۴-۲-۷ وضعیت افراد پاسخ دهنده از نظر حوزه محل خدمت ۹۱
۴-۳ آمار استنباطی ۹۲
۴-۳-۱ آزمون همبستگی رتبه‌ای اسپیرمن ۹۲
۴-۳-۲ آزمون کالموگروف - اسمیرنوف ۹۳
۴-۳-۲ آزمون عدم هم خطی ۹۳
۴-۴ مدل سازی معادلات ساختاری ۹۵
۴-۴-۱ تحلیل عاملی ۹۵
۴-۴-۱-۱ بار عاملی ۹۷
۴-۴-۱-۲ تفسیر و معنای عامل‌ها ۹۸
۴-۴-۲ تبیین شاخص‌ها ۹۹
۴-۵ تفسیر و معنای آزمون‌ها و مدل های اندازه گیری ۱۰۱
۴-۵-۱ مدل اندازه گیری رهبری تحولگرا ۱۰۱
۴-۵-۲ مدل اندازه گیری رهبری تبادلی ۱۰۳
۴-۵-۳ مدل اندازه گیری فراموشی سازمانی هدفمند ۱۰۵
۴-۶ تحلیل مدل مفهمومی پژوهش ۱۰۷
۴-۷ آزمون فرضیه های پژوهش ۱۰۹
۴-۸ نتایج شاخص های برازش مدل ۱۱۰
فصل پنجم نتیجه گیری، پیشنهادها
۵-۱ مقدمه ۱۱۴
۵-۲ نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل توصیفی ۱۱۵
۵-۳ نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل استنباطی ۱۱۷
۵-۳-۱ آزمون همبستگی رتبه ای اسپیرمن ۱۱۷
۵-۴ آزمون فرضیه های تحقیق ۱۱۸
۵-۵ رتبه بندی عوامل موثر در مولفه‌ها ۱۲۰
۵-۶ نتیجه گیری کلی ۱۲۱
۵-۴ پیشنهادها ۱۲۳
۵-۴-۱ پیشنهادهای اجرایی برای دانشگاه قم ۱۲۳

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۵-۴-۲ پیشنهادهای آتی ۱۲۵
۵-۵ محدودیت‌های تحقیق: ۱۲۶
پیوست
پرسشنامه ۱۲۸
منابع و مآخذ
منابع فارسی ۱۳۲
منابع لاتین ۱۳۴
(چکیده لاتین) ۱۳۷
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۱-۱ مولفه‌های متغیرهای تحقیق ۸
جدول ۲-۱ : مقایسه رهبری تحول آفرین وتبادلی(خدیوی،۱۳۸۶) ۳۶
جدول۲-۲ نمونه تعاریف ارائه شده توسط محققان دیگر درخصوص فراموشی سازمانی ۵۱
جدول ۲-۳: مدل آزمی(۲۰۰۵) در باره فراموشی سازمانی ۵۵
جدول ۲-۴: حالتهای فراموشی سازمانی دی هالن و فیلیپس،(۲۰۰۴) ۵۷
جدول ۳-۱ جدول نمونه گیری مورگان ۷۵
جدول ۳-۲ سئوالات مرتبط با متغیر‌های مدنظر در پرسشنامه تحقیق ۷۷
جدول ۳-۳ مقیاس بکارگرفته شده در پژوهش ۷۸
جدول ۴-۱ توزیع فراوانی اعضای نمونه آماری برحسب جنسیت ۸۵
جدول ۴-۲ توزیع فراوانی اعضای نمونه آماری برحسب سن ۸۶
جدول ۴-۳ توزیع فراوانی اعضای نمونه آماری برحسب سابقه کار ۸۷
جدول ۴-۴ توزیع فراوانی اعضای نمونه آماری برحسب نوع قرارداد ۸۸
جدول ۴-۵ توزیع فراوانی اعضای نمونه آماری برحسب تاهل ۸۹

یک برنامه CFD چگونه کار می‌کند؟
ساختار برنامه CFD روش حل عددی است، به طوری که مسائل جریان سیال با بهره گرفتن از این روش قابل حل می باشند. به منظور فراهم آمدن دسترسی آسان به حل توأم آن‌ها تمام بسته‌های نرم‌افزار تجاریCFD شامل واسطه‌های کاربری پیچیده‌ای جهت ورود پارامترهای مسائل نتایج می‌باشند، از این‌رو تمام برنامه‌ها شامل سه جزء اصلی می باشند:
پیش پردازنده
حل کننده
پس پردازنده
پیش پردازنده
عبارت است از ورودی مساله جریان به بک برنامه CFD با بهره گرفتن از یک واسطه عملکرد ساده و سپس تبدیل این ورودی به یک شکل مناسب برای استفاده توسط حل کننده، وظایف یک کاربر در مرحله پیش پردازنده عبارت است از:

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

تعریف هندسه ناحیه مورد نظر میدان محاسباتی
تولید شبکه یا تقسیم بخش‌های کوچک به نواحی کوچک‌تر
انتخاب مجموعه پدیده‌های فیزیکی و شیمیایی که باید مدل شوند
تعریف خواص سیال
تشخیص و تعریف شرایط مرزی لازم در سلول‌هایی که منطبق و یا در تماس با مرز محدوده می‌باشند.
اعمال پارامترهای کنترل حل عددی
حل یک مساله جریان (سرعت، فشار، دما و غیره) در گره‌های داخلی هر سلول قرار می‌گیرد. دقت مربوط به یک حل CFD از تعداد سلول‌های موجود در شبکه پیروی می‌کند. هر چه تعداد سلول‌ها بیشتر باشد حل مساله دقیق‌تر انجام می‌شود. شبکه‌های مطلوب اغلب غیر یک نواخت می‌باشد. در جایی که تغییرات از نقطه‌ای به نقطه دیگر زیاد است، ریزتر و در نواحی با تغییرات نسبتاً کم درشت‌تر است.
بیش از۵۰% زمان استفاده شده در صنعت روی پروژه CFD صرف تعیین هندسه محدوده و تولید شبکه می‌شود. در حال حاضر برای به حداکثر رساندن بهره‌مندی کاربران CFD، اغلب برنامه‌های مهم شامل فصل مشترک با نرم‌افزار CAD بوده و یا از امکاناتی برای ورود اطلاعات از سطح سازه‌های تخصصی و تولید کننده های شبکه از جمله ANSYS برخوردار می‌باشند.
پس پردازنده
مانند پیش پردازنده اخیراً مقدار زیادی از کار در محیط پس‌پردازنده صورت می‌گیرد. به دلیل افزایش تنوع نیازهای مهندسی، بسیاری از آن‌ها دارای توانایی های ترسیمی بالایی هستند.
نمایش میدان هندسی و شبکه
ترسیمات بردار
ترسیمات خط و سایه^[۱۰]
ترسیمات سطح دو بعدی و سه بعدی
مسیر حرکت ذره
نمایش نتایج به صورت رنگی
حل کننده
در این جا سه روش مجزا برای روش‌های عددی وجود دارد که عبارتند از:
اختلاف محدود ، عناصر محدود و حجم محدود
اختلاف محدود
در این روش مجهولات Ø مسأله جریان را با بهره گرفتن از همسایه‌های هر نقطه در نقاط گره مربوط به صورت شبکه خطوط مختصات تعیین می‌کنند. اغلب از بسط‌های تیلور منقطع برای به دست آوردن تقریب‌های اختلاف محدود مشتقات Ø در عبارات همسایه‌های نقطه Ø در هر شبکه و در همسایه‌های آن استفاده می‌شود، بنابراین مشتقات ظاهر شده در معادلات حاکم توسط اختلاف محدود جایگذاری شده و یک معادله جبری برای مقادیر Ø در هر نقطه از شبکه را می‌دهند.
عناصر محدود
در روش عناصر محدود از توابع تکه‌ای ساده (خطی یا درجه دوم) که برای عناصر ارزش داشته باشند به منظور شرح تغییرات محلی متغیرهای مجهول جریانØ استفاده می‌شود. معادلات حاکم با بهره گرفتن از حل دقیق Ø کاملاً ارضا می‌شوند. اگر توابع تقریب تکه‌ای برای Ø در معادله جایگذاری شوند معادله دقیقاً ارضا نخواهد شد و یک باقی‌مانده برای اندازه‌گیری خطاها تعریف می‌شود. سپس باقی‌مانده‌ها در برخی جهات توسط ضرب آن‌ها در یک مجموعه‌ای از توابع وزنی و انتگرال‌گیری به حداقل می‌رسند، در نتیجه ما یک مجموعه‌ای از معادلات جبری برای ضرایب مجهول توابع تقریب به دست می‌آوریم.
حجم محدود
این روش در ابتدا به عنوان یک فرمول‌بندی اختلاف محدود ویژه توسعه یافت. انتگرال‌گیری از حجم کنترل، روش حجم محدود را از سایر روش‌های CFD متمایز می کند. نتیجه اظهارات دقیق، بقاء خواص مربوطه را برای هر سلول به اندازه محدود بیان می‌کند. این رابطه روشن بین الگوریتم عددی و قاعده کلی بقاء اصلی فیزیکی، یکی از جاذبه‌های اصلی روش حجم محدود را تشکیل می‌دهد.
نرم‌افزار FLUENT ANSYS اساس روش حل آن حجم محدود^[۱۱] می باشد و چون در این تحقیق از نرم افزارFLUENT ANSYS استفاده شده است لذا به تفسیر روش حجم محدود می پردازیم.
تشریح عملکرد حل کننده^[۱۲]
اساس حل مسائل در نرم‌افزار FLUENT ANSYS روش حجم محدود می‌باشد و فرم گسسته شده معادلات پایستگی در نهایت بصورت زیر در می‌آید.
اندیس نمایان‌گر سلول های همسایه P می‌باشد.
شکل ۱-۱ : فرم گسسته شده معادلات پایستگی
در حالت دو بعدی هر سلول دارای ۴ سلول همسایه (E,N,W,S) می‌باشد ‌و در حالت سه بعدی ۶ سلول. در هندسه با مش نامنظم تعداد سلول های نامنظم به شکل سلول و Topology مش بستگی دارد. معادله بالا برای تمام متغیر‌ها (سرعت، دما، غلظت اجزاء و …) نوشته می‌شود. حل حجم محدود به دو روش Segregated و Couple انجام می‌شود که تفاوت این دو روش در فلوچارت مربوط به آن آمده است.
Update properties
Solve momentum equations (u,v,w velocity)
Solve pressure – correction (continuity) equation Update
Pressure, face mass flow rate
Solve energy, species, turbulence, and other scalar equations
Converged?
Stop

متغیر وابسته: شکل نگرفتن رژیم حقوقی خزر
اصرار بر منافع مطلق شکل نگرفتن رژیم حقوقی خزر
چارچوب نظری
این پژوهش بر اساس دیدگاه واقعگرایی کلاسیک(رئالیزم) استوار است که دولتها را بازیگران اصلی نظام بین المللی می شناسد که منافع ملی مهم ترین و اصلی ترین محرک و انگیزه آنها در تعاملات بین المللی است. به باور واقعگرایان کلاسیک، دولتها به دنبال منافع مطلق هستند و همین عامل مانع اصلی شکل گیری توافقات پایدار بین المللی است.
۸ . روش پژوهش
در تدوین این رساله از روش توصیفی- تحلیلی استفاده می شود. رخدادها و فرایندها توصیف می شوند تا در خلال این توصیف، امکان تجزیه و تحلیل پیامدها و تبعات فراروی میسر شود و توان پیش بینی افزایش یابد. در جمع آوری داده ها نیز از منابع ثانویه و کتابخانه ای استفاده شده و از سامانه های دیجیتال نیز مدد گرفته می شود. در صورت ضرورت از نظرات کارشناسان، خبرگان و تحلیل گران از طریق مصاحبه و پرسشنامه استفاده خواهد شد.
پیشینه موضوع
تا کنون آثار زیادی درباره رژیم حقوقی دریای خزر نگاشته شده است. تمام این آثار به رژیمهای حقوقی که احتمال دست یابی به آنها وجود دارد یا تبعات فقدان رژیم حقوقی پرداختهاند. با وجود این، کمتر حرف تازهای در این آثار درباره موانع و چالشهای فرا روی دست یابی به یک رژیم حقوقی مورد اجماع زده شده است. غالباً بحث‌ها و تقریباً همهشان در چارچوب بحثهای صوری و شکلی حقوقی باقی ماندهاند و هیچ ورود به بحثی در آنها برای توضیح شرایط و مقدماتی که میتواند منجر به شکلگیری یک رژیم حقوقی مورد پذیرش همه باشد و یا عوامل ضروری دست یابی به چنین توافقی رخ نداده است. یک نکته که در پارهای آثار تا کنون نوشته شده به چشم می‌خورد به هم پیوسته ساختن مسائل مربوط به دریای خزر به شیوهای غلو آمیز و بسیار حادّ به سطح تحلیلی در سطح نظام جهانی است. اگر چه نادیده گرفتن تبادلات هر منطقهای - من جمله دریای خزر - از لحاظ امنیتی و سیاسی با سطوح بالاتر و کلانتر تحلیل (سطح جهانی) خطا است. با وجود این، در پژوهش حاضر از این عام سازی بیش از اندازه به دو دلیل خودداری میکنیم: اولاً ناهمخوانی آن با واقعیت حاکم بر محیط سیاسی پیرامون دریای خزر و ثانیاً این که چنین میزان بسط تحلیلی مقدورات معرفت شناختی اندکی را پیش روی ما میگذارد یعنی از طریق چنین تحلیل عامی دستاورد چندان شناختی را نمیتوان پیش چشم داشت که بتواند توضیح دهنده و تبیین کننده چرایی فقدان رژیم حقوقی در این پهنه آبی باشد.

( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

برای مثال، ایرج افشار در کتاب «دریای خزر، پژوهش در جغرافیای طبیعی، نام و پیشینه تاریخی، رژیم حقوقی، محیط زیست و اقتصاد» که انتشارات وزارت امور خارجه آن را در ۱۳۸۱ به چاپ رساند؛ به عناصر زیست محیطی و اقتصادی پرداخته و اشاره ای به تفاوت دیدگاه کشورهای ساحلی ندارد. دکتر بهادر امینیان در کتاب «ناتو و امنیت منطقه‌ی خزر» با تاکید بر متغیر منطقه ای و حضور ناتو در منطقه؛ از پرداختن به رژیم حقوقی خزر و تفاوت دیدگاه کشورهای ساحلی اجتناب دارد. فتح الله دهقان نیز در کتاب «بررسی منابع نفت و گاز حوزه دریای خزر و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران» تمرکز اصلی کتاب را بر تاثیر گذاری نفت و گاز بر سیاست خارجی کشورهای ساحلی خزر گذاشته از پرداختن به سایر پرهیز می کند.
قلمرو پژوهش
این پژوهش در چارچوب نظریه واقعگرایی کلاسیک عرضه می شود و محدود به مفروضات آن است. در عین حال از حیث زمانی به دوره پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ اختصاص دارد و از نظر مکانی به آبهای خزر و رژیم حقوقی آن محدود می شود.
فصل بندی پژوهش:
این پژوهش در پنج فصل ارائه می شود: فصل اول به کلیات و فصل دوم به مباحث حقوقی رژیم دریاها و دریاچه ها در حقوق بین الملل اختصاص دارد. در فصل سوم، پیشینه وضعیت حقوقی دریای خزر قبل از فروپاشی شوروی و فصل چهارم به وضعیت رژیم حقوقی دریای خزر پس از فروپاشی شوروی می پردازد. در فصل پنجم نیز مواضع و منافع متضاد کشورهای ساحلی در باره رژیم حقوقی دریای خزر بررسی می شود . در پایان نیز نتیجه گیری و افق پیش رو خواهد آمد.
منابع مقدماتی پژوهش
پایان نامه:
ابراهیمی، حسین. بررسی پیامدهای عدم تعیین رژیم حقوقی دریای خزر بر امنیت ملی ج.ا.ا رساله کارشناسی ارشد علوم سیاسی، گرایش مطالعات ایران و سیاستگذاری عمومی دانشکده حقوق و علوم و سیاسی دانشگاه تهران، ۱۳۸۴.
بیژنی، مهدی، تأثیر منابع نفت و گاز در تعیین رژیم حقوقی دریای خزر، رساله کارشناسی ارشد رشته روابط بینالملل، دانشگاه تهران، ۱۳۷۹.
شفائی هریس، علی. دریای خزر و مسائل آن به عنوان یک دریای بسته بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، کارشناسی ارشد روابط بین‌الملل، دانشگاه تهران، ۱۳۷۳.
علی زاده ، نسرین. وضعیت حقوقی دریای خزر و همگرایی زیست محیطی کشورهای ساحلی خزر، کارشناسی ارشد روابط بینالملل، دانشگاه تهران، ۱۳۸۴.
کریمی، داریوش. نظام حقوقی دریای خزر بزرگترین دریاچه جهان، کارشناسی ارشد روابط بین الملل، دانشگاه تهران، ۱۳۷۱.
لهراسبی، میثم. روابط ایران و روسیه و تعیین حقوق دریای خزر، کارشناسی ارشد روابط بینالملل، دانشگاه تهران، ۱۳۸۸ .
کتب:
افشار، ایرج. دریای خزر، پژوهش در جغرافیای طبیعی، نام و پیشینه تاریخی، رژیم حقوقی، محیط زیست و اقتصاد، تهران: وزارت امور خارجه، ۱۳۸۱.
امینیان، بهادر. ناتو و امنیت منطقه‌ی خزر،تهران: دانشگاه امام حسین، ۱۳۸۱.
دهقان، فتح الله. بررسی منابع نفت و گاز حوزه دریای خزر و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، تهران: نشر همدان، ۱۳۸۲.
……………، دریای خزر و امنیت ملی ،تهران: انتشارات بشیر، ۳۸۴.
Amir H. Ahmadi (ed), The Caspian region at a Cross road (London: Macmillan Press, 2000).
Aqavi Bahman: The Law & Politics of the Caspian Sea in the 21st Century (Bethesda: Ibex, 2003).
Ascher ,W. (ed) The Caspian Sea: quest for Security (Dodrech: Kluwer A.C, 1999).

1. 1. Gokay, (ed) The Politic of Caspian Oil(New York: Palgrave, 2001).

Charles van der Leeuw, Oil and Gas in the Causasus Caspian: a history (Rich mand): Curzon Press, 2000).
Kobori, I. (ed) Central Eurasian Water (Tokyo: United University, 1998).
فصل دوم:
مباحث حقوقی
بهره نخست: مبانی حقوقی رژیم دریاها و دریاچه ها در حقوق بین الملل
تمیز دادن دریاها و دریاچه ها از دو منظر قابل بررسی است؛ زمین شناسان برای تفکیک میان دریا و دریاچه به معیارهایی چون میزان نمک موجود در آب، عمق، ظرفیت حیاتی جانداران، طریقه تشکیل و بالأخره وجود فلات قاره متوسل می شوند(آقایی،۱۳۷۴،ص ۱۷۶). اما این تفکیک در حقوق بین الملل از جایگاهی قابل قبول برخوردار نیست بلکه معیارهایی دیگر وجود دارد. از جمله این معیارها کنوانسیون حقوق دریاها است که تمام دریاها و اقیانوسها را در بر می گیرد. حقوقی که این کنوانسیون برای کشورهای مجاور دریاها به رسمیت می شناسد؛ عبارت است از: حقوق مربوط به دریای سرزمینی، منطقه نظارت، منطقه انحصاری اقتصادی و بستر دریا که به دو منطقه فلات قاره و منطقه بین المللی اعماق تقسیم می شود. ماورای این مناطق، دریای آزاد به شمار می رود(ممتاز، ۱۳۷۴، ص۱۲۳).
مطابق مفاد ماده ۸۶ کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها، دریاها و دریاچه هایی که محاط میان دو یا چند کشور باشند از جمله آبهای داخلی محسوب می شوند منوط به اینکه به دریای آزاد راهی نداشته باشند. بر اساس این حکم:
در دریاهای بسته، آزادی دریانوردی وجود ندارد و قاعده عبور بی ضرر کشتی ها مصداق پیدا نمی کند. البته این قاعده استثناهایی هم دارد که عبارت است از مواردی که عهدنامه ها، راهکارهای دیگری را پیش بینی کرده و یا آزادی دریانوردی کشتی های دول ثالث در آن دریا، عرف محسوب شود. همچنین است اگر دولتهای ساحلی در قبال عبور بی ضرر کشتی های دول ثالث، سکوت اختیار کرده باشند. آزادی عبور کشتی های جنگی در زمان صلح نیز اگر به صورت اعطای یک امتیاز باشد، از موارد استثنا به شمار می رود.
۲- رژیم حقوقی حاکم بر این دریاها و تعیین مرزهای آن تابع معاهدات دولتهای ساحلی است. در صورت اعمال حق تصرف توسط یکی از دولتها و عدم اعتراض دیگری به آن، برای آن دولت حق اعمال حاکمیت به وجود می آید. گروهی بر این عقیده اند که به فرض نبودن معاهده ای در این زمینه فرض بر تساوی حقوق دول ساحلی دریاست.
۳- حق انحصاری ماهیگیری و استفاده از منابع دیگر مثل نفت، فقط برای دول ساحلی وجود دارد و کشورهای غیرساحلی حق چنین بهره برداریها را ندارند.
۴- حاکمیت انحصاری بر آن آبها نیز مختص به دولتهای ساحلی است، زیرا این آبها، آبهای آزاد نیستند و فقط دولتهای ساحلی حق اعمال حاکمیت را دارا هستند. این حاکمیت انحصاری شامل صلاحیت قانونگذاری و امور کیفری نیز هست. لازم به ذکر است که در حقوق «کامن لا» صلاحیت قضایی و کیفری تنها وقتی در مورد کشتی های خصوصی قابل اعمال است که جرم انجام شده، نظم عمومی و آرامش ساحلی را به هم بزند. در حالی که در حقوق فرانسه، هر جا منافع دولت محلی ایجاب کند یا مسأله ربطی به خدمات پلیسی داشته باشد و یا جرمی توسط خدمه کشتی علیه بیگانگان، حتی در عرشه کشتی، رخ داده باشد، این صلاحیت توسط دولت ساحلی قابل اعمال است(میرمحمدصادقی، صفحه، ۱۵۷).
اینها مواردی هستند که دولت ساحلی نسبت به آنها حق انحصاری داشته و دیگران هیچ حقی نسبت به آنها ندارند. اما در مورد اینکه چه نوع دریاهایی مشمول کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها می شوند بحثی مفصل وجود دارد. ماده ۱۲۲ کنوانسیون ۱۹۸۲ حقوق دریاها مقرر می دارد که خلیج، آبگیر و یا دریایی که سواحل آن متعلّق به چند کشور باشد و به اقیانوس یا دریای دیگر حتی توسط یک مجرای باریک راه داشته باشد یا شامل تمامی یا بخشی عمده از دریاهای سرزمینی و مناطق انحصاری اقتصادی دو یا چند کشور ساحلی شود؛ دریای بسته و یا نیمه بسته خوانده می شود. همچنین ماده ۱۲۳ همان کنوانسیون مقرر می دارد که کشورهایی که در حاشیه دریاهای بسته یا نیمه بسته قرار دارند باید با همدیگر در اعمال حقوق و در انجام وظایفشان، تحت مقررات کنوانسیون همکاری نمایند. بنابراین، اگر یک حوضه آبی مطابق مقررات کنوانسیون حقوق دریاها، دریای بسته یا نیمه بسته خوانده شود، فقط توسط همین کنوانسیون قابل تحدید حدود و تقسیم است و اگر ویژگیهای آن مطابق موارد مندرج در ماده ۱۲۲ نباشد؛ از شمول کنوانسیون خارج است. آنچه که از خلاصه مذاکرات و همچنین روح حاکم بر کنوانسیون برداشت می شود، این است که مواد ۱۲۲ و ۱۲۳ جهت محدود کردن کاربرد کنوانسیون به دریاهای معین، اضافه نشده، بلکه شناسایی اشکال مختلف دریا را مدنظر داشته است(یاکوشیک و فرزین نیا، صفحه، ۲۱).
از آنجا که کنوانسیون حقوق دریاها در مورد دریاچه ها کاربردی ندارد، چاره ای جز رجوع به رویه کشورها و اصول کلی حقوق بین الملل نیست. مطابق رویه بسیاری از کشورها و مطابق اصول کلی حقوق بین الملل، دریاچه ای که با بیش از یک کشور هم مرز باشد، باید توسط موافقتنامه ای حاصل از توافق طرفین تقسیم شود. این تقسیم، گاه به صورت امتداد مرزهای خاکی صورت می گیرد و گاه با ترسیم خط میانه دریاچه. مواردی هم بوده است که دریاچه ها به صورت مشاع باقی گذارده شده است. امّا رویه غالب کشورها این است که دریاچه ها در امتداد مرز خشکی تقسیم شود. دریاچه های ویکتوریا، چاد و آلبرت از جمله آبهایی هستند که با امتداد مرز خشکی کشورهای ساحلی تقسیم شده اند. در حالی که دریاچه تانگانیکا با ترسیم خط میانه تقسیم شده است. تنها دریاچه ای که به روش کاندومینیوم یا مالکیت مشترک اداره می شود، دریاچه ای است به نام «تی تی کاکا» که در حاشیه کشورهای بولیوی و پرو قرار دارد(جی پتینجر، شریفیان، صفحه،۱۲۷).
در مورد رژیم‌ حقوقی‌ دریای‌ باز باید گفت‌ که‌ خلیج‌های‌ تاریخی‌ و کوچک‌ به‌ منزله‌ آبهای‌ داخلی‌ تعیین‌ شده‌ و از نقطه‌ پایین‌ترین‌ حد جزر در کناره ساحل صاف و هموار ‌ مبدا دریای سرزمینی ترسیم می شود. از این‌ جا تا ۱۲ مایل‌ دریایی‌، دریای‌ سرزمینی‌ و ۱۲ مایل‌ بعدی‌ آن‌ منطقه‌ نظارت‌ به‌ شمار می‌رود. از خط‌ تعیین‌ مبدا تا حداکثر ۲۰۰ مایلی‌ آن‌ نیز منطقه‌ انحصاری‌ اقتصادی‌ به‌ شمار می‌رود(یزدانی، صفحه، ۱۴۵).
بهره دوم. رژیم‌ حقوقی‌ دریای‌ بسته‌
در دریاها و دریاچه‌های‌ بسته‌، آزادی‌ دریانوردی‌ وجود ندارد:
چون‌ این گونه‌ آبها به‌ منزله‌ آبهای‌ داخلی‌ کشورهای ساحلی آن تلقی‌ می‌شوند لذا آزادی‌ دریانوردی‌ یا «عبور بی‌ ضرر» وجود ندارد. البته‌ مگر در مواردی‌ که‌ موافقتنامه‌ خاصی‌ توسط‌ دولت‌های‌ ذی نفع‌ به‌ امضا رسیده که، خلاف‌ نکته‌ فوق‌ را مقرر دارد و آزادی‌ دریانوردی‌ را اعلام‌ کند. گاهی‌ دیده‌ شده‌ در مواردی‌ که‌ دولت‌های‌ ذی‌نفع‌ در قبال‌ موارد خلاف‌ اصل‌ کشتیرانی‌ انحصاری‌ دول‌ ساحلی‌ سکوت‌ کنند و عبور و مرور آزاد را تلویحا مجاز شمارند، یا مواردی‌ که‌ در جهت‌ آزادی‌ دریانوردی‌ عرف‌ و رویه‌یی‌ در محل‌ حاکم‌ باشد وجود این‌گونه‌ رژیم‌ حقوقی‌ دریاها و دریاچه‌ها نیز ممکن‌ است‌ (مثل‌ دریای‌ سیاه‌ و بالتیک‌). این‌ مساله‌ در مورد کشتی‌های‌ جنگی‌ دول‌ غیر در زمان‌ صلح‌ نیز صادق‌ بوده‌ و عبور و مرور برای‌ آنها آزاد است‌. البته‌ این‌ امتیازی‌ اهدایی‌ از سوی‌ دول‌ ساحلی‌ است‌ و آنان‌ می‌توانند در شرایط‌ خاص،‌ عبور و مرور آنها را به طور کلی‌ ممنوع‌ کنند(نوریان، صفحه، ۱۰۵).
بنابراین، رژیم‌ حقوقی‌ و تعیین‌ مرزها تابع‌ معاهدات‌ یا اعمال‌ تصرف‌ دول‌ مربوطه‌ است‌: به طور کلی‌ رژیم‌ حقوقی‌ دریاها و دریاچه‌های‌ محاط‌ بین‌ چند کشور، تابع‌ معاهدات‌ فی‌مابین‌ آن‌ کشورها یا حقوقی‌ است‌ که‌ هر یک‌ از دولت‌های‌ مزبور در اعمال‌ تصرف‌ بلامعارض‌ یا مستمر خویش‌ کسب‌ کرده‌اند. بنابراین‌ مثلا در مورد دریای‌ خزر، مفاد معاهدات‌ فی‌مابین‌ دول ساحلی رژیم‌ حقوقی‌ این دریا را تعیین‌ می‌کند و در صورت‌ سکوت‌ معاهدات‌ مزبور، موضوع‌ تابع‌ عرف‌ و رویه‌ مستمری‌ است‌ که‌ توسط‌ هر یک‌ از دول‌ ذی‌ربط‌ در اعمال‌ حقوق‌ متصرفانه‌ خویش‌ اعمال‌ شده‌ یا می‌شود بدون‌ اینکه‌ مورد اعتراض‌ دیگران‌ قرار گیرد(ملکی به نقل از http://www.caspienstudies.com/article).

بعد از پذیرش ولایت عهدی امام رضا ☻ عدّه‌ای بر حضرت خرده گرفتند که ایشان چگونه با شأن و منزلت معنوی‌ای که در جامعه دارند، ولایت عهدی طاغوت زمانه را پذیرفته‌اند. حضرت در پاسخ به ایشان به آیات قرآن استناد کرده و قضیه حضرت یوسف ☻ را که ولایت عزیز مصر را بر عهده گرفت شاهد آوردند:
«عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مُوسَى قَالَ رَوَى أَصْحَابُنَا عَنِ الرِّضَا ☻ أَنَّهُ قَالَ لَهُ رَجُلٌ أَصْلَحَکَ اللَّهُ کَیْفَ صِرْتَ إِلَى مَا صِرْتَ إِلَیْهِ مِنَ الْمَأْمُونِ فَکَأَنَّهُ أَنْکَرَ ذَلِکَ عَلَیْهِ فَقَالَ لَهُ أَبُو الْحَسَنِ الرِّضَا ☻ یَا هَذَا أَیُّمَا أَفْضَلُ النَّبِیُّ أَوِ الْوَصِیُّ فَقَالَ لَا بَلِ النَّبِیُّ فَقَالَ أَیُّمَا أَفْضَلُ مسلّم أَوْ مُشْرِکٌ فَقَالَ لَا بَلْ مسلّم قَالَ فَإِنَّ الْعَزِیزَ عَزِیزَ مِصْرَ کَانَ مُشْرِکاً وَ کَانَ یُوسُفُ ☻ نَبِیّاً وَ إِنَّ الْمَأْمُونَ مسلّم وَ أَنَا وَصِیٌّ وَ یُوسُفُ سَأَلَ الْعَزِیزَ أَنْ یُوَلِّیَهُ حِینَ قَالَ (اجْعَلْنِی عَلى‏ خَزائِنِ الْأَرْضِ إِنِّی حَفِیظٌ عَلِیمٌ)^[۳۵۳] وَ أَنَا أُجْبِرْتُ عَلَى ذَلِکَ الْحَدِیثَ…»^[۳۵۴]
اصحاب ما از امام رضا ☻ روایت کرده‌اند که مردی به ایشان گفت خدا تو را شایسته گرداند، چه شد که ولایت عهدی مأمون را پذیرفتی؟ - گویا این شخص ولایت عهدی را مناسب آن حضرت نمی‌دانست- امام فرمود: ای مرد: کدام یک از این دو برتر است: پیامبر یا وصی پیامبر؟ گفت: البته پیامبر. امام فرمود: مسلمان برتر است یا مشرک؟ گفت: البته مسلمان، امام فرمود: همانا پادشاه مصر مشرک بود و یوسف پیامبر و مأمون مسلمان امام فرمود: همانا پادشاه مصر مشرک بود. و یوسف درخواست ولایت نمود و گفت: مرا بر خزانه‌های سرزمین مصر بگمار که من نگه‌دارنده و آگاهم. علاوه بر این، من مجبور به قبول ولایت عهدی شدم [ از باب تقیّه ]
ورّیا بن صلت نیز می‌گوید: بر امام رضا ☻ وارد شدم و اظهار داشتم که مردم نسبت به مسؤلیّت‌پذیری شما در دستگاه مأمون ظنین هستند و می‌گویند این با زهد امام جور در نمی‌آید، امام فرمود: « قَدْ عَلِمَ اللَّهُ کَرَاهَتِی لِذَلِکَ فَلَمَّا خُیِّرْتُ بَیْنَ قَبُولِ ذَلِکَ وَ بَیْنَ الْقَتْلِ اخْتَرْتُ الْقَبُولَ عَلَى الْقَتْل‏… وَ دَفَعَتْنِی الضَّرُورَهُ إِلَى قَبُولِ ذَلِکَ عَلَى إِکْرَاهٍ وَ إِجْبَارٍ بَعْدَ الْإِشْرَافِ عَلَى الْهَلَاکِ عَلَى أَنِّی مَا دَخَلْتُ فِی هَذَا الْأَمْرِ إِلَّا دُخُولَ خَارِجٍ مِنْه‏»^[۳۵۵]
خدا می‌داند چقدر کراهت دارم از این کار، اما من چون میان پذیرش (مسؤلیّت ) و کشته شدن مخیّر مانده بودم مسؤلیّت مشروط را بر قتل حتمی ترجیح دادم. بنابراین من اگر ولایت عهدی آن‌چنانی مأمون را پذیرفتم به داعی اجبار و ناچاری بوده است. [از باب تقیّه] و در واقع این مسؤلیّت هم طوری است که گویا در دستگاه او نیستم.

( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

توجه به این نکته لازم است که امام رضا ☻ در آن شرایط بحرانی اگر به دلیل امتناع از قبول مسؤلیّت در دستگاه حکومت شهید می‌شد، جریان امامت به کلی منقطع می‌گردید، لذا هرگز نمی‌توانست تن به قتل بدهد و ناگزیر از پذیرش یک طرفه بوده است.
و امام ☻ با شرایطی که مطرح نمودند، مأمون را در هدف شومش ناکام گذاشتند زیرا پذیرفتن مسؤلیّت امام ☻ هیچ اثر اجتماعی، سیاسی به همراه نداشت و ولایت عهدی امام ☻ نشانه مشروعیّت حکومت ( که مأمون دنبال آن بود و می‌خواست از این طریق فشار سیاسی را بر خود کم کند) به شمار نمی‌آمد. چنان‌که وی در نهایت ناگزیر از اقدام به شهادت امام ☻ گردید.
۲- پذیرش ولایت جائر جهت پشتیبانی از شیعه
دومین مورد از موارد جواز همکاری با سلاطین جور این است که «دفع ضرر از مظلومی بکند یا نفعی به مؤمن برساند» و بدین سبب نیز گاهی واجب و لازم می‌شود که به خانه حاکم برود و با آن‌ها مراوده و همکاری داشته باشد. که در این رابطه به دو روایت استناد می‌شود.
۱.۲- از امام رضا ☻ وارد شده است. «إِنَّ لِلَّهِ تَعَالَى بِأَبْوَابِ الظَّالِمِینَ مَنْ نَوَّرَهُ اللَّهُ وَ أَخَذَ لَهُ الْبُرْهَانَ وَ مَکَّنَ لَهُ فِی الْبِلَادِ لِیَدْفَعَ بِهِمْ عَنْ أَوْلِیَائِهِ وَ یُصْلِحُ اللَّهُ بِهِ أُمُورَ الْمُسْلِمِینَ إِلَیْهِمْ یَلْجَأُ الْمُؤْمِنُ مِنَ الضُّرِّ وَ إِلَیْهِمْ یَفْزَعُ ذُو الْحَاجَهِ مِنْ شِیعَتِنَا وَ بِهِمْ یُؤْمِنُ اللَّهُ رَوْعَهَ الْمُؤْمِنِ فِی دَارِ الظَّلَمَهِ أُولَئِکَ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا أُولَئِکَ أُمَنَاءُ اللَّهِ فِی أَرْضِهِ أُولَئِکَ نُورُ اللَّهِ فِی رَعِیَّتِهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَهِ وَ یَزْهَرُ نُورُهُمْ لِأَهْلِ السَّمَاوَاتِ کَمَا تَزْهَرُ الْکَوَاکِبُ الدُّرِّیَّهُ لِأَهْلِ الْأَرْضِ أُولَئِکَ مِنْ نُورِهِمْ یَوْمَ الْقِیَامَهِ تُضِی‏ءُ مِنْهُمُ الْقِیَامَهُ خُلِقُوا وَ اللَّهِ لِلْجَنَّهِ وَ خُلِقَتِ الْجَنَّهُ لَهُمْ فَهَنِیئاً لَهُمْ مَا عَلَى أَحَدِکُمْ أَنْ لَوْ شَاءَ لَنَالَ هَذَا کُلَّهُ قَالَ قُلْتُ بِمَا ذَا جَعَلَنِیَ اللَّهُ فِدَاکَ قَالَ تَکُونُ مَعَهُمْ فَتَسُرُّنَا بِإِدْخَالِ السُّرُورِ عَلَى الْمُؤْمِنِینَ مِنْ شِیعَتِنَا [فَکُنْ مِنْهُمْ یَا مُحَمَّد]»^[۳۵۶]
روایت کرد محمد بن اسماعیل از امام رضا ☻ که فرمود: به راستی خداوند سبحان را در دستگاه پادشاهان ستمگر کسانی است که صورت‌هایشان را با دلیل و برهان نورانی ساخته و در شهرها به ایشان قدرت بخشیده است. تا به وسیله آن‌ها از دوستان خود دفاع نماید و امور مسلمانان را اصلاح کند و مؤمنان، از ضرر و زیان به او پناه ببرند و شیعیان نیازمند از ایشان طلب آرامش نمایند و به واسطه او خداوند متعال ترس شیعیان را در سرزمین‌ ستمگران به امنیّت و آرامش تبدیل کند. آن‌ها مؤمنان حقیقی و امین خداوند در روی زمین هستند، آن‌ها کسانی هستند که در روز قیامت نورشان پیشاپیش آن‌ها حرکت می‌کند. ( و نور خدا در میان رعیّت خود هستند و در درخشش نور آن‌ها برای ساکنان آسمان چون درخشش نور ستارگان بر ساکنان زمین است.) به خدا سوگند، آنان برای بهشت آفریده شده‌اند. و بهشت نیز برای ایشان آفریده شده است. گوارا باد بهشت بر ایشان، چه می‌شود یکی از شماها را که بخواهد آن‌چه را برای آن‌هاست برای او نیز باشد؟ راوی می‌گوید: گفتم، خدا مرا فدایت کند، چگونه [می‌توان به آن مقام رسید] ؟ فرمود: با ایشان باشی و ما را با خوشحال کردن یکی از شیعیان مؤمن خوشحال کنی، پس ای محمد تو نیز از آن‌ها باش».
۲.۲- امام موسی کاظم ☻ خطاب به علی بن یقطین که به توصیه امام در منصب وزارت و در پوشش تقیّه به امور شیعیان رسیدگی می‌کرد فرمودند: یا علی «کَفَّارَهُ أَعْمَالِکُمُ الْإِحْسَانُ إِلَى إِخْوَانِکُم‏.»^[۳۵۷]
کفاره عمل سلطان، نیکی به برادران ایمانی است.
در تاریخ سیاسی شیعه موارد متعددی را می‌توان به عنوان پذیرش ولایت جائر نام برد از جمله: (عبدالله نجاشی به عنوان والی اهواز در زمان منصور دوانقی، وزارت علی بن یقطین در حکومت هارون الرشید و … ) که با اذن و اجازه، ائمه ☻ وارد حکومت آنان شده‌اند.
جمع‌بندی
۱- جمع بین روایات بر اساس باب تزاحم
جمع بین روایاتی که ورودبه دستگاه ظالم و حکومت جور را حرام می‌دانند با روایاتی که جایز می شمارند بر اساس باب «تزاحم» است. که باید با توجه به ملاک این دو حکم، سود و زیان هر دو سنجیده شود و موقعیّت اجتماعی و سیاسی افراد و مقتضیات زمان مورد بررسی قرار گیرد و بر اساس قاعده الاهم فالاهم، برای حفظ ملاک و مصلحت اهم دست از مصلحت مهم برداریم. بر این اساس ورود به حکومت جور، گاهی جایز بلکه گاهی واجب است.
۲- حفظ دین در دولت باطل
حفظ دین در دولت باطل، تنها از راه تقیّه و کتمان عقیده و عمل امکان پذیر است وگرنه اظهار حق در اقتدار دولت جور با زوال و نابودی پیروان حق همراه خواهدبود که در این زمینه امام صادق ☻ می‌فرماید: « مَنْ کَانَ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَلَا یَتَکَلَّمْ فِی دَوْلَهِ الْبَاطِلِ إِلَّا بِالتَّقِیَّهِ ^[۳۵۸]»
کسی که ایمان به خدا و روز رستاخیز دارد، پس در دولت باطل سخن نگوید مگر از روی تقیّه.
۳- قدرت سلطه نتیجه‌ی عمل نکردن به تکلیف
اگر حکومت جائر به قدرت می‌رسد بخاطر سهل‌انگاری و رعایت نکردن تکلیف الهی توسط مردم است و اگر مردم به تکلیف الهی خویش عمل کنند و در برابر فساد و جور بایستند، هرگز حکومت جائر پدید نخواهد آمد و استمرار نخواهد داشت.«…إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیرِّ مَا بِقَوْمٍ حَتىَ‏ یُغَیرِّواْ مَا بِأَنفُسِهِم‏…»^[۳۵۹]
همانا خداوند سرنوشت هیچ قوم (و ملّتى) را تغییر نمى‏دهد مگر آنکه آنان آنچه را در خودشان است تغییر دهند.
۴- قیام در برابر ظلم یا تقیّه
اموری که مربوط به توسعه و تضییق و بود و نبود وسایل زندگی است. یک امر ثابت و تغییرناپذیری نیست، ممکن است در زمانی تکلیف جوری اقتضا کند و در زمانی دیگر جور دیگر، همان‌طوری که رسول خدا و علی مرتضی ♣ طوری زندگی کردند، سایر ائمه ♣ طور دیگر.
به عنوان مثال: امام حسین ☻ بدون پروا با آن که قرائن و نشانه‌ها حتی گفته‌های خود آن حضرت حکایت می‌کرد که شهید خواهد شد، قیام کرد. ولی امام صادق ☻ با آن که به سراغش رفتند. اعتنا ننمود و قیام نکرد. ترجیح داد که در خانه بنشیند و بکار تعلیم و تدریس و ارشاد بپردازد.
به ظاهر تعارض و تناقض به نظر می رسد که اگر در مقابل ظلم باید قیام کرد و از هیچ خطری پروانداشت پس چرا امام صادق ☻ قیام نکرد بلکه در زندگی مطلقا راه تقیّه را پیش گرفت؟ و اگر باید تقیّه کرد و وظیفه امام این است که به تعلیم و ارشاد و هدایت مردم بپردازد. پس چرا امام حسین ☻ این کار را نکرد؟
برای پاسخ به این سؤال، شهید مطهری در کتاب بیست گفتار، بعد از ذکر اوضاع سیاسی در زمان امام صادق ☻ می‌فرماید:
مقصود این است که ائمه اطهار ♣ در هر زمانی مصلحت اسلام و مسلمین را در نظر می‌گرفتند. و چون دوره‌ها و زمان‌ها و مقتضیات زمان و مکان تغییر می‌کرد، خواه و ناخواه همان‌طور رفتار می‌کردند. که مصالح اسلامی اقتضا می‌کرد و در هر زمان جبهه‌ای مخصوص و شکلی نو از جهاد بوجود می‌‌آمد. و آن‌ها با بصیرت کامل آن‌ جبهه‌ها را تشخیص می‌دادند.
این تعارض‌ها نه تنها تعارض واقعی نیست بلکه بهترین درس آموزنده است. برای کسانی که روح عقل و فکر مستقیمی داشته باشند. جبهه شناس باشند و بتوانند مقتضیات هر عصر و زمانی را درک کنند، که چگوه مصالح اسلامی اقتضا می‌کند که یک وقت مثل سیدالشهداء ☻ نهضت آن‌ها شکل قیام به خود گرفت و یک زمان امام صادق ☻ شکل تعلیم و ارشاد و توسعه تعلیمات عمومی و تقویت مغزها و فکرها پیدا کند. و یک وقت شکل دیگر. ^[۳۶۰]
«إِنَّ فىِ ذَالِکَ لَذِکْرَى‏ لِمَن کاَنَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى السَّمْعَ وَ هُوَ شَهِید»^[۳۶۱]
در این تذکّرى است براى آن کس که عقل دارد، یا گوش دل فرادهد در حالى که حاضر باشد
تقیّه و عدم سازش با حکومت جور
بر اساس آموزه‌های دینی مقاومت در برابر ستم و فساد و مبارزه با حکومت‌های باطل و عدم سازش در برابر زورگویی‌ها و حکومت‌های جائر، امری مسلّم و اجتناب ناپذیر است. و در سیره‌ی رسول گرامی اسلام و ائمه طاهرین ♣ نیز این روش مشهود است. و از روایات چنین می‌توان برداشت کرد که کرنش در برابر ستمگران و معاونت و کمک به آنان حتی به اندازه یک کشش قلم منهی شده و حرام است. ^[۳۶۲]
امام رضا ☻ به سلیمان جعفری می‌گوید: وارد شدن در دستگاه این‌ها (حکمای عباسی) و کمک و تلاش برای تأمین نیازشان همپای کفر است، حتی نگاه عامدانه به این‌ها از زمره‌ی گناهان کبیره است که شخص را مستحق آتش می‌کند^[۳۶۳]
امام کاظم ☻ یکی از اصحاب خود به نام (صفوان جمال) را نکوهش می‌کند که تو شترانت را به این ستم پیشه (هارون) کرایه داده‌ای، او پاسخ می‌دهد که خودم همراه او نمی‌‌روم، وانگهی برای سفر حج کرایه داده‌ام،
حضرت از او سؤال کرد: «آیا دوست داری آنان زنده بمانند، تا کرایه شترهایت را بپردازند؟ صفوان عرضه داشت، آری، امام فرمودند: هر که طالب بقای این ها باشد، از زمره‌ی آن‌ها شمرده می‌شود و هر که از آن‌ها باشد در آتش قهر الهی است.^[۳۶۴]
در حقیقت برای یک مطالعه‌گر بینا و ژرف‌اندیش که در سیره و مشی سیاسی امامان شیعه ♣ بررسی کاملی انجام داده باشد، روشن می‌شود که آنان همواره خودشان در مرکز مبارزه و قطب آن علیه دستگاه‌های حکومت ستمکاره‌‌ی (اموی و عباسی) بوده‌اند و محوریّت هدایت گروه‌ها و دسته‌ه ای معارض نظام حاکم را بر عهده داشته‌اند و حکومت حاکمان را به هیچ وجه به رسمیّت نمی‌شناختند. و شیعیان را به شدّت از همکاری و سازش با این حکومت‌ها بر حذر داشته‌اند که به مواردی از آن‌ها در ابتدای بحث اشاره شد.
پس بی‌شک شیوه علمی و عملی همه ائمه ♣ عدم سازش با حکومت جور بوده است ولی اگر در میان منابع روایی شیعه به روایتی برمی‌خوریم که تعدادی از آن‌ها ظاهرا دلالت بر ترک درگیری و رویارویی با دستگاه حکومت جائر وقت دارند و شیعه را نسبت به عاقبت شوم شکست و ناکامی هشدار می‌دهند از باب تقیّه‌ای بوده است که آن‌ها با در نظر گرفتن شرایط موجود و رعایت مصالح و مفاسد شیعیان و نیز مقابله با حکام جور اتخاذ می‌کردند.
برای نمونه اندرزی است که امام صادق ☻ به محمد بن نعمان داده است و به او چنین می‌فرماید:
پسر نعمان! وقتی دولت ستمکاره‌ای روی کار است، برو و از آن که پروا داری [از باب تقیّه] با خوش‌آمدگویی، استقبال کن، چه آن‌که به‌راستی کسی که معترض آن دولت بشود، قاتل و نابود کننده‌ی خویش است. ^[۳۶۵] و خداوند می‌گوید: « وَ لَا تُلْقُواْ بِأَیْدِیکُمْ إِلىَ التهَّلُکَهِ »^[۳۶۶]
با دست خویش، خود را به هلاکت نیفکنید.
و یا در یکی از نامه‌هایی که به جماعت شیعه و یارانش دارد، امام ☻ چنین می‌نویسد:
اما بعد، از خدا عافیت بخواهید. نرمخو و با وقار باشید، آرامش و حیای خود را حفظ کنید. و از آن‌چه شایستگان شما، مبرا از آنند، شما نیز کناره گیرید.
همچنین شما را به خوش رفتاری با اهل باطل توصیه می‌کنم. و بی‌ادبی و ستمشان را تحمل کنید و مبادا که با آن‌ها درگیر شوید. اگر گاهی مجبورید با آن‌ها هم‌نشینی و معاشرت و جرّ و بحث نمایید: باید اصل تقیّه را که خدا به آن فرمانتان داده مدّ نظرتان باشد و طبق آن رفتار نمایید. پس اگر [در اثر رعایت نکردن تقیّه] گرفتارشان شوید، به آزار و اذیّت شما می‌پردازند.^[۳۶۷]
بنابراین یکی از ابعاد تقیّه حکومتی بنابر مصلحت شیعیان سازش با حکومت جور است که ائمه ♣ هم آن را به شیعیان متذکر می‌شدند.^[۳۶۸]
مسؤلیت‌پذیری در دستگاه حکومت جور
یکی دیگر از ابعاد تقیّه حکومتی، مسؤلیت‌پذیری در حکومت جور می‌باشد و نگاهی به اسناد تاریخی شیعه نشان می‌دهد که قبول مسؤلیت دولتی (بر حسب وظیفه) در موقعیت تقیّه از نپذیرفتن مسؤلیت رجحان بیش‌تری داشته است، اما تشخیص این که چه کسی می‌تواند این مسؤلیت را بپذیرد و از عهده آن بر می‌آید، بطوری که (هم اهداف تقیّه را تأمین کند و هم آلوده به ظلم حکومت نشود) و پذیرش مسؤلیت برای چه کسی خطرناک است یقینا بر عهده افراد نیست و این امر مهم را امام ☻ بهتر از هر کسی تشخیص می‌دهد کما این که امام سجاد ☻ یکی از اصحاب خود را از این کار بر حذر می‌دارد و امام کاظم ☻ علی بن یقطین را تشویق به پذیرفتن مسؤلیت در حکومت می‌کند.
امام زین العابدین ☻ محمد بن مسلّم زهری را، که گویا وارد دستگاه بنی امیه شده بود اندرز می‌دهد «وَ اعْلَمْ أَنَّ أَدْنَى مَا کَتَمْتَ وَ أَخَفَّ مَا احْتَمَلْتَ أَنْ آنَسْتَ وَحْشَهَ الظَّالِمِ وَ سَهَّلْتَ لَهُ طَرِیقَ الْغَیِّ بِدُنُوِّکَ مِنْهُ حِینَ دَنَوْتَ وَ إِجَابَتِکَ لَهُ حِینَ دُعِیتَ فَمَا أَخْوَفَنِی أَنْ تَکُونَ تَبُوءُ بِإِثْمِکَ غَداً مَعَ الْخَوَنَه»^[۳۶۹] باید بدانی یقینا کم‌تر چیزی که روی آن را می‌پوشانی و سبک‌ترین باری که بر دوش گرفته‌ای این است که با نزدیک شدن به دستگاه ظلم و با راه یافتن دربارگاه او ستمگر را از وحشت تنهایی رها ساخته‌ای، و طریق گمراهی را با نزدیک شدن به او و پذیرفتن دعوتش راه را برای او هموار ساخته‌ای چقدر برای تو من می ترسم که فردای قیامت با این بار گناه همراه با خیانت‌کاران و خائنان گرفتار گناه خود باشی!

• • فاصله از نقطه ایده آل^[۵۰] (MID)

این معیار سنجشی از نزدیکی جواب های پارتو به نقطه ایده آل (۰و۰)را در صورتیکه هر دو مینیمم باشند، ارائه می کند. هر چه مقدار این فاصله کمتر باشد کیفیت جواب ها بهتر خواهد بود. با توجه به مطالب گفته شده نحوه محاسبه عملکرد مجموعه جواب های پارتو بصورت رابطه زیر خواهد بود.
)۲-۱۳( MID=
در این رابطه n تعداد جواب های غیر مغلوب بدست آمده است و فاصله اقلیدسی بین هر عضو از مجموعه از مبدأ مختصات بوده که از رابطه بدست می آید. در این رابطه منظور از مقدار k امین تابع هدف در بردار جواب پارتو i ام است. بدیهی است که برای مجموعه های مورد مقایسه هرچقدر که این مقدار کوچکتر باشد مطلوبیت آن مجموعه بیشتر خواهد بود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• • درجۀ توازن در رسیدن همزمان به اهداف(RAS)

در اینجا روش دیگری مبتنی بر مسافت پیشنهاد شده است . اما ابتدا لازم است مقدماتی راجع به کیفیت حل ها بیان شود.

شکل ۲-۷-نمایش حل های مناسب
در شکل(۲-۷)حلهای مناسب مسألۀ دو هدفی نشان داده شده است و همچنان که مشاهده میشوداگر حلی در امتداد یک محور باشد مناسب نیست زیرا آن حل تنها برای یک هدف مناسب بوده وبرای هدف دیگر عملکرد مناسبی نداشته است ولی حلهایی که با فلش نشان داده شده اند حل های مناسبی هستند زیرا که به یک توازن قابل قبول بین اهداف مسأله رسیده اند. حال با این توصیف ، دراینجا لازم است معیاری کمی برای اندازه گیری رسیدن به این توازن در بین اهداف مختلف مسأله تعریف شود. به این منظور رابطۀ زیر پیشنهاد شده است.
(۲-۱۴)
که در این رابطه Fi=min{f_1i , f_2i} می باشد.
از جمله خصوصیات این روش میتوان به این نکته اشاره کرد که وجود حلهایی در امتداد یک محور که مقدار یک هدف در آن مناسب و مقدار هدف دیگر نامناسب باشد)حل های غیرمتوازن (باعث افزایش در مقدار معیار خواهد شد.

• • معیار پراکندگی^[۵۱] (D)

این معیار میزان پراکندگی جواب های غیر مغلوب نهایی را به صورت زیر محاسبه می کند:
(۲-۱۵) ^۲
که در رابطه فوق معرف فاصله اقلیدسی بین نقطه i وi+1 در جبهه پارتو است. هرچه این معیار کوچکتر باشد الگوریتم از کارایی بالاتری برخوردار است.

• • شاخص کیفیت (Q)

این شاخص به مقایسه کیفیت جواب­های پارتوی بدست آمده توسط هر الگوریتم می ­پردازد. در واقع همه جوا­ب­های پارتوی بدست آمده توسط دو الگوریتم را با هم سطح­بندی کرده و مشخص می­ کند که چند درصد جواب­های سطح یک، متعلق به هر الگوریتم می­باشد. هر چه این درصد بیشتر باشد، الگوریتم از کیفیت بالاتری برخوردار است.
اما بحث مهمی که در اینجا وجود دارد این است که کدام روش اندازه گیری روش مناسب تری است و برای پاسخ به این سؤال ابتدا بایستی مشخص شود که از نظر تصمیم گیرنده چه ملاکهایی در مقایسه الگوریتم ها مهم تر بوده وثانیا نقاط قوت وضعف هر روش ارزیابی چیست تا بتوان در جای مناسب از آن استفاده نمود.به عنوان مثال اگر هدف تصمیم گیرنده داشتن تعداد حل های بیشتر در مجموعه پارتو باشد معیارهای تعداد نقاط پارتو روش مناسب تری نسبت به سایر روش ها است. اما اگر هدف تصمیم گیرنده بهتر بودن هر یک از حل های پارتو نسبت به الگوریتم های دیگر باشد روش منطقه زیر پوشش دو مجموعه مناسب تر بنظر می رسد زیرا هر حل از یک الگوریتم با حل های الگوریتم های دیگر نظیر به نظیر مقایسه می شود. اگر هدف تصمیم گیرنده داشتن حل هایی در پارتو با تمرکز بیشتر ونزدیک تر به نقطه مبدأ باشد روش پیشنهادی فاصله از نقطه ایده آل مناسب تر است و در نهایت اگر هدف تصمیم گیرنده تنها رسیدن به جواب هایی با پراکندگی بالاباشد، استفاده از دو معیار SNSو Dپیشنهاد می شود. پس همچنان که می بینیم نتایجی که هر یک از این روش ها به دست می آید لزوما یکسان نبوده ونتایج بر اساس مفاهیم خاص هر روش بدست آمده وصرفا تک بعدی به مقایسه جوابها می پردازد .در نهایت در هر یک از این موارد نیاز به تحلیل نتایج است.
۲-۱۳- ساختار کلی الگوریتم­های پیشنهادی
در این پایان نامه برای حل مسأله مورد بررسی از دو الگوریتم مرتب­سازی نامغلوب ژنتیک (NSGA-II)و الگوریتم ژنتیک بر مبنای رتبه بندی نا مغلوب(NRGA)استفاده شده است که در ادامه مروری بر تاریخچه دو الگوریتم NSGA-II و NRGA خواهیم داشت.
۲-۱۳-۱- الگوریتم مرتب­سازی نامغلوب ژنتیک^[۵۲]
سرینیواس و دِب [۶۳] یک نخبه­گرایی دسته­بندی یا مرتب­سازی نامغلوب را برای بهینه­سازی چندهدفه در الگوریتم­های ژنتیک با نام NSGA پیشنهاد دادند. نکات برجسته­ای که در مورد این
روش بهینه­سازی وجود دارد، عبارتست از:

• • جوابی که هیچ جواب دیگری، بطور قطع بهتر از آن نباشد، دارای امتیاز بیشتری است. جواب­ها بر اساس این که چند جواب بهتر از آن­ها وجود داشته باشند، رتبه ­بندی و مرتب می­شوند.

• • شایستگی (برازندگی) برای جواب­ها بر حسب رتبه آن­ها و عدم غلبه سایر جواب­ها بر آن­ها، اختصاص می­یابد.

• • از شیوه اشتراک برازندگی^[۵۳] برای جواب­های نزدیک استفاده ‏می­ شود تا به این ترتیب پراکندگی جواب­ها به نحو مطلوبی تنظیم شود و جواب­های بطور یکنواخت در فضای جستجو پخش شوند.

با توجه به حساسیت نسبتاً زیادی که نحوه عملکرد و کیفیت جواب­های الگوریتم NSGA به پارامترهای اشتراک برازندگی و سایر پارامترها دارند، نسخه دوم الگوریتم NSGA با نام NSGA-II توسط دِب و همکاران [۶۴] معرفی گردید. بر خلاف الگوریتم قبلی که از نخبه­گرایی فقط در یک بعد استفاده می­کرد، NSGA-II از یک مکانیسم کاملاً روشن برای فراهم آوردن چگالی در بین جواب­های بهینه پارتو هم استفاده می­ کند. در اغلب مواقع این الگوریتم شباهتی به NSGA ندارد ولی مبتکران، نام NSGA-II را به دلیل نقطه پیدایش آن یعنی همان NSGA، برای آن حفظ کردند. ویژگی­های عمده این الگوریتم عبارتند از:

• • تعریف فاصله تراکمی^[۵۴] بعنوان ویژگی جایگزین برای شیوه­ هایی مانند اشتراک برازندگی

• • استفاده از عملگر انتخاب تورنومنت دو- دویی

• • ذخیره و آرشیو کردن جواب­های نامغلوب که در مراحل قبلی الگوریتم بدست آمده اند (نخبه گرایی) .

در الگوریتم NSGA-II از میان جواب­های هر نسل، تعدادی از آن­ها با بهره گرفتن از روش انتخاب تورنمنت دو- دویی انتخاب می­شوند. در روش انتخاب دو- دویی، دو جواب به تصادف از میان جمعیت انتخاب می­شوند و سپس میان این دو جواب، مقایسه­ ای انجام ‏می­ شود و هر کدام که بهتر باشد، نهایتاً انتخاب ‏می­ شود. معیارهای انتخاب در الگوریتم NSGA-II در درجه اول، رتبه جواب و در درجه دوم فاصله تراکمی مربوط به جواب است. هر چه قدر رتبه جواب کمتر باشد و دارای فاصله تراکمی بیشتری باشد، مطلوب­تر است.
با تکرار عملگر انتخاب دو- دویی بر روی جمعیت هر نسل، مجموعه ­ای از افراد آن نسل برای شرکت در تقاطع^[۵۵] و جهش^[۵۶] انتخاب می­شوند. بر روی بخشی از مجموعه افراد انتخاب شده، عمل تقاطع و بر روی بقیه، عمل جهش انجام ‏می­ شود و جمعیتی از فرزندان و جهش­یافتگان ایجاد ‏می­ شود. در ادامه، این جمعیت با جمعیت اصلی ادغام ‏می­ شود. اعضای جمعیت تازه تشکیل یافته، ابتدا برحسب رتبه و بصورت صعودی مرتب می­شوند. اعضایی از جمعیت که دارای رتبه یکسانی هستند، بر حسب فاصله تراکمی و بصورت نزولی مرتب می­شوند. حال اعضای جمعیت در درجه اول بر حسب رتبه، و در درجه دوم بر حسب فاصله تراکمی مرتب سازی شده ­اند. برابر با تعداد افراد جمعیت اصلی، اعضایی از بالای فهرست مرتب­شده انتخاب می­شوند و بقیه اعضای جمعیت دور ریخته می­شوند. اعضای انتخاب شده جمعیت نسل بعدی را تشکیل می­ دهند. و چرخه مذکور در این بخش، تا محقق شدن شرایط خاتمه، تکرار ‏می­ شود.
جواب­های نامغلوب بدست آمده از حل مسأله بهینه­سازی چندهدفه، غالبا به نام جبهه پارتو شناخته می­شوند. هیچ کدام از جواب­های جبهه پارتو، بر دیگری ارجحیت ندارند و بسته به شرایط، می­توان هر کدام را بعنوان یک تصمیم بهینه در نظر گرفت.
۲-۱۳-۲-الگوریتم ژنتیک بر مبنای رتبه بندی نامغلوب(^[۵۷]NRGA)
الگوریتم NRGA که اولین بار توسط مرادی و همکاران ]۸۳[ مطرح شد، مفاهیم پایه ای و گام هایی مشابه الگوریتم NSGAII دارد با این تفاوت که نحوه انتخاب والدین برای ساخت جمعیت جدید در آن متفاوت است .همانطور که قبلا گفته شد الگوریتمNSGAII از عملگر انتخاب بر اساس تورنامنت مزدحم دودویی برای انتخاب والدین استفاده می کند،در حالی که الگوریتم NRGA از عملگر رتبه بندی برپایه چرخه رولت^[۵۸] استفاده می کند. مراحل و روش کار با این دو الگوریتم به تفصیل در فصل بعد توضیح داده خواهد شد.
۲-۱۴- خلاصه فصل
در این فصل ابتدا تعاریف پایه ای از زنجیره تأمین مطرح می شودوسپس مروری بر مقالات ارائه شده در زمینه برنامه­ ریزی و طراحی یکپارچه شبکه زنجیره تأمین صورت گرفت. در ادامه با توجه به ساختار چندهدفه بودن مسأله مورد نظر، بهینه­سازی مسائل چندهدفه و روش­های حل آن مورد بررسی و مطالعه قرارگرفت وچند نمونه از شاخص های مقایسه معرفی گردیدودر آخر مروری بر کلیات دو الگوریتم پیشنهادی NSGAII و NRGA داشتیم.