ ها را واکنش خطر ـ اجتناب نامید.
فعال شدن دستگاه سمپاتیک ، بدن را برای فعالیت های حرکتی شدید موردنیاز، جهت حمله ، دفاع یا گریز آماده می‎کند. واکنش های این مورد شامل افزایش میزان و قدرت انقباض قلبی ، جمع کردن خون رگها در پوست، افزایش فعالیت معدی ـ روده‎ای ، افزایش تنفس ، تحریک غدد عرق و گشاد شدن مردمک چشم هاست. بخش پاراسمپاتیک هم در شرایط آرامش و دفع خطر فعال شده و در همان بخشهایی که دستگاه سمپاتیک تغییرات ایجاد کرده‎اند به شکل معکوس دست به عمل زده و اعضای بدن را به حالت معمول خود در می‎آورد.
هیچ دستگاه درون ریزی وجود ندارد که تحت تأثیر استرس قرار نگیرد. از بین هورمونهایی که توسط بخش هیپوفیز ترشح می‎شوند هورمون آدرنوکورتیکوتروپیک در پاسخهای استرس نقش بسیار مهمی دارد. زمانی که غده هیپوفیز توسط هیپوتالاموس تحریک می‎شود، هورمون را رها می‎کند و آن هم به نوبه خود ،روی غده فوق کلیوی دست به عمل می‎زند. هورمونی که توسط هیپوفیز ترشح شده است ، قشر غده فوق کلیوی را تحریک کرده وموجب ترشح گلوکوکرتیکوتیدها می‎شود که نوعی هورمون هستند. مهمترین این هورمونها کورتیزول است و آنچنان با استرس در ارتباط است که سطح کورتیزول موجود در خون ، شاخصی برای استرس به شمار می‎آید. ترشح کورتیزول ، ذخایر انرژی بدن را به حرکت در می‎آورد و سطح قند خون را بالا می‎برد تا انرژی موردنیاز سلولهای بدن را فراهم نماید.
قشر غده فوق کلیوی توسط دستگاه عصبی سمپاتیک فعال شده و کاتکول آمین‎ها را ترشح می‎کند. کاتکول آمین ها حاوی اپی نفرین و نوراپی نفرین هستند. اپی‎نفرین ارتباط بسیار نزدیک و بی‎نظیری با استرس دارد و گاهی به عنوان شاخصی برای استرس به شمار می‎آید (کوپر، ۱۹۸۴، به نقل از آفایی ، ۱۳۸۰).
“کنن” طی تحقیقات خود به این نتیجه رسید که وقتی گربه‎ها با پارس کردن سگها مواجه می‎شوند، قشر غده فوق کلیوی آنان به ترشح اپی‎نفرین می‎پردازد.“سلیه” به این نظریه استناد کرد که قشر غده فوق کلیوی به ابعاد ظرفیت استرس جسمانی و روانی پاسخگو است و در نتیجه فعالیت های چند دستگاه را تغییر می‎دهد.
البته تشریح موقعیت های واقعی چندان هم ساده نیست، بسیاری از تجارب مطبوع هم محرکی برای ترشح اپی‎نفرین به حساب می‎آیند و این خود بیانگر نقشی است که اپی‎نفرین در شرایط تهیج و برانگیختگی اعم از شرایط ناگوار یا استرس زا و یا شرایط مطبوع دارد (پی یر ۱۹۸۸ ، به نقل از بصیری ۱۳۷۹).

۲-۳-۲- نظریه های مربوط به استرس :

توجه روز افزون به موضوع استرس باعث رشد و گسترش چندین نظام علمی مختلف در خصوص آن شده است که در اینجا دیدگاه های زیستی و روانی ـ اجتماعی مورد بررسی قرار می‎گیرند :

الف ـ دیدگاه زیستی :

چنانچه بخواهیم خاستگاه این دیدگاه را ردیابی کنیم ، باید به آزمایشهای “کنن” بر روی استرس هیجانی برگردیم. وی استرس و پاسخ ناگهانی آنرا یک موضوعی در نظر گرفته که نقش انطباقی دارد و فرد را برای رویارویی با خطر آماده می‎سازد. بازشناسی خطر با فعالیت غده آدرنال پی گیری می‎شود و برانگیختگی اعصاب سمپاتیک باعث افزایش ضربان قلب، تنفس و تنش عضلانی می‎شود و در عین حال جریان خون را به سوی پوست و عروق کاهش می‎دهد. در حالت برانگیختگی شدید، فرد به سادگی قادر به رویارویی و مقابله با خطر نمی‎شود(اقایی، ۱۳۸۰).
سلیه از دیگر افرد صاحب نظر در این زمینه است، وی اندوکرمینولوژیست بود و طبعاً به عوامل فیزیولوژیایی بیشتر توجه کرده است. نامبرده استرس را حالتی می‎داند که بوسیله یک سندرم آشکار می‎شود و این سندرم به سازگاری عمومی موسوم است. که سه مرحله دارد : مرحله هشدار، مرحله مقاومت ، مرحله تحلیل‌رفتگی.
در مرحله اول یافته‎های قشری آدرنال هورمونهایی در خون آزاد می‎کند، در مرحله دوم ارگانیزم با تمهیداتی در مقابل عوامل استرس زا مقاومت می‎کند و علایم برانگیختگی اولیه ناپدید می‎گردند. در مرحله سوم همه مقاومت بدن پایان یافته ، علایم منفی دوباره ظهور می‎کنند و سرانجام ارگانیزم حتی ممکن است بمیرد (سلیه ،به نقل از حسن زاده ؛ ۱۳۷۵ )
از نظر هانس سلیه بیماریهایی که معمولاً در اثر استرس ایجاد می‎شوند عبارتند از: زخم معده، فشارخون بالا، ناراحتی های قلبی و مشکلات عصبی (سلیه ،به نقل از حسن زاده ؛ ۱۳۷۵).
پژوهشگر دیگری که به بررسی جنبه فیزیولوژیکی استرس پرداخته مارتین^[۱۰۵](۲۰۰۰)است. ماسون نشان داد که سیستم آندوکربنی ، الگوهای مختلفی از پاسخ به تهدیدهای متفاوت را ظاهر می‎سازد. واکنش به ابهام یا سردرگمی با افزایش در کاتوکلامین ها (نوراپی نفرین و اپی نفرین) و کورتیزول همراه می‎شود ، در صورتی که ترس و عصبانیت فقط نوراپی نفرین و کورتیزول را زیاد می‎کند. وانگهی، آزمایش ماسون ، وحدتی را بین رویکردهای بیولوژیکی و روانی اجتماعی پیرامون استرس نشان می‎دهد. او در یک سلسله تحقیقات انجام شده با حیوانات موفق شد که نقش آگاهی از تهدید یا خطر را به عنوان عاملی که مستلزم پاسخ به رویداد است. معرفی نماید (ماسون ، ۱۹۷۵ ؛ به نقل از آفایی ، ۱۳۸۰) .

ب ـ دیدگاه روانی ـ اجتماعی

این دیدگاه با انبوهی از شواهد پژوهشی حمایت می‎گردد که معمولاً جدای از تحقیقات فیزیولوژیکی هستند. در این دیدگاه استرس به عنوان پاسخی در نظر گرفته می‎شود که ارگانیزم هنگام رویارویی با خواسته‎های تحمیل شده ارائه می‎دهد. رویکرد فوق به بررسی نقش استرس در بهداشت افراد عادی می‎پردازد و کانون توجه به تعامل بین عوامل فشار زا و نظام ارزیابی و ارزشیابی شخص متمرکز است (لازاروس ، ۱۹۶۶ ؛ به نقل از پولادی ری شهری ،۱۳۷۹).
قطب افراطی نظریه فوق این است که هیچ چیزی استرس آور نیست مگر اینکه خود فرد به آن رویداد معنی و مفهوم استرس دهد، به این معنی که پی‎آمدهای جسمانی عوامل فشار زا از کمترین اهمیت و ارزش در مقایسه با ارزشیابی که فرد از تهدید موقعیت خود بعمل می‎آورد، برخوردارند. هیچ رخدادی بطور مطلق استرس زا نیست ، برای نمونه یک آزمایش ایجاد استرس در آزمایشگاه تست فشار سرما است، در این آزمایش فرد یک دست یا پای خود را در ظرفی محتوی ترکیبی از یخ و آب در حدود ۴ درجه سانتی گراد قرار می‎دهد و حدود دو دقیقه در آنجا نگه می‎دارد. این حالت ممکن است ایجاد استرس نماید. حال آنکه در برخی مناطق شمالی اروپا واقع در کنار دریا، فرد یا گروههایی یافت می‎شوند که درست در وسط فصل زمستان جهت شنا در آب یخ زده به دریا می‎روند. ناراحتی‎های ناشی از قرار دادن یک دست در آب سرد در آزمایشگاه در برابر لذت حاصل از شنا کردن در اقیانوس آن هم در وسط ماه ژانویه در یک آب و هوای سرد شمالی، دقیقاً موضوع تعریف فوق از استرس به شمار می‎آیند. لذا استرس ممکن است فقط هنگامی وجود داشته باشد که فرد چنین معنایی را به آن اختصاص ‎دهد. (لازاروس، ۱۹۶۶ به نقل از پولادی ری شهری ، ۱۳۷۹).

۳-۳-۲- نشانه های شایع استرس :

استرس روی اشخاص به انواع و اقسام گوناگون تأثیر می‎گذارد ، احتمالاً تنها نشانه استرس که همه از آن شکایت دارند وجود تنش است. همچنین احساس استرس روی اشخاص تأثیرهای متفاوت بر جای می‎گذارد ، یکی از تفاوتهای عمده در این است که استرس روی بعضی ها تأثیرهای روانی و روی جمعی تأثیرهای جسمانی بر جای می‎گذارد. ممکن است استرس روی خلق و خو و مشرب شخص اثر بگذارد و یا مثلاً زبان کسی را زخم کند. به دلایلی که نامشخص است، استرس روی هر کس به شکلی تأثیر می‎گذارد. کیریاکو (۱۹۷۸ ؛ به نقل از جلالی دهکردی ۱۳۸۲) نشانه‎های شایع استرس را به شرح ذیل نام می‎برد :

مدل مفهومی زیر در چندین تحقیق مورد استفاده قرار گرفته است (Kapurubandara & Lawson, 2007)، (Kapurubandara, 2009)، (Kapurubandara & Lawson, 2009) در این مدل موانع توسعه تجارت الکترونیک در شرکتهای کوچک و متوسط به دو بخش موانع داخلی و خارجی تقسیم بندی شده اند و در همه این پژوهشها به تایید رسیده است.
موانع خارجی موانع داخلی
خصوصیات مالک
مشخصات شرکت
هزینه و نرخ بازگشت سرمایه
زیرساخت
فرهنگ
سیاست
قوانین
پذیرش
حمایت خارج از سازمان
حمایت داخل سازمان
حل معضل
شکل۳-۵- مدل مفهومی موانع توسعه تجارت الکترونیک در شرکتهای کوچک و متوسط
لازم به توضیح است که موانع داخلی در این مدل به شرح زیر می باشند:
عدم آشنایی مدیران با تجارت الکترونیک و مزایای آن، هزینه زیاد تجارت الکترونیک و نرخ بازگشت سرمایه طولانی آن، کمبود زیرساختهای لازم در شرکت نظیر کامپیوتر و خطوط اینترنت و …، کمبود وقت مدیران، فرهنگ سازمانی
همچنین موانع خارجی به شرح زیر می باشد:
نبودن خطوط ارتباطی سریع و مطمئن، موانع فرهنگی، هزینه زیاد ارتباطات، عدم حمایت دولت از تجارت الکترونیک، کمبود نیروی انسانی کارآمد و متخصص، موانع امنیتی، کمبود دانش در مورد تجارت الکترونیک، عدم آمادگی مشتریان یا تامین کنندگان برای تجارت الکترونیک، نبودن زیرساختهای اصلی مخابراتی، نبودن کارتهای اعتباری بین المللی، ناکارآمد بودن نظام بانکی

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

در تحقیقی که در دو کشور سوئد و استرالیا صورت گرفته است مدل مفهومی زیر به عنوان مدل موانع توسعه تجارت الکترونیک در شرکتهای کوچک و متوسط لحاظ شده است(Mac Gregor & Vrazalic , 2005):
موانع توسعه تجارت الکترونیک در شرکتهای کوچک و متوسط
کمبود دانش فنی مورد نیاز در سازمان
پیچیدگی تجارت الکترونیک برای اجرا
سرمایه گذاری فنی لازم بسیار زیاد
کمبود وقت برای اجرا
مشکل در انتخاب موارد مختلف تجارت الکترونیک
موارد امنیتی
نامناسب بودن تجارت الکترونیک برای محصولات و خدمات
نامناسب بودن تجارت الکترونیک برای نحوه تجارت
نامناسب بودن تجارت الکترونیک برای نحوه تجارت طرفهای تجاری
منفعت نداشتن برای سازمان
مشکل در انتخاب موارد مختلف تجارت الکترونیک
بسیارپیچیده
نامناسب
شکل۳-۶- مدل مفهومی موانع توسعه تجارت الکترونیک در شرکتهای کوچک و متوسط سوئد و استرالیا
۳-۴-۲- ایران
تحقیقی با عنوان ” پذیرش تجارت الکترونیک توسط مدیران بنگاههای کوچک و متوسط شهر اصفهان با بهره گرفتن از مدل پذیرش فناوری ” توسط صنایعی، فتحی و صادقیان (۱۳۸۸) انجام شده که به موانع زیر در راستای توسعه تجارت الکترونیک در SME اشاره شده است:
نداشتن تخصص لازم
نداشتن آگاهی لازم
هزینه های ثابت بالای اجرای تجارت الکترونیک برای شرکتهای کوچک و متوسط
ناتوانی در تغییر شرایط بازار
نا امنی مالی در شرکتهای کوچک و متوسط (SME)
ریسک های احتمالی
مشکلات موجود در راستای پذیرش شیوه های کسب و کار جدید به دلیل سرمایه کم و نداشتن آزمایشگاه و …
بازارهای محدود و مشخص
تمایل به استفاده از امکانات موجود

D= -LnI
مقدار D بین صفر و بینهایت متغیر است. اگر دو جمعیت دارای فراوانی آللی مشابهی باشند، مقدار شباهت ژنتیکی بین دو جمعیت به ۱ نزدیک شده و فاصله ژنتیکی به صفر نزدیک می­ شود. در مقابل اگر دو جمعیت در هیچ آللی مشترک نباشند، I معادل صفر و D بی­نهایت خواهد بود.

۱۸-۱- ضرورت تحقیق

در طی ۲۰ سال گذشته زیست شناسی مولکولی تحولی شگرف در تحقیقات بوم­شناسی پدید آورده است. در طول این مدت استفاده از روش­های مولکولی برای شناسایی ژنتیکی موجودات، جمعیت­ها و گونه­ ها در آزمایشگاه­ها متداول گشته و توانسته است اطلاعات جدید و فراوانی را در زمینه بوم شناسی و تکامل گیاهان، جانوران، باکتری­ ها، جلبک­ها و قارچ­ها فراهم آورد. بوم شناسی شاخه­ای از زیست شناسی است که به مطالعه روابط بین گونه­ ها و برهم کنش آن­ها با محیط فیزیکی پیرامونشان می ­پردازد. فعالیت­های بوم شناسی به­خصوص در سطح مولکولی کمک شایانی به پایش ذخایر ماهیان می­ کند و با توجه به خروجی­های حاصل از اطلاعلات آن می­توان تصویر روشنی از شرایط کنونی و آینده ذخایر ماهیان متصور شد. تنوع ژنتیکی منابع دریایی اهمیت حیاتی برای مدیریت و حفاظت از آن­ها داشته و به عنوان اولین پیش­نیاز برای حفظ سازگاری جمعیت­ها در شرایط محیطی در حال تغییر محسوب می­گردد (دیز و پرسا، ۲۰۰۹). حفظ تنوع ژنتیکی گونه­ های دریایی نقش بسیار مهمی در پایداری و بقای اکوسیستم با اهمیت دریای خزر دارد. اکثر مطالعات در دریای خزر بر روی گونه­ های صرفاً اقتصادی مثل ماهی سفید، کلمه و کپور انجام پذیرفته است. شگ­ماهی براشنیکووی از راسته شگ ماهیان از جمله ماهیانی است که به فراوانی در آب­های جنوبی دریای خزر پراکنش یافته و اثر غیر­قابل انکاری بر هرم اکولوژیکی دریای خزر دارد. علی­رغم فراوانی و پراکنش گسترده شگ‌ماهیان در دریای خزر تاکنون هیچ مطالعه­ ای بر وی ژنتیک جمعیت ذخایر شگ­ماهیان این دریا صورت نگرفته و اطلاعات اکولوژیکی در مورد آن­ها محدود است. با توجه به این­که شگ­ماهیان بخاطر رژیم غذایی پلانکتون­خواری در سطوح اولیه هرم اکولوژیکی و زنجیره غذایی قرار می­گیرند، لذا حفظ این ماهیان در سلامت اکوسیستم دریای خزر مطمئنا” می ­تواند اثرات قابل توجهی داشته باشد. از این­رو با توجه به موارد ذکر شده، این ضرورت احساس شد تا از وضعیت ساختار جمعیتی گونه A. braschnikowi به­عنوان یکی از گونه­ های بومی راسته شگ­ماهی شکلان در دریای خزر اطلاعاتی در دسترس قرار گیرد. بی شک این تحقیق زمینه­ ساز مطالعات متعدد دیگری بر روی دیگر گونه­ ها و جنس­های شگ­ماهیان دریای خزر خواهد شد.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۱۹-۱- اهداف

با توجه به موارد ذکر شده تحقیق حاضر با هدف پاسخ به سؤالات زیر صورت پذیرفت:
۱- آیا نشانگرهای ریزماهواره مورد استفاده در این پژوهش از توانایی و کاربرد لازم جهت شناسایی آلل­ها و نشان دادن میزان تنوع ژنتیکی شگ­ماهی براشنیکووی برخوردارند؟
۲- تنوع ژنتیکی شگ­ماهی خزری در سواحل جنوبی دریای خزر چگونه است؟ آیا مناطق مورد بررسی از نظر ژنتیکی از یکدیگر متمایز هستند یا هم­پوشانی از خود نشان می­ دهند؟ آیا شباهت­ها یا فاصله­های ژنتیکی متأثر از فواصل جغرافیایی بین مناطق نمونه­برداری می­باشند؟

۲۰-۱- فرضیه ­ها

۱- نشانگرهای مورد استفاده در تحقیق حاضر کارایی لازم را برای جداسازی و تشخیص جمعیت­های احتمالی از شگ­ماهی براشنیکووی در دریای خزر دارند.
۲- شگ­ماهی براشنیکووی (A. braschnikowi) در دریای خزر از تنوع آللی و ژنتیکی مناسبی برخوردار است ولی بین مناطق مورد بررسی تمایز اندکی وجود دارد.
فصل دوم
پیشینه تحقیق
۱-۲- مروری بر مطالعات انجام شده در داخل کشور
خـارا (۱۳۸۳) با استفـاده از روش PCR-RFLP روی قطعـه‌ای از ژنـوم میتوکنـدریایی به طـول bp3500 شـامـل tRNA-glu، tRNA-lu، N/D 5/6 و Cyt b توانست ماهی سیم دریای خزر (Abramis brama) را از ماهی سیم دریاچه سد ارس جدا کند. نتایج نشان دادند که ماهی سیم دریای خزر دارای تنوع بیشتری نسبت به ماهی سیم سد ارس می‌باشد.
بر اساس مطالعات صورت گرفته ساختار ژنتیکی ماهی شیپ Acipenser nudiventris سواحل جنوبی دریای خزر و رودخانه اورال با بهره گرفتن از روش میکروستلایت مورد بررسی قرار گرفت (صفری و همکاران، ۱۳۸۶). در این بررسی ۱۰۴ نمونه ماهی شیپ از دو منطقه نمونه برداری شمال (ناحیه رودخانه اورال) و جنوب (نواحی انزلی ، کیاشهر، سفیدرود، نوشهر، بابلسر و گرگان) دریای خزر از سال ۱۳۸۱ تا ۱۳۸۴ جمع آوری شدند. چهار جفت پرایمر مورد استفاده پنج جایگاه ژنی تولید کردند که سه جفت از آن­ها پلی مورف بود. میزان متوسط هتروزیگوسیتی مورد انتظار (۸۶/۰) و میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده (۶۸۵/۰) بود. آنالیز تنوع ژنتیکی بیشترین اختلاف را بین نمونه های هر ناحیه ۶۴%، اختلاف بین مناطق نمونه برداری ۳۲% و اختلاف بین نواحی نمونه‌برداری ۴% نشان داد. بیشترین شباهت بین نمونه‌های اورال و نوشهر و کمترین شباهت بین نمونه‌های سفیدرود و کیاشهر مشاهده شد. بر طبق نتایج به دست آمده جمعیت ماهی شیپ سواحل جنوبی دریای خزر از اورال جدا می­باشد و به نظر می‌رسد بیش از یک جمعیت در حوضه جنوبی دریای خزر وجود دارد.
در بررسی صورت گرفته توسط کیوان شکوه تنوع ژنتیکی در ماهی کلمه (Rutilus rutilus caspius) نمونه برداری شده از مناطق تالاب انزلی و خلیج گرگان با بهره گرفتن از روش RAPD مورد ارزیابی قرار گرفت. در مجموع ۹۴ باند در هر دو منطقه دیده شد و هر دو جمعیت درصد مشابهی از پلی مورفیسم را نشان دادند و میزان فاصله ژنتیکی Nei نیز بین نمونه‌ها کم بود (D = 0.04) که علت آنرا ناشی از برنامه‌های باسازی ذخایر صورت گرفته در این گونه دانستند (کیوان شکوه، ۲۰۰۶).
در مطالعه­ ای ساختار جمعیتی ماهی سیاه کولی (Vimba vimba persa) با بهره گرفتن از نشانگرهای ریزماهواره بین دو رودخانه حویق و گرگانرود بررسی شد. میانگین تعداد آلل در هر جایگاه ۷۵/۶ و میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار به ترتیب ۸۱۷/۰ و ۷۳۵/۰ به­دست آمد و براساس مقادیر محاسبه F_st اعلام کردند که دو جمعیت معنی­دار از ماهی سیاه­کولی در سواحل شرقی و غربی دریای خزر وجود دارد. میزان F_st به میزان ۰٫۰۶۱ و جریان ژنی N_m نیز ۳٫۶۰۱ محاسبه گردید (محمدیان و همکاران، ۱۳۸۹).
مقایسه ژنتیکی ماهی سفید دریای خزر (Rutilus frisii kutum) با بهره گرفتن از ۱۰ جفت نشانگر ریزماهواره بین رودخانه­های گرگانرود و چشمه کیله وجود تنگنای ژنتیکی را برای این گونه نشان داد (رضایی و همکاران، ۱۳۸۹). میانگین تعداد آلل­ها در سطح جمعیت­ها ۹۵/۷ بود که پایین­تر از مقدار مشاهده شده برای ماهیان رودکوچ است. مقدار هتروزیگوسیتی مشاهده شده در گرگانرود ۸۰/۰ و در چشمه کیله ۷۴/۰ به­دست آمد. میزان فاصله ژنتیکی بین مناطق را بسیار کم و ۰۳/۰ اعلام کردند.
قلیچ­پور و همکاران (۱۳۸۹) به مقایسه ساختار ژنتیکی دو جمعیت کپور معولی (Cyprinus carpio) در مناطق قره­سو و انزلی با بهره گرفتن از هشت نشانگر ریزماهواره با به­کار بردن ۵۶ نمونه پرداختند و اعلام کردند که جمعیت­های مورد بررسی از تنوع ژنتیکی و غنای آللی قابل قبولی برخوردارند. تمایز ژنتیکی اندک بین دو منطقه (۰٫۰۱۷) نیز به­دست آمد که علت آن را مهاجرت طبیعی ماهیان عنوان کردند.
کشیری و همکارن (۱۳۸۹) به بررسی چندشکلی ریزماهواره­ای در جمعیت­های طبیعی گونه در معرض تهدید ماهی کلمه (Rutilus rutilus caspius) در سواحل استان گلستان پرداختند و از ۱۰ جایگاه ژنی استفاده کردند. میزان آلل متوسط ۳/۱۰ و متوسط هتروزیگوسیتی ۶۷/۰ را برای این مطالعه بیان داشتند و دلیل انحراف بالا از تعادل هاردی- واینبرگ را ناشی از کسری هتروزیگوسیتی مشاهده شده دانستند واحیای محل­های تخم­ریزی این گونه را در حفظ تنوع ژنتیکی مناسب این گونه مؤثر بیان کردند.
بررسی تنوع ژنتیکی ماهی کفال طلایی (Liza aurata Risso, 1810) با بهره گرفتن از نشانگرهای ریزماهواره در سواحل استان گلستان نیز از دیگر تحقیقات صورت گرفته در این زمینه است. در این مطالعه نشان داده­شد که تمایز بارز ژنتیکی بین دو منطقه گمیشان و میان­کاله وجود نداشته است و میزان نسبتا بالایی از جریان ژنی وجود داشته است (قدسی و همکاران، ۱۳۹۰). همچنین محافظت و بازسازی زیستگاه­ها را در افزایش اندازه جمعیت و کاهش خطر آسیب­پذیری این گونه در آینده مؤثر دانستند.

۲-۲- مروری بر مطالعات انجام شده در خارج از کشور

یو و همکاران (۲۰۰۱) به بررسی تنوع ژنتیکی میگوی ببری مشکی (Penaeus monodon) در چهار منطقه جغرافیایی و دو منطقه پرورشی و ارتباط آن با تراکم پرورش و مانگروها در فیلیپین پرداختند. تمامی نشانگرهای مورد استفاده چند شکلی نشان دادند و ۱۸۴ آلل مختلف در مجموع لوکوس­ها مشاهده کردند و رنج آللی را از ۶ تا ۵۴ آلل در لوکوس­ها بیان کردند. رنج هتروزیگوسیتی را از ۴۷/۰ تا ۰۰/۱ و تعداد ژنوتیپ­ها را از ۵ تا ۷۰ در هر لوکوس گزارش نمودند. شاخص Fst نیز تمایز ژنتیکی معنی­داری را بین چهار جمعیت وحشی نشان داد و همچنین تمایز ژنتیکی بین چهار منطقه میگوی وحشی همبستگی مثبتی را با وضعیت مانگروها و تراکم پرورش نشان داد.
بارتفئی در سال ۲۰۰۳ بررسی بر روی ساختار ژنتیکی دو استوک کپور پرورشی (Cyprinus carpio) با بهره گرفتن از ۴ مارکر میکروستلایتی و ۱۰ مارکر RAPD انجام داد. داده‌های حاصل از میکروستلایت جزئیات بیشتری از تنوع ژنتیکی را نشان دادند اما داده‌های حاصل از هر دو مارکر نبود تنوع ژنتیکی بارز بین دو استوک را نشان داد. تعداد میانگین الل در لکوس برای استوک‌ها ۹ و ۵/۹ به دست آمد، مقدار هتروزگوسیتی مورد انتظار ۸۳/۰ و ۸۱/۰ و هتروزگوسیتی مشاهده شده نیز برای هر دو جمعیت ۶۹/۰ به دست آمد (بارتفئی، ۲۰۰۳).
در مطالعه­ ای بر روی دو گونه Alosa alosa و Alosa fallax هشت جفت نشانگر ریزماهواره دی‌نوکلئوتید طراحی و استفاده شدند. تعداد آلل در لوکوس از ۳ تا ۹ عدد برای A. alosa و از ۲ تا ۷ برای A. fallax به­دست آمد. همچنین میزان هتروزیگوسیتی را برای این دو گونه به ترتیب از ۲۶/۰ تا ۹۲/۰ و ۲۴/۰ تا ۷۲/۰ اعلام کردند (فاریا و همکاران، ۲۰۰۴).
بر اساس مطالعه صورت گرفته در سال ۲۰۰۴ بر روی قزل‌آلای رنگبن کمان پرورشی (Oncorhynchus mykiss) از سه منطقه تعداد ۱۵۲ نمونه را با بهره گرفتن از ۹ لکوس میکروستلایتی پلی‌مورف مورد بررسی تنوع ژنتیکی قرار دادند که بر اساس نتایج حاصله تعداد ۱۲۶ الل در کل لکوس‌ها به دست آمد. تعداد ۲۴-۹ و بطور متوسط ۱۴ آلل در هر لکوس مشاهده شد، و مقدار هتروزیگوسیتی مشاهده شده نیز از ۳/۹۶-۱/۴۲ با مقدار متوسط ۵/۷۱ متغیر بود. انحراف از تعادل هاردی-واینبرگ در تمام جمعیت‌ها دیده شد که علت آن را وجود زیر ساختارهایی در جمعیت‌ها دانستند که منجر به اثر Wahlund شده بود (سیلورستین، ۲۰۰۴).
از جمله تحقیقات صورت گرفته در خارج از کشور می­توان به بررسی شش جمعیت از کپور معمولی (Cyprinus carpio) با بهره گرفتن از ۳۰ جفت نشانگر ریزماهواره اشاره کرد. در این مطالعه میانگین تعداد آلل در هر لوکوس ۷ و تعداد آلل مؤثر بین ۰۴/۱ تا ۷۲/۴ بود. همچنین اعلام کردند که بین نتایج حاصل از آنالیز خوشه­ای و فواصل جغرافیایی همبستگی وجود دارد (لی و همکاران، ۲۰۰۷).
در تحقیقی بر روی شگ­ماهی آمریکایی (Alosa sapidissima) از ۱۶ جفت نشانگر ریزماهواره استفاده شد (جولیان و بارترون، ۲۰۰۷). تعداد آلل مشاهده شده در هر لوکوس را از ۸ تا ۳۲ و بطور متوسط ۴/۱۵ آلل در هر لوکوس گزارش کردند. میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده را ۱/۸۱% اعلام کردند.
هشت نشانگر ریزماهواره در تحقیقی بر روی ماهی سیچلاید (Pseudocrenilabrus multicolor victoria) در آگاندا طراحی و استفاده شد و رنج آللی را برای این ماهی ۴ تا ۱۹ آلل و میزان هتروزیگوسیتی را برای آن ۸۵/۰ اعلام کردند و این نشانگرها را برای استفاده در مطالعه ساختار جمعیت­های این ماهی در آگاندا مناسب اعلام کردند (کریسپو و همکاران، ۲۰۰۷).
بر اساس بررسی صورت گرفته بر روی ماهی قزل‌آلای رنگین‌کمان ۱۴ مارکر میکروستلایتی برای بررسی تنوع ژنتیکی این گونه مورد استفاده قرار گرفت که بدین منظور از ۶ جمعیت پرورشی نمونه‌گیری شد، با بررسی نتایج تعدادالل موثر ۸۹/۲-۵۳/۱ با میانگین ۱۲/۲ الل در هر لکوس به دست آمد.بر اساس نتایج حاصل از فاصله ژنتیکی Nei، دو گروه ژنی مختلف شناسایی شد (گراس، ۲۰۰۷).
از ۹ لکوس اختصاصی برای مقایسه تنوع ژنتیکی ماهی Tinca tinca در دو جمعیت وحشی و چهار جمعیت اهلی استفاده شد. تعداد هفت لکوس با رنج اللی ۱۹-۲ پلی مورفیسم نشان دادند، جمعیت­های وحشی درصد بالاتری از تنوع را نشان دادند اما این تفاوت معنی دار نبود، درمجموع تنوع ارزیابی شده بر اساس F_st در مقایسه بین تمام نمونه­ها معنی­دار بود (کوهلمن، ۲۰۰۷).
در تحقیقی که بر روی صدف Haliotis discus انجام شد از هفت نشانگر پلی‌مورف میکروستلایتی برای بررسی جمعیت‌های پرورشی این گونه استفاده شد، بر اساس نتایج حاصله به طور متوسط تعداد ۸۳/۶ الل در هر لکوس مشاهده شد و میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده و قابل انتظار نیز به ترتیب ۷۱/۰ و ۷۰/۰ به دست امدند. با مقایسه نتایج حاصل از این تحقیق با بررسی‌های صورت گرفته بر روی گونه‌های مشابه مشخص شد که در این جمعیت‌ها کاهش غنای اللی به میزان ۵۸-۱۱% آلل در هر لکوس رخ داده است. که علت آن­را کم بودن تعداد مولدین که منجر به افزایش انحراف ژنتیکی شده و همچنین افزایش احتمال درون‌آمیزی دانستند.(مرچنت، ۲۰۰۸).
بائی و همکاران (۲۰۰۸) از شش جایگاه ژنی ریزماهواره در بررسی بر روی تنوع ژنتیکی چهار جمعیت‌ پرورشی باس دهان بزرگ (Micropterus salmoides) استفاده کرد و نتایج حاصل از آن­را با نمونه‌های وحشی مقایسه کرد، تعداد آلل در هر جایگاه در هر چهار جمعیت مشابه و میانگین آن ۱۷/۲ به­دست آمد که کمتر از مقدار آن در جمعیت‌های وحشی ۵۵/۵ بود. همچنین میانگین مقدار هتروزگوسیتی مشاهده شده در جمعیت‌های پرورشی (۳۷/۰) در مقابل ۵۱/۰ جمعیت‌های وحشی بود. با توجه به کاهش شدید تنوع آللی و کاهش هتروزیگوسیتی که همراه با علائمی از کاهش N_e نیز بود به این نتیجه رسیدند که تنگنای ژنتیکی رخ داده است.
در تحقیق که بر روی میگوی چینی (Fenneropenaeus chinensis) انجام شد از هفت نشانگر ریزماهواره برای بررسی ساختار ژنتیکی آن در هفت منطقه استفاده شد و در مجموع ۱۰۹ آلل در کل جایگاه­ها به­دست آمد. نتایج حاصل از انالیز AMOVA و فاصله ژنتیکی سه منطقه با جمعیت‌های مجزا را نشان داد (منگ، ۲۰۰۹).
بر اساس مطالعات صورت گرفته در سال ۲۰۰۹ بر روی صدف آب شیرین Hyriopsis cumingii از هشت نشانگر ریزماهواره برای بررسی ساختار ژنتیکی در دو منطقه پرورشی و چهار منطقه وحشی استفاده شد که در مجموع ۹۶ الل در شش منطقه دیده شد، نتایج تنوع ژنتیکی بالاتری را در جمعیت‌های وحشی در مقایسه با جمعیت‌های پرورشی نشان دادند در حالیکه جمعیت‌های پرورشی میزان بالاتری از درون‌آمیزی (f=0.10-0.11) را در مقایسه با جمعیت‌های وحشی (f=0.02-0.10) نشان دادند. AMOVA نشان داد که تنوع درون جمعیت‌ها ۹۵/۸۲ % و تنوع بین جمعیت‌ها ۱۸/۴% می‌باشد. (لی و همکاران، ۲۰۰۹).
نتایج حاصل از آنالیز نشانگرهای دی ان ای ریزماهواره تمایز ژنتیکی بین جمعیت­های وحشی و پرورشی گوازیم­ماهی (Polydactylus sexfilis) در هاوایی نشان نداد (پان و یانگ، ۲۰۱۰). در این مطالعه از ۱۵ نشانگر ریزماهواره استفاده کردند که در این بین شش نشانگر که چندشکلی بالایی نشان داده بودند برای آنالیزهای بعدی استفاده شدند. در مجموع ۳۷ آلل در سطح شش جایگاه در دو جمعیت شناسایی شد. شاخص Fst در این مطالعه ۰۰۱/۰ و مقدار هتروزیگوسیتی مشاهده شده و مورد انتظار به ترتیب ۶۶/۰ و ۷۵/۰ به­دست آمد. نتایج حاصل از آنالیز تنگنای ژنتیکی نشان داد که جمعیت هچری با تعداد کافی مولد یافت شده به­ طوری که ضریب درون­آمیزی بسیار پایینن (۰۷/۰-۰۵/۰) در هر دو جمعیت مشاهده شد.
ساختار جمعیتی ماهی مرمری صخره­ای (Sebastiscus marmoratus) در چهار منطقه جغرافیایی با بهره گرفتن از ۱۱ جفت نشانگرهای ریزماهواره توسط سان و همکاران (۲۰۱۱) بررسی گردید. ۸۲ آلل مختلف در این مطالعه شناسایی و بازه وزنی آن از bp101 تا bp255 گزارش شد و میانگین تعداد آلل مؤثر را ۴۳/۴ بود. همچنین میانگین هتروزیگوسیتی مشاهده شده را ۶۴/۰ و هتروزیگوسیتی مورد انتظار را ۶۵/۰ اعلام کردند. شاخص جدایی جمعیت­ها بطور میانگین ۱۵/۰ و انحراف بالا از تعادل هاردی-واینبرگ را به دلیل هتروزیگوسیتی بالا بیان کردند.
راجاسکار و همکاران (۲۰۱۲) به بررسی تنوع ژنتیکی جمعیت­های وحشی (دو جمعیت) و پرورشی (یک جمعیت) سوف آسیایی غول­پیکر (Lates calcarifer) با بهره گرفتن از ۱۰ نشانگر رپید (RAPD) پرداختند. در این مطالعه ۵۸۹ باند مشاهده شد که ۱۲/۹۳% آن­ها چندشکلی نشان دادند. میزان تنوع ژنتیکی در جمعیت­های وحشی بیش­تر از پرورشی اعلام گردید و الگوی دندروگرام با بهره گرفتن از روش UPGMA نیز دو جمعیت وحشی را بر روی یک کلاد و جمعیت پرورشی را بروی کلاد جداگانه­ ای دیگر قرار داد.
فصل سوم
مواد و روش‌ها
۳- مواد و روش‌ها

۱-۳- نمونه‌برداری

تعداد ۱۴۰ نمونه شگ­ماهی براشنیکووی از سواحل مناطق انزلی (E: 49°۲۶’, N: 37°۲۵’)، گمیشان (E: 54°۰۴’, N: 37°۰۴’)، محمودآباد (E: 52°۱۵’, N: 36°۳۷’)، میان­کاله (E: 53°۳۵’, N: 36°۴۸’)، ساری (E: 53°۰۳’, N: 36°۳۳’) (هرمنطقه ۲۸ نمونه) در پاییز تا دی ماه سال ۱۳۹۲با استفاده از صید پره نمونه­برداری و از هر ماهی باله دمی جهت استخراج DNA قطع و داخل تیوپ­های حاوی الکل ۹۶% فیکس شدند. سپس تمامی نمونه­ها به آزمایشگاه ژنتیک و بیوتکنولوژی آبزیان دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان جهت انجام آزمایشات منتقل شدند.
شکل ۱-۳- نقشه مناطق نمونه برداری ماهی A. braschnikowi در سواحل جنوبی دریای خزر در مطالعه حاضر

۲-۳- استخراج DNA

در فرایند استخراج DNA به روش فنول- کلروفرم از محلول­ها و بافرهایی استفاده می­ شود که نحوه آماده سازی آن­ها در زیر آمده است:

95/50

تعداد دانه در سنبله

411/0

0910/0

9588/0

45/57

وزن هزار دانه

388/0

0241/0

9830/0

46/35

مدل نهایی

Y= - 366/29 – 152/0 X₁ + 354/1 X₂ + 411/0 X₃ + 388/0 X₄

4-3-6: تجزیه ضرایب مسیر (علیت)
تجزیه ضرایب مسیر روشی برای تفکیک ضرایب همبستگی به آثار مستقیم و غیرمستقیم صفات بر یکدیگر می‌باشد و می‌تواند اطلاعات مفیدی را از نحوه تأثیرپذیری صفات بر یکدیگر و روابط بین آنها فراهم نماید (Byrne et al., 1995). درک درست از نحوه تأثیر و همبستگی بین صفات کارآیی انتخاب در برنامه‌های به‌نژادی را افزایش می‌دهد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

نتایج تجزیه علیت برای عملکرد در شرایط عدم تنش در جدول 4- 18 نشان داد که تعداد سنبله در بوته دارای بیشترین اثر مستقیم (7690/0) بر عملکرد بود و به طور غیر مستقیم از طریق تعداد دانه در سنبله (1080/0) و وزن هزار دانه (0005/0-) بر عملکرد تاثیر داشت. پس از آن تعداد دانه در سنبله (5459/0) بیشترین اثر مستقیم را بر روی عملکرد داشت که بطور غیر مستقیم از طریق صفات تعداد سنبله (1521/0) و وزن هزار دانه (1331/0-) بر روی عملکرد تاثیر داشت. منفی بودن اثر غیر مستقیم تعداد دانه در سنبله از طریق وزن هزار دانه نشان می­دهد که با افزایش تعداد دانه در سنبله وزن هزار دانه کاهش می­یابد. اثر مستقیم وزن هزار دانه (2875/0) بود. حیدری و همکاران (1386) و سیدول و همکاران (Sidwell et al., 1976) گزارش کردند که تعداد سنبله در بوته بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه را داشت.
نتایج تجزیه علیت برای عملکرد در شرایط تنش در جدول 4- 19 نشان داد که تعداد سنبله در بوته دارای بیشترین اثر مستقیم (8051/0) بر عملکرد بود و به طور غیر مستقیم از طریق تعداد پنجه (0972/0-)،تعداد دانه در سنبله (1128/0) و وزن هزار دانه (0529/0) بر عملکرد تاثیر داشت. بعد از آن تعداد دانه در سنبله (6052/0) بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد داشت و در مراحل بعدی وزن هزار دانه (2959/0) و تعداد پنجه (0972/0-) به صورت مستقیم و غیر مستقیم از طریق دیگر صفات بر عملکرد تاثیر داشتند.
محمدی­اقدم و همکاران (1390) با ارزیابی 180 لاین اینبرد نوترکیب گندم و انجام تجزیه مسیر گزارش کردند که تعداد سنبله در متر مربع دارای بیشترین اثر مستقیم بر عملکرد دانه بود و پس از آن صفات تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه بیشترین اثرات مستقیم را بر عملکرد دانه داشتند. همچنین نتایج مطالعه مرادی و همکاران (1389) نشان داد که تعداد دانه در سنبله بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشت. زکی­زاده و همکاران (1389) نیز اعلام کردند که تعداد سنبله در متر مربع بیشترین اثر مستقیم را بر عملکرد دانه داشت.
همچنین در مطالعه­ ای بر روی لاین­های دابل هاپلوئید تریتیکاله صفات تعداد سنبله، وزن دانه در سنبله و طول سنبله بر عملکرد دانه بیشترین اثرات مستقیم را داشتند (ایرانی و همکاران 1389). داداشی و همکاران (1386) در ارزیابی واکنش 10 لاین پیشرفته جو در دو محیط تنش و عدم تنش و انجام تجزیه ضرایب مسیر دریافتند که در شرایط عدم تنش بیشترین اثر مستقیم بر روی عملکرد دانه مربوط به صفت تعداد دانه در سنبله بود و صفات وزن هزار دانه و تعداد پنجه نیز اثر داشتند، در شرایط تنش بیشترین اثر مستقیم مربوط به صفت تعداد سنبلچه در سنبله بود.
نتایج ضرایب همبستگی و تجزیه ضرایب مسیر حاکی از آن بود که تعداد سنبله، تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه می­توانند از کارایی انتخاب بیشتری در مقایسه با دیگر صفات اندازه ­گیری شده برای افزایش عملکرد دانه برخوردار باشند که با نتایج سیدول و همکاران (1976) و حیدری و همکاران (1386) مطابقت داشت.
جدول4-18: تجزیه ضرایب مسیر برای ارقام گندم در شرایط عدم تنش بیماری زنگ قهوه­ای

متغییرها

اثر مستقیم

اثرات غیر مستقیم

همبستگی

تعداد سنبله دربوته

تعداد دانه در سنبله

وزن هزاردانه

تعداد سنبله در بوته

7690/0

۳-۳-۴٫ غیر فعال سازی سلول باکتری سیاه سرفه
سوسپانسیون جداسازی شده باکتری سیاه سرفه که واجد سلول های زنده باکتری بودند با بهره گرفتن از حرارت، تحت شرایط خاص ابتدا غیر فعال یا کشته شدند. در این طرح برای این کار از یک دستگاه فرمانتور شیشه ای ۵ لیتری (Novo paljas) با سیستم کنترل حرارت مناسب استفاده گردید. در این روش سوسپانسیون باکتری سیاه سرفه از طریق مجاری تزریق به محفظه فرمانتور وارد شد سپس با افزایش درجه حرارت داخل فرمانتور از طریق تزریق آب گرم به Heating coil درجه حرارت سوسپانسیون در ۵۶ درجه سانتیگراد بمدت ۱۰ دقیقه نگهداری گردید تا در این درجه حرارت غیر فعال سازی^[۱۲۹] باکتری سیاه سرفه انجام پذیرفت و کلیه سلولهای باکتری، غیر فعال یا کشته شدند.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

۳-۳-۵٫ سمیت زدایی سوسپانسیون باکتری سیاه سرفه^[۱۳۰]
از آنجا که سوسپانسیون باکتری جدا شده سیاه سرفه از محیط کشت واجد مقادیری از توکسین­های سیاه­سرفه بویژه پرتوسیس توکسین (PT) است، این مقدار توکسین باید توسط عوامل شیمیایی خاص سمیت زدایی گردد. در این طرح از دو روش مختلف توکسین زدایی با بهره گرفتن از فرمالین و توکسین زدایی با بهره گرفتن از تیومرسال استفاده شد. تا بتوان عملکرد این دو نوعDetoxifier شیمیایی را مورد مقایسه و ارزیابی قرار داد. برای این کار سوسپانسیون باکتری سیاه سرفه به دو قسمت مساوی تقسیم گردید بخشی از آن تحت تأثیر فرمالین و بخشی دیگر تحت تأثیر تیومرسال مورد سمیت زدایی قرار گرفت.
در روش سمیت زدایی با فرمالین ابتدا به سوسپانسیون، فرمالین اضافه گردید و سپس تحت غیرفعال سازی حرارتی در ۵۶ درجه سانتیگراد به مدت ۱۰ دقیقه قرار گرفت. در حالیکه در روش استفاده از تیومرسال ابتدا سوسپانسیون باکتریایی سیاه سرفه در درجه حرارت ۵۶ درجه سانتیگراد به مدت ۱۰ دقیقه غیرفعال سازی شده سپس به آن تیومرسال اضافه گردید.
۳-۳-۵-۱٫ سمیت زدایی با بهره گرفتن از فرمالین^[۱۳۱]
بخشی از سوسپانسیون باکتریایی سیاه سرفه با غلظت متوسط Iou/ ml 150-100 تحت سمیت زدایی با بهره گرفتن از فرمالین قرار گرفت. در این طرح از غلظت mM 10 فرمالین برای این منظور استفاده گردید. در این روش فرمالین مورد نیاز تحت شرایط استریل زیر لامینار به سوسپانسیون باکتریایی اضافه گردید سپس شیشه حاوی سوسپانسیون ابتدا در دمای ۵۶ درجه سانتیگراد به مدت ۱۰ دقیقه غیرفعال سازی شده، سپس در یخچال ۸-۴ درجه سانتیگراد انکوبه گردید.
۳-۳-۵-۲٫ سمیت زدایی با بهره گرفتن از تیومرسال^[۱۳۲]
بخشی دیگر از سوسپانسیون باکتری سیاه سرفه با غلظت Iou/ ml 150-100 به روش سنتی تحت سمیت زدایی با تیومرسال قرار گرفت. در این روش تیومرسال با غلظت یک در ده هزار (v/w 01/0%) پس از غیرفعال سازی سوسپانسیون باکتری سیاه سرفه در درجه حرارت ۵۶ درجه سانتیگراد به مدت ۱۰دقیقه زیر لامینار فلو بصورت استریل به سوسپانسیون سیاه سرفه اضافه گردید. سوسپانسیون حاوی باکتری سیاه سرفه و مرتیولات پس از مخلوط شدن در یخچال ۸-۴ درجه سانتیگراد انکوبه گردید.
۳-۳-۶٫ تست های کنترلی سوسپانسیون سیاه سرفه
۳-۳-۶-۱٫ تست استریلیتی^[۱۳۳]
برای کنترل استریلیتی، سوسپانسیون سیاه سرفه به دو لوله آزمایش حاوی محیط تیوگلیکولات که محیطی مناسب برای رشد باکتری های بی هوازی است هر کدام یک قطره و به دولوله آزمایش حاوی محیط سویابین کازئین که محیطی مناسب برای رشد باکتری های هوازی و قارچ ها می باشد نیز هر کدام یک قطره از سوسپانسیون باکتری اضافه شد. محیط کشت کازئین سویابین در دمای اتاق و محیط تیوگلیکولات دردمای ۳۷درجه سانتیگراد بمدت۱۴روز انکوبه شدند تا از استریل بودن سوسپانسیون­ها اطمینان حاصل گردید.
۳-۳-۶-۲٫تست کنترل غیر فعال بودن باکتری
یک قطره از سوسپانسیون کشته شده باکتری بر روی دو پلیت محیط کشت حاوی بورده ژانگو تلقیح گردید سپس محیط های کشت تلقیح شده به مدت ۳ تا ۴ روز دردمای ۳۷ درجه سانتیگراد انکوبه شدند. در این تست در پایان هیچگونه رشد باکتری سیاه سرفه در محیط های کشت مشاهده نشد. در غیر اینصورت یعنی باکتری در مرحله غیرفعال سازی کشته نشده است.
۳-۳-۶-۳٫ تست کنترل سمیت زدایی (MWGT)
در این طرح ۲۰ سر موش با وزن ۱۶-۱۴ گرمی بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شده و سپس قبل از تزریق بصورت جداگانه رنگ آمیزی و توزین شدند. پس از سپری شدن مدت زمان قرنطینه موش ها ۲ ساعت قبل از تزریق ناشتا شده و پس از آن به هر موش از گروه آزمایش بمیزان ۵/۰ میلی لیتر از سوسپانسیون باکتری سیاه سرفه معادل Iou 8 تزریق و به هر موش از گروه کنترل نیز ۵/۰میلی لیتر سرم فیزیولوژی (NS) استریل بصورت داخل صفاقی (IP) تزریق گردید. ۳ و ۷ روز بعد از تزریق موشها مجدداً توزین شده و اوزان مربوط به هر موش در ستون مربوط به آن موش ثبت گردید.
۳-۳-۶-۴٫ تست توانمندی (تست حفاظتی داخل مغزی موش Kendrick test )
برای انجام این تست ابتدا LD₅₀ سوش حاد باکتری سیاه سرفه (سویه ۱۸۳۲۳) با تزریق داخل مغزی غلظت­های مختلف از آن محاسبه گردید. سپس واکسن های آزمایشی تهیه شده پس از اطمینان از سمیت زدایی آن ها مورد آزمایش توانمندی قرار گرفتند. در این روش دو گروه موش هر گروه متشکل از ۱۶ موش تحت عنوان گروه استاندارد و گروه تست به ترتیب تحت تزریق داخل صفاقی غلظت های ۸/۱، ۴۰/۱ و۲۰۰/۱ از واکسن استاندارد و واکسن آزمایشی قرار گرفتند.
دو هفته پس از واکسیناسیون موش های دو گروه با میزان معادل LD₅₀300 از سوش حاد باکتری مورد تزریق داخل مغزی قرار گرفتند. سپس موش های چلنج شده به مدت ۱۴ روز به صورت روزانه برای مشاهده هرگونه مرگ و میر و یا علائم ناشی از بیماری شامل فلجی، تورم سر و ازدیاد حساسیت به محرک های خارجی مورد بررسی قرار گرفتند. پس از ثبت میزان مرگ در هر گروه میزان نسبی پوتنسی با بهره گرفتن از نرم افزار Combistat محاسبه گردید.
فصل چهارم
نتایج
۴-۱٫ تجدید حیات بذر بر روی محیط بورده - ژانگو
از مجموع شش کشت سویه های ۱۳۴ و ۵۰۹ از باکتری سیاه سرفه بر روی محیط بوره-ژانگو محتوی ۲۰-۱۵% خون دفیبرینه گوسفند در تمامی کشت ها کلنی های سوزنی و براق سیاه سرفه بر روی محیط کشت مشاهده گردید. با بهره گرفتن از رنگ آمیزی گرم خلوص هر دو سویه ۱۳۴ و ۵۰۹ باکتری سیاه سرفه با بهره گرفتن از میکروسکوپ نوری مورد ارزیابی قرار گرفته و در تمامی کشت ها کوکوباسیل های گرم منفی مشاهده و خلوص آنها مورد تأیید قرار گرفت.
۴-۲٫ تهیه بذر در محیط وروی
نتایج حاصل از تهیه بذر در محیط وروی نشان داد که کلیه بذرهای تهیه شده واجد خلوص برای انتقال به فرمانتور بودند.
۴-۳٫ کشت فرمانتوری باکتری سیاه سرفه برای تولید واکسن
نتایج حاصل از کشت بچ های شمارهEXMG89-1 ، EXB89-16 ، EXB89-14 ، EXB89-13 ، EXB89-7 وEXB89-3 از سویه ۱۳۴ و بچ های شمارهEXMG89-2 ،EXB89-5 ،EXB89-17 ، EXB89-12 ، EXB89-11 وEXB89-6 از سویه ۵۰۹ نشان داد که میانگین مدت زمان کشت باکتری در بچ های مورد آزمایش حدود ۴۲ ساعت بود. که این مدت زمان کشت در بچ EXB89-5 بالاترین میزان (۵۰ ساعت) خود را نشان داد و بچ EXB89-14 با ۲۷ ساعت کمترین زمان را نشان داد. در ۱۲ بچ مورد آزمایش میانگین pH در هنگام بذر حدود ۷ و در هنگام برداشت حدود ۸ بود.
بطور مثال نمودار تغییرات pH در بچ EXMG89-1 از کشت سویه ۱۳۴ باکتری سیاه سرفه در طول دوره کشت در داخل فرمانتور در نمودار ۴-۱ سیر صعودی تغییرات pH در طول مدت رشد باکتری در فرمانتور را نشان می دهد که از pH 15/7 شروع و به pH 8 ختم می شود (نمودار ۴-۱).
نمودار تغییرات pH در بچ شماره EXMG89-2 از کشت سویه ۵۰۹ باکتری سیاه سرفه نیز در طول دوره رشد سیر صعودی pH را از ۸/۶ به۲/۸ نشان می دهد (نمودار ۴-۲).
نمودار۴-۱٫ تغییرات pH کشت سویه ۱۳۴ از باکتری سیاه سرفه در طول دوره رشد در فرمانتور
نمودار۴-۲٫ تغییرات pH کشت سویه ۵۰۹ از باکتری سیاه سرفه در طول دوره رشد در فرمانتور
میانگین جرم باکتری در ۶ بچ از سویه ۵۰۹ باکتری سیاه سرفه در هنگام برداشتIou 10⁹30 و بعد از جداسازی Iou 10⁹129 بود و میانگین جرم باکتری در ۶ بچ از سویه ۱۳۴باکتری سیاه سرفه در هنگام برداشت Iou 10⁹5/39 و بعد از جداسازی Iou 10⁹137 بود. اطلاعات مربوط به کلیه کشت های فرمانتوری سویه های ۱۳۴ و ۵۰۹ باکتری سیاه سرفه در جدول ۴-۱ آورده شده است. بالاترین میزان جرم باکتری در هنگام برداشت مربوط به بچ EXB89-14 سویه ی ۱۳۴ با میانگین جذب نوری nm) 530 و ۵۹۰) ۷۳۱/۰ و پایین ترین میزان جرم باکتری در هنگام برداشت مربوط به بچ EXMG89-2 سویه ۵۰۹ با میانگین جذب نوری nm) 530 و ۵۹۰) ۶۹۵/۰ بود که در نمودار ۴-۳ نشان داده شده است.

نمودار ۴-۳٫ مقایسه ی میانگین جذب نوری در طول موج های۵۳۰ و۵۹۰ در مقدار جرم باکتری در هنگام برداشت در بچ های مختلف سویه ۱۳۴ و ۵۰۹
نمودار۴-۴٫ مقدار غلظت نهایی باکتری سیاه سرفه (cell10⁹×۱) سویه ۱۳۴ در پایان دوره کشت در هنگام برداشت
نمودار۴-۵٫ مقدار غلظت نهایی باکتری سیاه سرفه (cell10⁹×۱) سویه ۵۰۹ در پایان دوره کشت در هنگام برداشت
با توجه به نمودار ۴-۴ بالاترین میزان غلظت نهایی باکتری سیاه سرفه در هنگام برداشت در سویه ۱۳۴ با میزان ۱۰^۹×۵۶ مربوط به بچ EXB89-14 و پایین ترین میزان ۱۰^۹×۲۴ مربوط به بچ EXMG89-1 بود. همچنین بالاترین میزان غلظت نهایی باکتری سیاه سرفه در هنگام برداشت در سویه ۵۰۹ با میزان ۱۰^۹×۴۲ مربوط به بچEXB89-6 و پایین ترین میزان ۱۰^۹×۴/۱۰ مربوط به بچ EXMG89-2 بود (نمودار ۴-۵).
۴-۴٫ جداسازی باکتری سیاه سرفه ازکشت
برای جداسازی باکتری از دو روش سانتریفوژ و میکروفیلتراسیون استفاده شد. در این پروژه سوسپانسیون باکتری سیاه سرفه سمیت زدایی شده با فرمالین در بچ هایEXB89-17 ، EXB89-16 ، EXB89-13 و EXB89-11 توسط میکروفیلتراسیون و بقیه بچ ها توسط سانتریفوژ جداسازی شدند (جدول۴-۲).
همچنین سوسپانسیون باکتری سیاه سرفه سمیت زدایی شده با تیومرسال در بچ های EXMG89-2، EXMG89-1،EXB89-6 و EXB89-7 توسط سانتریفوژ و بقیه بچ ها توسط میکروفیلتراسیون جداسازی شدند (جدول ۴-۳).
سوسپانسیون حاصل از جداسازی باکتری در هر دو روش (سانتریفوز و میکروفیلتراسیون) با PBS استریل با اسیدیته ۲/۷ مخلوط و رقیق شد و در محدوده Iou/ml150-100 از نظر غلظت باکتری تنظیم شدند.
جدول ۴-۱٫ اطلاعات دوره کشت باکتری سیاه سرفه برای تولید واکسن