۱-۳) طرح پژوهش
این پژوهش به منظور بررسی اثر بخشی مدیریت استرس به شیوه شناختی_رفتاری بر افزایش تاب آوری و کاهش باور های غیر منطقی ر معتادان به مواد مخدر طرح ریزی شده است. پژوهش حاضر به صورت آزمایشی و با طرح پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل و دوره پی گیریست که نمودار آن به صورت زیر است.
جدول۳-۱ طرح پیش آزمون، پسآزمون با گروه کنترل و دوره پیگیری
پیگیری
پس آزمون
متغیر مستقل
پیش آزمون
شیوه گزینش
گروه
T3
T2
X
T1
R
گروه آزمایش
–
T2
–
T2
R
گروه کنترل
۳-۳) نمونه و روش نمونه گیری
در این پژوهش به کمپ با درود واقع در شهرستان نطنز مراجعه نموده و معتادان به انواع مواد را بدون در نظر گرفتن ماده مصرفی با پر کردن پرسشنامه های مربوط به استرس ادراک شده و تاب آوری و باور های غیر منطقی و به این صورت که افرادی که در پرسشنامه تاب اوری و استرس ادراک شده نمره پایین و در پرسسشامه باورهای غیر منطقی،نمره بالا کسب کرده بودند، ۲۰ نفر به صورت تصادفی انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار داده شدند.جمعیت گروه آزمایش ۱۰ نفر و گروه کنترل نیز ۱۰ نفر قرار داده شد.در ضمن دوره پیگیری در این پژوهش ۲ ماه در نظر گرفته شد.
۴-۳) ملاک های ورود افراد به دوره آموزشی
– داشتن ملاک های DSM 5
–وابستگی به مواد بر اساس ملاک های DSM.TV.TR
-عدم وجود علائم سایکوز و اختلالات شدید روانپزشکی
-داشتن حداقل تحصیلات دوره راهنمایی
۵-۳) ملاک های خروج افراد از دوره آموزشی
-داشتن غیبت بیش از سه جلسه در طی دوره
-شرکت همزمان در برنامه های درمانی دیگر
-ابتلا به اختلالات روانپزشکی و بیماری های جسمی شدید که مانع شرکت در جلسات درمانی شود.
۶-۳) جامعه مورد پژوهش
جامعه آماری این پژوهش ،کلیه معتادان مراجعه کننده به کمپ با درود میباشد.
۷-۳) نمونه پژوهش:
نمونه پژوهش از بین کسانی که در گروه سنی بین ۲۰ تا ۴۰ سال و تحصیلات حداقل سوم راهنمایی داشتند و معیارهای ورود و خروج را دارا میباشند و همچنین از بین افرادی که تازه در کمپ ثبت نام نمودند و دوره یک ماهه کمپ را آغاز کردند انتخاب شد. همچنین در پرسشنامه استرس ادراک شده و پرسشنامه باور های غیر منطقی نمره بالایی را کسب نمودند و همچنین در پرسشنامه تاب آوری نمره پایینی را به دست آوردند،۲۰نفر به صورت تصادفی انتخاب شدند، و به صورت تصادفی ۱۰ نفر در گروه آزمایش و ۱۰ نفر در گروه گواه قرار داده شدند.
۸-۳) ابزار اندازه گیری یا روش های عملی جمع آوری داده ها:
۱-۸-۳) پرسشنامه تفکرات غیر منطقی جونز (IBT): این پرسشنامه در سال ۱۹۶۸ توسط جونز به منظور سنجش عقاید غیر منطقی ساخته شده است. بیشتر پژوهش های انجام گرفته در زمینه ی عقاید و باور های غیر منطقی از این آزمون استفاده کردهاند. گزارش پژوهش وودز در سال ۱۹۹۲ حاکی از آن است که تا بهار سال ۹۲ در ۸۱ مقاله و ۲۵ پایان نامه ی دکتری از این ابزار استفاده شده است (دونابوش، ۱۳۷۷،نقل از گردی). این آزمون از ۱۰۰ سوال و ۱۰ مقیاس تشکیل شده است که هر مقیاس یکی از باور های غیر منطقی را اندازه گیری میکند.
۱)مقیاس عقیده به حمایت و تأیید دیگران(DA): این باور را اندازه میگیرد که من باید مورد تأیید و همه ی افراد جامعه یا کسانی که من را می شناسند قرار گیرم. من و کارهایم وقتی ارزشمندیم که دیگران بر آن مهر تأیید بزنند. ده سوال؛ ( ۹۱،۸۱،۷۱،۶۱،۵۱،۴۱،۳۱،۲۱،۱۱،۱)
۲)مقیاس انتظار بالا از خود(HSE): باوری را اندازه میگیرد که من باید حداقل لیاقت و شایستگی را داشته باشم. ده سوال (۹۲،۸۲،۷۲،۶۲،۵۲،۴۲،۳۲،۲۲،۱۲،۲ ).
۳)مقیاس تمایل به سرزنش(BP): باوری را اندازه میگیرد که فرد اعتقاد دارد گروهی از مردم بد ذات و شرور هستند و باید به شدت تنبیه شوند.ده سوال، ( ۹۳،۸۳،۷۳،۶۳،۵۳،۴۳،۳۳،۲۳،۱۳،۳) این باور غیر منطقی را اندازه گیری میکند.
۴)مقیاس واکنش به درماندگی همراه با ناکامی(FR): اگر وقایع و حوادث آن طور نباشد که او میخواهد،در نهایت آن ناراحتی است و بدبختی زیادی را به دنبال خواهد داشت.سوالات این مقیاس عبارتند از: (۹۴،۸۴،۷۴،۶۴،۵۴،۴۴،۳۴،۲۴،۱۴،۴).
۵)بی مسئولیتی عاطفی(EL): آشفتگی و ناراحتی های من ناشی از مسائل و مشکلات و حوادث بد و خارجی زندگی است. سوالات این مقیاس عبارتند از (۹۵،۸۵،۷۵،۶۵،۵۵،۴۵،۳۵،۲۵،۱۵،۵ ).
۶)مقیاس دل مشغولی زیاد همراه با اضطراب(AO): قرار است حادثه یا اتفاق بد بیفتد.سوالات این مقیاس عبارتند از (۹۶،۸۶،۷۶،۶۶،۵۶،۴۶،۳۶،۲۶،۱۶،۶ ).
۷)مقیاس اجتناب از مسائل(PA): اجتناب از مسائل و مسئولیت ها آسانتر از مواجهه شدن با آن ها است. سوالات این مقیاس عبارتند از (۹۷،۸۷،۷۷،۶۷،۵۷،۴۷،۳۷،۲۷،۱۷،۷).
۸)مقیاس وابستگی(D): باید به افراد قوی تر از خود متکی بود یا اینکه بدون اتکا به افراد قوی تر سخت یا غیر ممکن خواهد بود. سوالات این مقیاس عبارتند از (۹۸،۸۸،۷۸،۶۸،۵۸،۴۸،۳۸،۲۸،۱۸،۸).
۹)ناامیدی نسبت به تغییر(HC): من همینم که هستم و تغییر من غیر ممکن و مشکل است.سوالات این مقیاس عبارتن از (۹۹،۸۹،۷۹،۶۹،۵۹،۴۹،۳۹،۲۹،۱۹،۹).
۱۰)کمال گرایی(P): برای هر مشکل و هر مسئله ای فقط یک راه حل درست و کامل وجود دارد و اگر آن به دست نیاید وحشتناک است. سوالات این مقیاس عبارتند از (۱۰۰،۹۰،۸۰،۷۰،۶۰،۵۰،۴۰،۳۰،۲۰،۱۰).
پایایی:IBT
منظور از پایایی اعتمادی که میتوانیم به نتایج یک آزمون داشته باشیم .میانگین پایایی همه خرده مقیاس ها، که توسط تر کسلر و کارست اندازه گیری شد۷۴ درصد به دست آمد. جونز هم ضریب اعتبار این آزمون را با بهره گرفتن از روش بازآزمایی به ترتیب معادل ۸۸ درصد و ۹۲ درصد و خرده مقیاس ها را ۴۵ درصد تا ۹۵ درصد و ۶۶ درصد تا ۸۶ درصد گزارش کردهاست.تقی پور هم اعتبار این آزمون را با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ ۷۱ درصد گزارش نموده است. سلمانیان (۱۳۷۳) و سودانی (۱۳۷۵) هم در پژوهش های خود با بهره گرفتن از آلفای کرونباخ ضریب اعتبار این آزمون را به ترتیب ۷۰ درصد و ۷۹ درصد گزارش نموده اند. . در ضمن آلفای کرونباخ این پرسشنامه در این پژوهش ۸۱/. محاسبه شد.
روایی:IBT
گنجی (۱۳۸۶) بیان میدارد که روایی یعنی اینکه آزمون ما چه چیزی را اندازه گیری میکند.دوناپوش (۱۳۷۷) در تحقیقی به منظور هنجاریابی IBT، برای بررسی روایی این آزمون از دو روش روایی صوری و همگرا استفاده کرد. برای بررسی روایی همگرا، همبستگی آزمونIBT و آزمون افسردگی بک اندازه گیری شد که ضریب آ ۸۲ درصد محاسبه شد.روایی صوری این آزمون را هم به تأیید متخصصان روانشناسی و علوم تربیتی رساند (گردی و همگاران، ۱۳۸۲).
۲-۸-۳) پرسش نامه ی تاب آوری کونور و دیوید سون: