• تحقیق آزمایشی : آزمایش دقیق ترین ودر عین حال پیچیده ترین شکل پژوهش علمی است. هدف آزمایش استنباط روابط علت و معلولی بین پدیده هایی است که مورد کنترل قرار گرفته اند [۱۴۳].

• تحقیق پیمایشی : روش جمع آوری اطلاعات از طریق پرسش سوالات از قبل تنظیم شده و با ترتیب تعیین شده قبلی در قالب پرسشنامه ساختار یافته از نمونه افرادی است که نماینده یک جامعه معین باشد [۱۴۷].

• • • تحقیق همبستگی یا همخوانی : هنگامی که محقق، دو یا چند دسته از اطلاعات مختلف مربوط به یک گروه یا یک دسته اطلاعات از دو یا چند گروه را در اختیار دارد، می ­تواند از این روش تحقیق استفاده کند. چرا که این روش برای مطالعه میزان تغییرات در یک یا چند عامل در اثر تغییرات یک یا چند عامل دیگر است [۱۴۴].

  ( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

• تحقیق اکتشافی : زمانی به مطالعه اکتشافی روی می­آوریم که درباره وضع موجود آگاهی چندانی نداریم یا آنکه درباره چگونگی حل مسائلی که در گذشته پدید آمده­اند و با وضعیت موجود شباهت دارند اطلاعاتی در دست نداریم [۱۴۳] درتحقیق اکتشافی از جامعه و نمونه استفاده نمی­گردد [۱۴۸].

• مطالعه موردی : مطالعه موردی از ترکیبی از داده ها استفاده می کند. مشاهدات فردی که برای برخی دوره ها یا وقایع ممکن است به مشارکت توسعه یابد [۱۴۷].

با توجه به توضیحات و تعاریف بالا، این تحقیق بر اساس هدف از نوع کاربردی، بر اساس داده ­ها از نوع کیفی و کمی، بر اساس مکان از نوع کتابخانه­ای و میدانی و بر اساس روش تحقیق از نوع توصیفی- پیمایشی است.
۳-۳- مراحل انجام تحقیق
از آنجایی که این پژوهش از نوع تئوری و عملی می­باشد نیازمند مطالعات کتابخانه­ای و میدانی بوده است. در این راستا مقالات، کتب و پایان نامه­ های متعددی مطالعه و بررسی شده ­اند. برای جمع­آوری اطلاعات به طور حضوری به دانشگاه­ها و مراجع کتابخانه­ای زیادی مراجعه شده است. در مرحله انتخاب مدل، مطالعات زیادی صورت گرفته است و دلایل انتخاب آن تشریح شده است و برای بررسی اعتبار مدل، در هر مرحله از مدل نتایج مورد بررسی خبرگان قرار گرفت. در ادامه کار برای شناسایی و انتخاب عوامل حیاتی دستیابی به اهداف استراتژیک (در یک مثال واقعی) نیازمند نظر خبرگان بوده­ایم. در این راستا پرسشنامه­هایی طراحی و بین آنان توزیع شده است و روایی و پایایی آن بررسی شده است. گاهی اوقات به منظور جمع­آوری بهتر داده ­ها، با خبرگان مصاحبه صورت گرفته است.
خروجی مراحل روایی و پایایی پرسشنامه، وارد مدل شدند. ارتباط بین عوامل و روابط علی شناسایی شده و اثر مستقیم یا معکوس آن­ها بر یکدیگر تعیین شدند. به هر رابطه یک وزنی داده شده است که میزان این ارتباط را نشان می دهد. در مرحله بعدی نگاشت ادراکی فازی عوامل موفقیت در حوزه آموزش رسم شد. برای رسم نگاشت ادراکی فازی، از نرم افزار FCMapper استفاده شده است. پس از رسم نگاشت ادراکی فازی، عوامل حیاتی موفقیت شناسایی شده و در ادامه به تحلیل عوامل و سناریوها پرداخته شد. با رسم گراف نهایی نگاشت ادراکی فازی میزان تاثیر عوامل حیاتی بر اهداف نشان داده شده است. در پایان با کمک نگاشت بدست آمده، راهبرد­های لازم سازمان برای رسیدن به اهداف شناسایی شده و سناریوهایی برای دستیابی به اهداف طراحی شده ­اند.
با این موارد مطرح شده این پژوهش از نوع توصیفی- پژوهشی می­باشد و با توجه به پیاده­سازی آن در سازمان آموزشی و پژوهشی از نوع کاربردی است. در شکل (۳-۱) مراحل انجام این پژوهش نشان داده شده است.
شناسایی اهداف بلندمدت آموزشی دانشگاه
شناسایی عوامل موثر در موفقیت آموزش دانشگاه از ادبیات موضوع و محیط با توجه به اهداف بلندمدت
یافتن ویژگی­ها و مزایای رویکرد FCM و مقایسه آن با سایر روش­ها
معرفی FCM و بررسی پیشینه ادبیات آن در ایران و خارج از ایران
بررسی مدل­های تحلیل عوامل حیاتی موفقیت( CSFs)
( SD،AHP ،CSC ، FCM)
انتخاب رویکرد FCM برای مدل­سازی عوامل حیاتی موفقیت(CSFs)
تعیین روابط علی بین عوامل موفقیت و میزان تاثیر عوامل در حوزه آموزش
رسم FCM با بهره گرفتن از نرم افزار FCMapper
شناسایی CSFs با دو رویکرد مرکزیت و مسیر حیاتی

شکل (۳-۱): مراحل انجام پژوهش

تحلیل عوامل موفقیت و تحلیل سناریو
۳-۴- جامعه آماری
معمولا تحقیقات حوزه مدیریت در زمره تحقیقات کاربردی هستند و بطور معمول پژوهشگر سعی می­ کند به یک مساله و پرسش واقعی که در عمل وجود دارد، طی یک فرایند تحقیق پاسخ دهد. با توجه به اینکه آگاهی از سازمان (گروه، قشر یا جامعه …) که در آن تحقیق صورت گرفته است می ­تواند بر درک بهتر فرایند و دستاوردهای تحقیق تاثیر بسزایی داشته باشد، لذا شناخت سازمانی که در آن آزمودنی­های تحقیق مورد بررسی قرار می­گیرند، از اهمیت زیادی برخوردار است [۱۴۹]. جامعه آماری به کل گروه افراد، وقایع یا موضوعاتی اشاره دارد که محقق می‌خواهد به تحقیق درباره آنها بپردازد [ ۱۴۳].
در این پژوهش جامعه آماری شامل متخصصان حوزه آموزش دانشگاه است.
جامعه آماری حوزه آموزش: معاونین آموزشی و مسئولان و برنامه­ ریزان آموزشی دانشگاه و دانشکده، مدیران گروه ­های آموزشی و تحصیلات تکمیلی، اساتید دانشکده و دانشجویان کارشناسی ارشد.
۳-۵- نمونه گیری تحقیق
پس از تعیین یک جمعیت نه ممکن است و نه مفید که اطلاعاتی درباره تک تک واحدهای تشکیل دهنده جمع آوری کرد. وقتی دو شرط جمع باشد مطالعه نمونه الزام­آور می­باشد :
۱- وقتی که جمعیت بسیار بزرگ باشد و مساله تحقیق ایجاب کند که اطلاعات زیادی درباره تک تک افراد یا واحدهای جمعیت جمع­آوری شود.
۲- وقتی که از دیدگاه محقق مهم باشد که تصویر کلی که از جمعیت ترسیم می­ شود مطابق همان تصویری باشد که احیانا بر مبنای اطلاعات جمع آوری شده از کلیه آحاد جمعیت ترسیم می­ شود [۱۵۰].
نمونه گیری یا نمونه­برداری فرایند انتخاب کردن تعداد کافی از میان اعضای جامعه آماری است، بطوری که با مطالعه گروه نمونه و فهمیدن خصوصیات آزمودنی­های گروه نمونه قادر خواهیم بود این خصوصیات را به اعضای جامعه آماری تعمیم دهیم [۱۴۳]. دو نوع اصلی طرح نمونه گیری وجود دارد : نمونه گیری احتمالی و غیراحتمالی.
الف: نمونه گیری احتمالی : در نمونه گیری احتمالی، اعضای جامعه شانس یا احتمال شناخته شده­ای دارند که به عنوان آزمودنی گروه نمونه انتخاب می­شوند [۱۴۳]. نمونه گیری احتمالی به انواع مختلفی تقسیم می­ شود که بطور خلاصه معرفی می­گردند:

• نمونه گیری ساده یا نامحدود: اعضای جامعه آماری شانس معین و برابر برای انتخاب شدن به عنوان آزمودنی دارند.

• نمونه گیری نظام­دار (سیستماتیک) : هر n امین عنصر جامعه آماری با شروع از یک نقطه­ی تصادفی در چارچوب جامعه آماری انتخاب می­ شود.

• نمونه گیری تصادفی طبقه­ای : جامعه آماری ابتدا به گروه ­های معنی­دار تقسیم می شوند، سپس آزمودنی ها به صورت تصادفی از هر طبقه یا گروه انتخاب می­شوند­.

• نمونه گیری خوشه­ای : ابتدا گروه­هایی که اعضای نا متجانس دارند شناسایی می شوند، سپس بعضی از آن ها بطور تصادفی انتخاب می شوند و سرانجام همه اعضای هر گروه که تصادفی انتخاب شده ­اند مطالعه می شوند .

• نمونه گیری ناحیه­ای : نمونه برداری خوشه ای در داخل یک ناحیه یا محل ویژه صورت می گیرد .

• نمونه گیری مضاعف : نمونه ای یکسان یا دسته ای فرعی از نمونه ، دو مرتبه مورد مطالعه قرار میگیرد .

ب: نمونه گیری غیراحتمالی : در نمونه­برداری غیراحتمالی عناصر با شانس شناخته شده یا از پیش تعیین شده­ای به عنوان آزمودنی انتخاب نمی­شوند [۱۴۳]. نمونه گیری غیراحتمالی به انواع مختلفی تقسیم می­ شود که بطور خلاصه معرفی می­گردند:

• نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس : در دسترس­ترین اعضا به عنوان آزمودنی انتخاب می­شوند.

• نمونه گیری هدفدار قضاوتی : آزمودنی­های انتخاب شده بر پایه تخصصشان در موضوع پژوهش مورد مطالعه قرار می­گیرند.

• نمونه گیری هدفدار سهمیه­ای : آزمودنی­ها منحصرا از گروه های مورد نظر و در دسترس بر طبق تعداد یا سهمیه­ای که پیشتر تعیین شده انتخاب می­شوند [۱۴۳].

با توجه به انواع نمونه گیری و مطالب ارائه شده و حجم بالای جامعه آماری و به علت در دسترس نبودن برخی از افراد جامعه آماری، می­توان نوع نمونه گیری در این پژوهش را هدفدار سهمیه­ای از نوع غیر احتمالی دانست. لذا از هر گروه ذکر شده در جامعه آماری تعدادی به تصادف و بر حسب در دسترس بودن برای پاسخ به پرسشنامه ­ها انتخاب شده ­اند. در جدول (۳-۱) نمونه آماری حوزه آموزش نشان داده شده­ است.
جدول (۳-۱): تعیین نمونه آماری حوزه آموزش.

از نظر شاعر آنچه شرعیان در مورد حجاب توصیه میکنند به خاطر آن است که از آن بهره ببرند او ازدواجهای چشم بسته را نکوهش میکند و دلیل آن را وجود حجاب میداند او عقیده دارد اگر حجاب نباشد این ازدواجها هم واقع نخواهد شد پس حجاب سد راه معرفت بانوان است او شعارهای ترقی طلبانه و تجدد خواهانه و مبارزه با خرافات را بیان میکند شاعر میخواهد زن راه تجدد را بپیماید تا به حقوق پایمال شده خود برسد پس زن کسی است که باید تشخص یابد و قابل احترام باشد و خواهان آن است که ناهمواریهایی که سد راه پیشرفت بانوان است هموار شود.
۱۱- شب جمعه خدمت حاج امین
رفیق اهل و سرا امن و باده نوشین بود اگر بهشت شنیدی بساط دوشین بود
بتول چارقدی بر سرش ز منسوجی که نسج آن غرض از کارگاه تکوین بود
به گرد عارضش از زیر چارقد بیرون دو قسمت متساوی زموی مشکین بود
بتول، شور به مجلس فکند باویُلُن قمر مطابق او در غناءِ شیرین بود
روان جامعه از این دو زن صفا مییافت اگر نه بر رخشان آن نقاب چرکین بود (ایرج میرزا، ۱۳۵۰، صص ۱۴- ۱۶)
در این شعر شاعر ضمن اشاره به فساد عوامل حکومتی و نابسامانی اوضاع کشور به وضع فلاکت بار زنان که فقط وسیلهای برای خوشگذرانی و سرگرمی مردان هستند اشاره دارد نگاه او به زن به عنوان شخصیت دوم جامعه است که در خدمت هواپرستی مرد است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱۳- در مدیحه و تبریک عروسی
برآمد بامدادان مهر انور جهان را کسوت نو کرد در بر
ویاگویی عروسی ماه رخسار شب دوشینه بر سر داشت معجر
نه یک رخشنده اختر بلکه باشد زنسل سلطنت فرخنده دختر (ایرج میرزا، ۱۳۵۰، صص ۱۷- ۱۸)
در اینجا ضمن توصیف طلوع خورشید و تشبیه زن که عروس است به خورشید به وصلت و ازدواج دختر مظفر الدین شاه اشاره میکند او را ستایش میکند و از نسل پاکان و بزرگان میداند از دید شاعر زن موجودی ستودنی و باارزش است او نگاهی به گذشته زن سالارانه دارد و خواهان سالاری بانوان است.
۱۴- در تهنیت فرزند یافتن نصره الدوله
ساقی سیم بر بده ساغر که جهان یافت رونق دیگر
سرخ گل بین که سر برون کرده چون عروس از زمردین چادر
مادرش دختر ولی عهد است که زخورشید زیبدش معجر
گر بری بود مریم از تهمت می بگفتم بر او بُوَد همسر
هم بر این مادر افتخار کند این ملک زاده مَلَک منظر (ایرج میرزا، ۱۳۵۰، صص ۱۹- ۲۰)
در این شعر ایرج طبیعت را به زن (عروس) مانند کرده است این از حیث زیبایی و جوانی است و سپس به نصره الدوله که صاحب فرزندی شده است شادباش میگوید شاعر مادر این فرزند را که خود نیز از نژاد پادشاهان است ستایش میکند و او را از خورشید برتر و حتی از مریم مادر عیسی هم بالاتر تصور میکند و او را مایه فخر و مباهات فرزند میداند پس زن در شعر زیبا و ستودنی و ارزشمند است و شأنش باید حفظ شود.
۱۵- اندرز و نصیحت
فکر آن باش که سال دگر ای شوخ پسر روزگار تو دگر گردد و کار تو دگر
جا به خلوت دهمت تا که نبینند رخت تو پسر بچّه تفاوت نکنی با دختر
دستمالت را مخصوص معطر سازم نه بدان باید تو خشک کنی عارض تر؟
تر و خشکت کنم آنسان که فراموش کنی آن شفقت ها کز مادر دیدی و پدر
شب بپوشانم روی تو چو یک کدبانو صبح برچینم جای تو چو یک خدمتگر (ایرج میرزا، ۱۳۵۰، صص ۲۱- ۲۵)
در این شعر شاعر بعد از نصیحت و اندرز پسر از مهربانیهای خود که حتی از یک مادر هم بیشتر است یاد میکند مهر مادری و اهمیت شخصیت او به خوبی در این شعر به تصویر کشیده شده است البته این تنها شعری نیست که مادر در رأس شخصیتها قرار گرفته باشد بلکه ایرج ارادتی خاص و ویژه به مادر که تمام هستی خود را وقف پرورش فرزندان میکند دارد.
در جایی دیگر از شعر ایرج به وضعیت دختران که زیاد به اجتماع نمیآیند و از دیگران روی میپوشاندند و مشکلات بانوان که هنوز به آنها به عنوان پرده نشین خلوت مینگریستند اشاره دارد.
۱۹- مطایبه
پدرش گفته که با من ننشیند پسرش مُردَم از غصه خدا مرگ دهد بر پدرش
گر بمیرد پدرش جای غم و ماتم نیست زندهام من، بنوازم زپدر خوب ترش
مادرش بی خبر از عالم ما خواهد بود گر نسازد للـه از عالم ما با خبرش
داستانها کنم از دوستی آن مرحوم قصهها سر کنم از خوبی خلق و سیرش
تا نگویند ترا با پسر غیر چه کار مادرش را به زنی گیرم و گردم پدرش (ایرج میرزا، ۱۳۵۰، ص ۲۹)
در این شعر ایرج که به منظور شوخی و مطایبه سروده است زن به عنوان مادر در مقابل دایه للـه که وظیفه بزرگ کردن و مراقبت از کودک را دارد به کار رفته است مادر در اینجا کمتر از حال فرزند با خبر است و مقام دایه از او خطیرتر و ارزشمندتر است پس زن در عرصه های مختلف میتواند تأثیرگذار باشد و جامعه بر مدار او میگردد.
۲۸- مدح ناصر الدین شاه
مباش ایمن زکید چرخ ریمن که از کیدش نشاید بود ایمن
سفر سازد پی کسب معالی که رسم زن بود یک جای بودن
اگر در کوی و برزن نگذرد مرد کجا دارد فضیلت مرد بر زن
روی زن وار در خانه نشینی که شاید روزیت آید ز روزن
چنین شه زاد از مادر که گردید زشِبهَش مادر گیتی سَتَرْون
نه او را دستگیری چون منیژه نه او را دستیاری چون تهمتن (ایرج میرزا، ۱۳۵۰، صص ۴۳- ۴۶)
در این شعر ایرج ضمن مدح ممدوح به شخصیت زنان که اجازه فعالیت در بیرون خانه را نداشتند اشاره میکند و فرق آنان را با مرد در آن میداند و برتری مرد را نسبت به زن در این میداند که برای کسب روزی تلاش کند و کسانی که تلاش نمیکنند به جهت تحقیر به زن مانند میکند در این شعر زن به جهان تشبیه شده است که قادر نیست شخصیتی چون پادشاه را به دنیا آورد او بخت و اقبال را به عروس مانند کرده است این به جهت تقدیر از زن است در جایی دیگر شاعر با آوردن نام قهرمانان شاهنامه زنان را میستاید چون آنها یار و یاور مردان بودهاند وی با ذکر نام منیژه شکوه قدیم زنان ایران را یادآور میشود که وجودی مثمر ثمر دارند و نبودشان باعث خلل و خدشه میشود.
۲۹- در مدح امیر نظام
مُردم از حسرت آهو روشان و رَمِشان می ندانم به چه تدبیر به دام آرشان

H₁: تمایلات مدیریت از اهداف رشد تجاری متمایز بر انتخاب استراتژی های صادراتی (مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تاثیر معنادار دارد.
بر اساس جدول ۴-۶، اثر اهداف و انتظارات رشد فروش و سود بر انتخاب استراتژی‌های صادراتی دارای ضریب مسیر ۳۲۱/۰است که دارای مقدار t 145/6 می‌باشد. مقدار t برای این پارامتر (طبق قاعده خطای پنج درصد در ناحیه رد فرض صفر برای مقادیر خارج بازه ۹۶/۱ تا ۹۶/۱- هر پارامتر مدل)، بزرگتر از ۹۶/۱محاسبه شده است. لذا می‌توان بیان نمود که فرض محقق با ۹۵ درصد اطمینان تایید می‌شود، به عبارت دیگر اهداف و انتظارات رشد فروش و سود، بر انتخاب استراتژی‌های صادراتی دارای اثر معنی‌داری به لحاظ آماری است و با توجه به مثبت بودن ضریب مسیر می‌توان گفت نوع رابطه دو متغیر مثبت و معنادار می‌باشد.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

فرضیه۲٫۲) انتظارات مدیریت درباره سهم بازاریابی بین الملل برای دستیابی به اهداف تجاری بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
H₀: انتظارات مدیریت درباره سهم بازاریابی بین الملل برای دستیابی به اهداف تجاری بر انتخاب استراتژی های صادراتی (مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تاثیر معنادار ندارد.
H₁: انتظارات مدیریت درباره سهم بازاریابی بین الملل برای دستیابی به اهداف تجاری بر انتخاب استراتژی های صادراتی (مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تاثیر معنادار دارد.
بر اساس جدول ۴-۶، اثر اهداف/انتظارات رشد بازار بر انتخاب استراتژی‌های صادراتی دارای ضریب مسیر ۰۸۹/۰است که دارای مقدار t 913/1 می‌باشد. مقدار t برای این پارامتر (طبق قاعده خطای پنج درصد در ناحیه عدم رد فرض صفر برای مقادیر خارج بازه ۹۶/۱ تا ۹۶/۱- هر پارامتر مدل)، کمتر از ۹۶/۱محاسبه شده است. لذا می‌توان بیان نمود که فرض محقق با ۹۵ درصد اطمینان رد می‌شود، به عبارت دیگر اهداف/انتظارات رشد بازار، بر انتخاب استراتژی‌های صادراتی دارای اثر معنی‌داری به لحاظ آماری نیست. اما اگر سطح اطمینان را تا ۹۰% کاهش دهیم، می توان گفت که اهداف/انتظارات رشد بازار در سطح اطمینان ۹۰% بر استراتژی‌های صادراتی تاثیر مثبت و معنادار دارد. (آماره T بزرگتر از ۶۴/۱ شده است). و با توجه به مثبت بودن ضریب مسیر می‌توان گفت نوع رابطه دو متغیر مثبت و معنادار می‌باشد.
فرضیه۲٫۳) تعهد مدیریت ارشد نسبت به بازاریابی بین الملل بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
H₀: تعهد مدیریت ارشد نسبت به بازاریابی بین الملل بر انتخاب استراتژی های صادراتی (مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تاثیر معنادار ندارد.
H₁: تعهد مدیریت ارشد نسبت به بازاریابی بین الملل بر انتخاب استراتژی های صادراتی (مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تاثیر معنادار دارد.
بر اساس جدول ۴-۶، اثر تعهد مدیریتی بر انتخاب استراتژی‌های صادراتی دارای ضریب مسیر ۰۹۴/۰است که دارای مقدار t 101/2 می‌باشد. مقدار t برای این پارامتر (طبق قاعده خطای پنج درصد در ناحیه رد فرض صفر برای مقادیر خارج بازه ۹۶/۱ تا ۹۶/۱- هر پارامتر مدل)، بزرگتر از ۹۶/۱محاسبه شده است. لذا می‌توان بیان نمود که فرض محقق با ۹۵ درصد اطمینان تایید می‌شود، به عبارت دیگر تعهد مدیریتی، بر انتخاب استراتژی‌های صادراتی دارای اثر معنی‌داری به لحاظ آماری است و با توجه به مثبت بودن ضریب مسیر می‌توان گفت نوع رابطه دو متغیر مثبت و معنادار می‌باشد.
فرضیه۳٫۱) شرایط تقاضای بازار مانند ظرفیت تقاضا، بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
H₀: شرایط تقاضای بازار مانند ظرفیت تقاضا، بر انتخاب استراتژی های صادراتی (مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تاثیر معنادار ندارد.
H₁: شرایط تقاضای بازار مانند ظرفیت تقاضا، بر انتخاب استراتژی های صادراتی (مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تاثیر معنادار دارد.
بر اساس جدول ۴-۶، اثر ظرفیت تقاضا بر انتخاب استراتژی‌های صادراتی دارای ضریب مسیر ۲۰۹/۰است که دارای مقدار t 804/3 می‌باشد. مقدار t برای این پارامتر (طبق قاعده خطای پنج درصد در ناحیه رد فرض صفر برای مقادیر خارج بازه ۹۶/۱ تا ۹۶/۱- هر پارامتر مدل)، بزرگتر از ۹۶/۱محاسبه شده است. لذا می‌توان بیان نمود که فرض محقق با ۹۵ درصد اطمینان تایید می‌شود، به عبارت دیگر ظرفیت تقاضا، بر انتخاب استراتژی‌های صادراتی دارای اثر معنی‌داری به لحاظ آماری است و با توجه به مثبت بودن ضریب مسیر می‌توان گفت نوع رابطه دو متغیر مثبت و معنادار می‌باشد.
فرضیه۳٫۲) شرایط رقابتی بازار خارجی برای مثال تغییر پذیری رقابت، بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
H₀: شرایط رقابتی بازار خارجی برای مثال تغییر پذیری رقابت، بر انتخاب استراتژی های صادراتی (مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تاثیر معنادار ندارد.
H₁: شرایط رقابتی بازار خارجی برای مثال تغییر پذیری رقابت، بر انتخاب استراتژی های صادراتی (مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تاثیر معنادار دارد.
بر اساس جدول ۴-۶، اثر تغییرپذیری رقابت بر انتخاب استراتژی‌های صادراتی دارای ضریب مسیر ۲۱۶/۰است که دارای مقدار t 081/5 می‌باشد. مقدار t برای این پارامتر (طبق قاعده خطای پنج درصد در ناحیه رد فرض صفر برای مقادیر خارج بازه ۹۶/۱ تا ۹۶/۱- هر پارامتر مدل)، بزرگتر از ۹۶/۱محاسبه شده است. لذا می‌توان بیان نمود که فرض محقق با ۹۵ درصد اطمینان تایید می‌شود، به عبارت دیگر تغییرپذیری رقابت، بر انتخاب استراتژی‌های صادراتی دارای اثر معنی‌داری به لحاظ آماری است و با توجه به مثبت بودن ضریب مسیر می‌توان گفت نوع رابطه دو متغیر مثبت و معنادار می‌باشد.
فصل۵
نتیجه گیری و پیشنهادات

۵٫۱٫ مقدمه

ورود و حضور در بازارهای جهانی شاید از مهم­ترین استراتژی­ های بقا برای بنگاه­های عصر حاضر بشمارآید. اکتفا به بازارهای داخلی تنها در کوتاه­مدت ممکن است منجر به توسعه و رشد گردد و پس از آن تنها درنوردیدن مرزهای داخلی و حرکت به سمت بین المللی شدن است که می تواند مزیت رقابتی پایدار بهمراه داشته باشد. بین ­المللی شدن امروزه تبدیل به یکی از بزرگترین دغدغه­ های فعالان در عرصه تجارت و بازرگانی شده­است. شرکت­ها ­برای باقی ماندن در عرصه فعالیت و کسب و سود بیشتر به شناسایی راه ­هایی می­پردازند که رسیدن به این اهداف را به نحو بهتری تضمین کنند.
فرایند بین ­المللی­سازی چندین مرحله دارد انتخاب روش ورود به بازارهای خارجی یکی از آن­هاست. روش­های ورود به بازار متعدد هستند که شرکت­ها با توجه به شرایط خود یکی از آن­ها را بر می­گزینند. بسیاری از شرکت­های ایرانی و علی­الخصوص شرکت­های تولیدکننده موادغذایی از روش­های صادراتی برای ورود به بازارهای بین ­المللی استفاده می­ کنند. بسیاری از شرکت­ها با توجه به عوامل مختلف مانند ویژگی­های محصول، شرکت و بازار استراتژی صادراتی مورد نظر خود را بر می­گزینند.
در این تحقیق مدل مفهومی انتخاب روش ورود که در مقاله کماکم^[۱۰۹] آورده شده است مبنای عمل قرار گرفت. در این مدل عوامل مؤثر بر انتخاب روش­های صادراتی به سه دسته تقسیم شدند که شامل ویژگی­های محصول، ویژگی­های شرکت صادراتی (رفتار صادراتی) و ویژگی­های بازار(خارجی) می­باشد.
در مقاله مذکور برای هر یک از این ویژگی­ها ابعاد و شاخص­ هایی تعریف شده­است که در فصل جدول۳٫۱ آورده شده­است. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی عوامل مؤثر بر انتخاب روش­های صادراتی بین شرکت­های موادغذایی که صادرات انجام می­ دهند، می­باشد. با توجه به این هدف ۳ فرضیه اصلی به همراه ۱۱ فرضیه فرعی طراحی شده است.
روش تحقیق در این پژوهش از نوع هدف کاربردی و از نوع روش گردآوری داده ­ها توصیفی پیمایشی می­باشد. جامعه آماری این تحقیق مدیرعاملان، مدیران بازاریابی و کارشناسان صادراتی شرکت­های صادرکننده مواد غذایی مستقر در شهر تهران می­باشند.
پس از جمع­آوری داده ­ها و اطلاعات از منابع کتابخانه­ای و روش­های میدانی(پرسشنامه) و تجزیه تحلیل اطلاعات بدست آمده از پرسشنامه ­ها و نتایج بدست آمده از آزمودن و تجزیه تحلیل فرضیات تحقیق با بهره گرفتن از روش­ها
تکنیک­های آماری(تجزیه تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی) تمامی فرضیه ­های تحقیق جز انتظارات مدیریت درباره سهم بازاریابی بین المللی تأیید شدند و مشخص گردید که تقریبا همه عوامل در نظر گرفته شده بر انتخاب روش صادرات مستقیم در برابر صادرات غیر مستقیم از سوی شرکت­های صنایع غذایی مؤثر است.

۵٫۲٫ بررسی یافته های پژوهش

هدف از تحقیق حاضر آزمودن مدل مفهومی انتخاب روش ورود در بین شرکت صادرکننده مواد غذایی است تا بررسی کنیم کدام یک از عوامل ذکرشده در مدل مذکور در انتخاب استراتژی صادراتی مهم و مورد توجه است و کدام یک مورد توجه نیست. در بررسی یافته­های تحقیق معین گردید که تقریبا تمامی عوامل (جز عامل اهداف/انتظارات رشد بازار) در انتخاب استراتژی صادراتی از سوی شرکت­های نمونه مورد توجه قرار می­گیرد. البته میزان اهمیت این عوامل متفاوت است که در ادامه در مورد آن بحث خواهیم کرد.
فرضیه۱٫ ویژگی­های محصول بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون فرضیه اصلی اول، این فرضیه رد نمی شود. به این معنی که ویژگی های محصول در انتخاب استراتژی صادراتی مستقیم در برابر غیر مستقیم تأثیر گذار است.
در ادامه به بررسی فرضیه های فرعی آن می پردازیم:
فرضیه۱٫۱) پیچیدگی محصول بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
با توجه به نتایج بدست آمده از آزمونt این فرضیه رد نمی شود. در واقع می توان گفت که پیچیدگی محصول در انتخاب استراتژی صادراتی مد نظر قرار می گیرد. با توجه به جدول ضریب همبستگی پیرسون، می توان چنین گفت پیچیدگی محصول با استراتژی های صادرات مستقیم هم بستگی بیشتری دارد تا صادرات غیر مستقیم(ضریب همبستگی.۴۳۶۰با صادرات مستقیم و ۰٫۲۶۷با صادرات غیر مستقیم.در نتیجه می توان گفت هرچه پیچیدگی محصول بیشتر باشد از روش هی مستقیم استفاده می شود. در عوض چون ضریب هم بستگی پیچیدگی محصول با روش غیر مستقیم کمتر است می توان گفت هر چه پیچیدگی محصول کمتر باشد از روش های غیر مستقیم استفاده می شود.
فرضیه ۱٫۲٫ خدمات همراه محصول بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
نتایج حاصل از آزمون فرضیه۱٫۲ نشان می دهند که این فرضیه رد نمی شود. یعنی می توان گفت که خدمات همراه محصول مانند خمات نگهداری، گارانتی و خدمات پس از فروش در انتخاب استراتژی صادراتی تأثیر گذارند. با توجه به جدول هم بستگی، خدمات همراه محصول هم بستگی بیشتری(۰٫۴۶۵) با استراتژی های مستقیم تا صادرات غیر مستقیم(۰٫۳۶۷) دارد. درنتیجه می توان گفت هرچه خدمات همراه محصول بیشتر باشد استفاده از روش های مستقیم مناسب تر است.
فرضیه۱٫۳) انطباق محصول بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
با توجه به نتیجه آزمون t، این فرضیه نیز رد نمی شود. در واقع ویژگی های انطباق محصول شامل: انطباق کالا با سایر محصولات، انطباق کالا با شرایط محیطی و شباهت کالاهای صادراتی در انتخاب نوع استراتژی صادراتی مورد توجه مدیران قرار می گیرد. با توجه به جدول همبستگی انطباق محصول با استراتژی های مستقیم همبستگی بیشتری(۰٫۵۷۵) دارد تا استراتژی های غیر مستقیم(۰٫۳۱۷). در نتیجه می توان گفت هر چه محصول انطباق بیشتری داشته باشد از روش های مستقیم بیشتر استفاده می شود.
فرضیه۱٫۴) عملکرد فعالیت های ترویجی بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
این فرضیه نیز با توجه به نتایج آزمون رد نمی شود. یعنی مدیران شرکت ها با توجه به نیازهای تبلیغاتی و ارائه در نمایشگاه ها و جشنواره ها روش ورود خود را تعیین می کنند. با توجه به جدول همبستگی حمایت ترویجی همبستگی بیشتری با صادرات مستقیم(۰٫۵۲۱) دارد تا صادرات غیر مستقیم(۰٫۳۱۷). می توان گفت هرچه فعالیت های ترویجی بیشتر باشد از روش های مستقیم بیشتر استفاده می شود.
فرضیه۱٫۵) درجه آگاهی ازمحصول صادراتی یا نام تجاری بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
این فرضیه نیز رد نمی شود. در واقع میزان شهرت محصول و نام تجاری محصول شرکت مورد نظر در انتخاب نوع استراتژی صادراتی تأثیر گذار است. با توجه به جدول همبستگی، همبستگی اگاهی از محصول با صادرات غیر مستقیم (۰٫۵۱۷) بیشتر است تا با صادرات مستقیم(۰٫۲۷۸)یعنی هرچه میزان آشنایی از کالا در کشور مقصد بیشتر باشد روش های غیر مستقیم بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
در تحقیق که توسط کماکم انجام گرفت به طور کلی فرضیه تأثیر ویژگی های محصول بر انتخاب استراتژی صادراتی تأیید نشد.البته دو فرضیه انطباق محصول و خدمات همراه محصول تأیید شدند یعنی این دو بعد بر انتخاب استراتژی صادراتی تأثیر گذار است.
فرضیه۲: ویژگی­های شرکت بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
بر اساس نتایج بدست آمده از آزمودن فرضیه دوم، فرضیه مذکور رد نمی شود. در واقع رفتار صادراتی شرکت بر انتخاب استراتژی صادراتی تأثیر گذار است. در ادامه به بررسی فرضیات فرعی آن می پردازیم.
فرضیه۲٫۱) تمایلات مدیریت از اهداف رشد تجاری متمایز بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
این فرضیه با توجه به نتایج آزمون آماره t رد نمی شود. یعنی اهداف و انتظاراتی که مدیران از دریافت سود قابل توجه و افزایش فروش از محصول صادراتی خود دارند در انتخاب نوع استراتژی صادراتی بی تأثیر نیست. با توجه جدول پیرسون، همبستگی اهداف رشد تجاری با صادرات مستقیم(۰٫۶۵۵) بیشتر است تا با صادرات غیر مستقیم(۰٫۴۷۷). می توان گفت که اگر شرکتی رشد سود و فروش هدف صادراتی اش باشد بیشتر به روش های مستقیم روی می آورد.
فرضیه۲٫۲) انتظارات مدیریت درباره سهم بازاریابی بین الملل برای دستیابی به اهداف تجاری بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
این فرضیه به دلیل پایین بودن آمارهt رد می شود. در نتیجه نمی توان اهداف و انتطارات شرکت از رشد بازار را در انتخاب استراتژی صادراتی دخیل دانست.
فرضیه۲٫۳) تعهد مدیریت ارشد نسبت به بازاریابی بین الملل بر انتخاب استراتژی های صادراتی(مستقیم در مقایسه با غیر مستقیم) تأثیر گذار است.
این فرضیه رد نمی شود. در واقع می توان چنین استنباط کرد که تعهد مدیران ارشد به صادرات در انتخاب استراتژی صادراتی تأثیر گذار است. با توجه به جدول ضریب همبستگی، تعهد مدیریت ارشد همبستگی بیشتری با روش هاس مستقیم(۰٫۳۴۹) دارد تا با صادرات غیر مستقیم(۰٫۲۷۷). بنابراین اگر مدیریت خود را ملزم به صادرات بداند از روش های مستقیم بیشتر استفاده می شود.
در تحقیق کماکم این فرضیه به همراه فرضیات فرعی آن کاملا رد شد. در این تحقیق متغیرهای اهداف مدیریت از لحاظ آماری تأیید شدند اما این قابلیت پیش بینی در انتخاب روش مستقیم و غیر مستقیم را ندارند.در واقع انتظارات مدیریت از اهداف تجاری در تعیین استراتژی صادراتی مهم نیستند. بقیه فرضیات که از لحاظ آماری تأیید نشدند.

کوتاه‌سازی فرایند اخذ مجوز و ایجاد بنگاه‌های کارآفرین (H4-24)

ساماندهی مشاغل (H5-3)

بسترسازی مؤثر برای توسعه‌ی کسب‌وکار(H5-36)،

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

کارآفرینی در حوزه‌های کسب‌وکار الکترونیکی (H5-37)

۴-۳-۳- تحلیل کدهای محوری و باز
۴-۳-۳-۱- سیاست‌های مناسب
یکی از مهم‌ترین کدهای محوری تدوین سیاست‌های مناسب از سوی دولت است. لازم به ذکر است منظور از کلمه‌ی دولت معنای عام آن یعنی حکومت و حاکمیت است و محدود به بخش قوه‌ی مجریه نمی‌شود.
۴-۳-۳-۱-۱- حمایت و پشتیبانی دولت
همان‌طور که از برآیند اطلاعات استخراج شده از ادبیات موضوع و نظرات خبرگان مشخص شد، در حال حاضر مجموع توسعه‌ی فناوری اطلاعات در کشور راضی‌کننده نیست. (C1-10)در طول ۵-۶ سال گذشته نرخ رشد و بهره‌برداری از فناوری اطلاعات در کشور خوب بوده است ولی کافی نیست. (C1-7) که علت اصلی آن عدم سرمایه‌گذاری دولت در این زمینه است. (C1-8)از طرفی سیاست‌های فناوری اطلاعات موجود جوابگوی نیازهای فعلی جامعه نیست(C6-1) و باید در حوزه‌های مختلف سیاست‌های مناسب که کشور را به سوی توسعه‌ی فناوری اطلاعات در آن حوزه سوق دهد، تدوین شود. (C1-2)
در حوزه‌ی فناوری اطلاعات ایران هنوز جایگاه اصلی را در میان کشورهای منطقه پیدا نکرده است (C2-12) بسیاری از کشورهای دنیا از جمله کره جنوبی، برزیل، هند، ژاپن و چین بستر توسعه‌ی خود را توسعه‌ی ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار داده‌اند (H4-11) (C7-20) از این روست که نقشه‌ی جامع علمی کشور نیز فناوری اطلاعات را جزء اولویت‌های بالا قرار داده است. (C1-1) (C2-7) بر همین اساس در بعضی موارد لازم است دولت هم اجبار کند و هم اعتبارات لازم را اختصاص دهد. (C1-5) و هم سرمایه‌گذاری برای روش‌های مدرن الکترونیکی انجام دهد. (C1-6)
با توجه به نظرات خبرگان وضعیت استفاده از فناوری اطلاعات در کسب‌وکار بسیار پایین است. (C1-11) از این رو دولت باید با تربیت نیروی انسانی متخصص (H2-10) و ارتقای منابع انسانی (H2-43) و حمایت از صنعت فناوری اطلاعات (C6-2) (C2-11) و تولیدات داخلی (H3-15)، امکان برخورداری از فرصت‌های برابر (H1-3) را برای شرکت‌ها فراهم کند و با اعطای تسهیلات (H3-11) و حمایت از بخش‌های دولتی و غیردولتی (H3-23) (H2-4) در کنار توسعه‌ی سیاست‌های تشویقی، (H3-22) (C3-19) (H3-9) (H3-30) کمک‌های مالی، (H3-12) اهداء جوایز (H3-10) و بهره‌گیری از فناوری اطلاعات (C3-7) باعث جلوگیری ازعقب‌ماندگی ‌شود. (C2-1)
سیاست‌های فعلی باعث تشویق استفاده از فناوری اطلاعات در کسب‌وکار به حد کافی نمی‌شود. در این حوزه منابع قانونی و حقوقی در کشور کم است و اگر وجود دارد کارآیی آن کم است باید در این زمینه بازنگری شود و مطابق شرایط روز و ویژگی‌های فناوری اطلاعات قوانین و مقررات مناسب تهیه و تدوین شود. (C1-23) (C1-16) (C3-11) به همین دلیل دولت باید با سرمایه‌گذاری بیش‌تر و پذیرش خطرات و تهدیدهای نهفته در این فناوری (C1-18) سرعت توسعه‌ و کاربرد این فناوری را در کشور افزایش دهد که این امر منجر به گسترش بازار فناوری اطلاعات (C2-4) می‌شود. در این راستا دولت باید پروژه‌های کلانی را تعریف و اعتبارات لازم برای آن اختصاص دهد (C1-31) و هزینه‌های دسترسی به خدمات فناوری اطلاعات را کاهش دهد. (C3-9) و از طرفی با تشویق بخش خصوصی داخلی و خارجی به سرمایه‌گذاری و بهره مندی (C2-23) (H3-7) (H3-7) از مزایای آن زمینه‌ی فعالیت بنگاه‌های مختلف را فراهم کند این سرمایه‌گذاری‌های بنیادی (C1-20) و پرورش نیروی انسانی مقتدر و صرف زمان می‌تواند تهدیدها را کاهش داده و منجر به ایجاد مزیت‌های اقتصادی (C2-8) در کنار حمایت‌های موثر مالی،‌ سیاسی و مقرراتی از صادرات صنعتی (H2-41) شود.
دولت لازم است با تقویت ساختار رقابتی و زیرساخت­های لازم (H2-19) در کنار ایجاد شبکه‌ی ملی اطلاعات با سرمایه‌گذاری اولیه‌ی دولت و بخش عمومی (C2-25) مراکز اطلاع‌رسانی و تجارت الکترونیکی (H3-18) را توسعه ‌دهد و با بررسی و رفع موانع کسب‌وکار (H3-14) باعث بهبود فضای کسب‌وکار (H2-38) شود و گامی مهم در راستای تحقق دولت الکترونیکی جهت ارائه خدمات الکترونیکی به شهروندان بردارد که می‌تواند مستقیماً تاثیر در کارآفرینی داشته (C6-19)و منجر به گسترش کسب‌وکار خانگی و مشاغل از راه دور وطرح‌های اشتغالزای بخش خصوصی و تعاونی (H3-21) شود.
برای حمایت از کارآفرینی دولت باید با تصویب قوانین ضمن ایجاد فضای مساعد کارآفرینی (H4-15) و رفع موانع کسب‌وکار (H4-16) در کنار کوتاه‌سازی فرایند اخذ مجوز و ایجاد بنگاه‌های کارآفرین (H4-24) کمک زیادی به گسترش فرهنگ کارآفرینی کند و با اعطاء تسهیلات بانکی (H3-27) روحیه‌ی نوآوری و ابتکار (H2-47) را در کارآفرینان تشویق کند.
دولت باید با تدوین سیاست‌های تشویقی در زمینه‌ی توسعه‌ی فناوری (H2-20) (C1-33) نوآوری و خلاقیت را در بین کارآفرینان تشویق کند که این امر منجر به طراحی و تولید محصولات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و محتوا و همین‌طور کاهش هزینه‌ی امکانات زیرساختی به خصوص در زمینه‌ی شبکه‌های ارتباطی می‌شود. هم‌چنین دولت باید با در اختیار گذاشتن اطلاعات مربوط به تعداد فعالان و سایر اطلاعات و داده‌های مورد نیاز کارآفرین (C7-7) (H4-2) به کارآفرینان نشان دهد که به دنبال کدام کسب‌وکار بروند (C7-8)و ضرروی است با یکپارچه‌سازی، (C7-16) شفاف‌سازی (C7-17) (H2-14) و استخراج اطلاعات (C7-18) در فعالیت‌های اقتصادی و برخورداری از امتیازات قانونی (H2-15) ضمن شفاف‌سازی اطلاعات برای فعالان اقتصادی، (H5-31) با ایجاد درگاه الکترونیکی اطلاع‌رسانی (H4-1) و ترویج برون‌سپاری (H5-56) از کارآفرینان برای دسترسی به بازارهای بین‌المللی(H2-24) حمایت ‌کند برای این امر دولت باید به حمایت و پشتیبانی سیاسی و اقتصادی از تولید و عرضه کالا و خدمات (H5-23) بپردازد.
در راستای توسعه‌ی کارآفرینی دولت باید اقدام به بازنگری و اصلاح قوانین و مقررات مالیات، (H4-21) (H2-12) (H2-21) (H2-30) کار (H4-17)، تامین اجتماعی (H4-18)، واردات،‌ صادرات (H4-19)، تجارت (H4-20)، حقوق مالکیت فکری (H4-23) کند و با ارائه‌ مشوق‌های مالی و اعتباری (H3-30) و حمایت مالی از طریق اعطای تسهیلات (H3-31)، و وجوه اداره شده (H3-32)، یارانه‌ی سود و کارمزد، (H3-33)  ایجاد و توسعه صندوق‌های خرد نوآوری و فناوری (H4-13) و صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (H4-14) از ایجاد ارزش افزوده و سرمایه‌گذاری و کارآفرینی (H2-11) حمایت کند.
هم‌چنین دولت برای رفع مشکلات و موانع توسعه‌ی بنگاه‌های کوچک و متوسط (H3-19) و کمک به بلوغ و تبدیل آن‌ها به بنگاه‌های بزرگ و رقابت‌پذیر (H3-20) باید اقدام به حمایت مالی، حقوقی و تنظیم سیاست‌های تشویقی (H3-22) در بخش‌های غیردولتی (H3-23) کند و با برگزاری نمایشگاه‌های فناوری و نوآوری (H4-8) و راه‌اندازی بازار بورس ایده (H4-5) به جذب سرمایه‌گذاری مستقیم بومی و خارجی (H5-26) اقدام کند.
۴-۳-۳-۱-۲-آموزش
با توجه به عدم آشنایی آحاد جامعه با نحوه‌ی استفاده از خدمات الکترونیکی (C6-8) دولت باید با افزایش دانش فنی افراد و جهت دادن دانش دانشجویان (C6-14) به این حوزه توسط خود آن‌ها اشتغال‌های جدید و کسب‌وکارهای جدید در حوزه‌های خدمات و پشتیبانی و تولید ایجاد کند. نهادهای حوزه‌ی فناوری اطلاعات اعم از بخش‌های غیردولتی و دولتی با همگرا کردن نیاز جامعه و اطلاع‌رسانی (C6-16) در این خصوص بزرگ‌ترین کمک به هدف‌دهی دانش افراد در سطح کشور می‌کنند.
از طرفی دولت باید با تدوین آموزش‌های نو (C7-22)، و طراحی و پیاده‌سازی شبکه‌ی ملی اطلاعات ضمن رشد کمی و کیفی خدمات ‌آموزشی و مهارتی (C7-30) با گسترش مطالعات و تحقیقات (H2-9) در کنار تربیت نیروی انسانی متخصص (H2-10) و ارتقای منابع انسانی(H2-43) گامی بزرگ در  ایجاد زمینه‌ی رشد معنوی منابع انسانی و به‌سازی و ارتقای سطح دانش، تخصص و مهارت‌های آنان(H2-44) بردارد.
دولت به منظور ارتقای سطح دانش و ظرفیت­های علمی، پژوهشی، آموزشی و صنعتی کشور (H2-48) باید در کنار تولید علم و فناوری مربوط به فناوری اطلاعات به تولید علم و فناوری امنیت فضای تبادل اطلاعات (H2-49) اقدام کرده و ضمن تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد (H3-1) به توسعه و گسترش آموزش‌های کسب‌وکار، کارآفرینی، فنی و حرفه‌ای و علمی-کاربردی (H3-24) به منظور توسعه‌ی کارآفرینی در کشور کند در همین راستا دولت باید همراه با کمک به ایجاد واحدهای انتقال تکنولوژی و فناوری (H4-9) به توانمندسازی کارآفرینان (H4-12) از طریق افزایش دوره‌های کارآفرینی مبتنی بر ارتباطات و فناوری اطلاعات در دانشگاه‌ها (A3-7) و آموزش کارآفرینی در رشته‌های مرتبط با ارتباطات و فناوری اطلاعات (A4-3) کند .
۴-۳-۳-۱-۳-فرهنگ‌سازی
با توجه به عدم اطمینان عموم به فضای تولید و تبادل اطلاعات (C6-7) و پیچیدگی‌های فرهنگی کشور (C3-14) دولت باید در کنار تقویت و پیاده‌سازی فرهنگ کارآفرینی (H5-19)، ‌پیشتاز در عرصه ترویج فرهنگ کاربردهای فناوری اطلاعات (C6-4) باشد و ریسک آن را بپذیرد تا بتواند فرهنگ استفاده از فناوری اطلاعات را برای تسهیل و تسریع در امور را به وجود آورد. (C1-9)
برای بهره‌مندی از فناوری‌های نوین (H2-31) فرهنگ‌سازی در توسعه‎ی فناوری اطلاعات بسیار مهم است (C1-42) فرهنگ‌سازی در همه‌ی زمینه‌ها مهم است و در حوزه‌ی فناوری اطلاعات اهمیت بیش‌تری دارد (C1-44) که این امر منجر به گسترش توسعه‌ی تسهیلات تجاری و بازرگانی در کنار فرهنگ‌سازی می‌شود. (C2-5)
۴-۳-۴-۲- توسعه‌ی فناوری اطلاعات
کد محوری دومی که بر اساس مدل باید به آن پرداخته می‌شود و مصاحبه با خبرگان نیز آن را تایید می‌کند بحث توسعه‌ی فناوری اطلاعات در کشور است. این محور در چهار جز به شرح زیر بررسی شد:
۴-۳-۴-۲-۱-توسعه‌ی زیرساخت
با توجه به عزم کشور برای توسعه‌ی پهنای باند (C7-25) در کنار توسعه‌ی زیر‌ساخت‌های فناوری اطلاعات (H5-38) دولت باید با هدف توسعه‌ی کمی وکیفی شبکه‌ی اطلاع‌رسانی ملی (H2-2) و به منظور دسترسی با کیفیت، امن و پایدار (H5-60) نسبت به ایجاد شبکه‌ی یکپارچه ارتباطی مادر (H5-59) و گسترش شبکه‌های ارتباطی امن، پایدار، آسان و ارزان (H5-1) اقدام نماید. بنابراین ایجاد و توسعه‌ی شبکه‌ی ملی اطلاعات (H3-5) (C2-24) (C3-4) (C7-33) به عنوان شبکه‌یی امن و ارزان و مراکز داده داخلی امن (H3-6) (H5-61) (C7-15) به همراه ایجاد زیرساخت‌های امنیتی، (C7-14) موتور جست‌وجوی ملی، (C7-36) ایجاد وب ۲ (شبکه اجتماعی)، (C7-37) فناوری‌های هوش مصنوعی (دیتا سنتر، پردازش ابری)، (C7-38) ایمیل داخلی، (C7-39) باید جزو سیاست‌های اصلی دولت باشد.
ایجاد و توسعه‌ی شبکه‌ی ملی اطلاعات (H3-5) ، مراکز داده داخلی امن (H3-6) در کنار گسترش شبکه‌های ارتباطی امن، پایدار، آسان و ارزان (H5-1) و ایجاد نظام اطلاع‌رسانی صحیح، سریع و به موقع (H5-2) باعث افزایش میزان استفاده از فناوری اطلاعات در کشور می‌شود. چرا که این شبکه بستری برای ارائه‌ خدمات فناوری اطلاعات در کشور (C2-27) است و زیرساخت‌های لازم را برای حوزه‌های عملیاتی مانند بانکداری الکترونیکی، آموزش الکترونیکی و تجارت الکترونیکی فراهم ‌می‌کند. (C7-10)
از طرفی دولت با ایجاد شبکه ملی ضمن ایجاد دسترسی با کیفیت، امن و پایدار (H5-60) برای عموم مردم، باید دسترسی باند پهن مورد نیاز فعالان اقتصادی و صاحبان کسب‌وکار (C7-12) (H3-6) را فراهم کند.
از آن‌جایی که یکی از زیرساخت‌های مهم، ایجاد امکانات عرضه‌ی خدمات الکترونیکی در دستگاه‌های دولتی است، (C1-24) در همین راستا دولت باید پروژه‌های کلانی را تعریف (C1-30) و اعتبارات لازم برای آن اختصاص دهد تا زمینه‌ی فعالیت بنگاه‌های مختلف را فراهم شود در کنار آن برای حمایت از کارآفرینی در سیاست‌های تشویقی در زمینه‌ی توسعه‌ی فناوری، نوآوری، خلاقیت طراحی و تولید محصولات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و محتوا و همین‌طور کاهش هزینه‌ی امکانات زیرساختی به خصوص در زمینه‌ی شبکه‌های ارتباطی داشته باشد. (C1-37)
با توجه به فراهم نبودن زیرساخت‌های لازم برای دسترسی گسترده به فناوری اطلاعات (C3-16) دولت باید با فراهم نمودن زیرساخت‌های جدید برای عرضه‌ی فناوری اطلاعات (C3-10) در کنار تسهیل دسترسی به فناوری اطلاعات (C3-21) امکان توسعه‌ی کسب‌وکارهای متناظر و مرتبط با توسعه‌ی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات (C3-22) را فراهم کند. بدین منظور ایجاد، ساماندهی و تقویت نظام ملی اطلاع‌رسانی رایانه‌یی (H2-1) و نظام اطلاع‌رسانی صحیح، سریع و به موقع (H5-2) ضروری به نظر می‌رسد
از آن‌جایی که پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۱۵ دو میلیارد کاربر از پهنای باند بالا استفاده کنند، (C2-15) در راستای همسویی با این روند رو به رشد جهانی دولت باید با توسعه‌ی زیرساخت‌های علمی و فنی امنیت شبکه ­های الکترونیکی و سامانه­های اطلاعاتی و ارتباطی(H2-51) و امنیت فناوری اطلاعات را به صورت فناوری بومی(C2-14) تامین کند.
۴-۳-۴-۲-۲-توسعه‌ی منابع انسانی
مهم‌ترین مساله در حوزه‌ی فناوری اطلاعات تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد (H3-1) و توسعه‌ی نیروی انسانی متخصص و کارآمد در این حوزه است. (C1-22) در کشور ما اکثر کارهایی انجام شده به خاطر اتکا به نیروی انسانی داخل میزان وابستگی کم‌تر است. (C1-17) از این رو دولت باید به دنبال ارتقاء سطح علمی و انتقال دانش (H5-66) با تامین هزینه‌ی سرانه‌ی تربیت نیروی انسانی متخصص (H3-2) باشد که این امر میسر نمی‌شود مگر با سرمایه‌گذاری‌های بنیادی و پرورش نیروی انسانی مقتدر و صرف زمان و تزریق منابع انسانی فناوری اطلاعات در بدنه‌ی کسب‌وکارها (C3-24) به صورتی که بتوان تهدیدها را کاهش داد. (C1-21)
از این رو دولت باید نیازهای نیروی انسانی را برآورد و متناسب با شرایط روز نسبت به پرورش آنان در سطوح مختلف به خصوص مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری اقدام کند. (C1-26) و زمینه‌ی رقابت سالم بین نیروهای متخصص و با تجربه در این زمینه را فراهم کند. (C1-27)
توسعه‌ی منابع انسانی فناوری اطلاعات و توانمندسازی کارآفرینان (H4-12) در توسعه‌ی کارآفرینی موثر است (C6-13) و از طرفی توسعه‌ی فناوری اطلاعات متکی بر سهم برتر منابع انسانی (H1-2) و برخوردار از دانش پیشرفته (H1-1) تولید علم (H1-5) و توجه به کسب دانش فنی (H2-23) است. افزایش بهره‌وری کل عوامل تولید به ویژه نیروی کار (H2-35) در کنار ارتقای منابع انسانی (H2-43) به ایجاد زمینه‌ی رشد معنوی منابع انسانی و به‌سازی و ارتقای سطح دانش، تخصص و مهارت‌های آنان(H2-44) منجر می‌شود.
۴-۳-۴-۲-۳-توسعه‌ی نهادها
دولت باید برای حمایت از تولیدات داخلی (H3-15) با تأکید بر جنبش نرم‌افزاری (H1-4) و با تکیه بر فناوری بومی و توانمندی­های تخصصی داخلی (H2-50) به گسترش توسعه‌ی فناوری اطلاعات (H2-8) و ظرفیت تولید نرم‌افزارهای بومی در کشور کمک کند. از این رو جنبش نرم‌افزاری (H1-4) یکی از زیرساخت‌های مهم پرورش و توسعه‌ی ظرفیت مهندسی سیستم و مدیریت پروژه در این حوزه است. (C1-25)لذا دولت باید پروژه‌های کلانی را تعریف و اعتبارات لازم برای آن اختصاص دهد تا زمینه‌ی فعالیت بنگاه‌های مختلف را فراهم بکند (C1-32) و برای حمایت از کارآفرینی در سیاست‌های تشویقی در زمینه‌ی توسعه‌ی فناوری، نوآوری، خلاقیت طراحی و تولید محصولات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری (C1-35) و محتوا و همین‌طور کاهش هزینه‌ی امکانات زیرساختی به خصوص در زمینه‌ی شبکه‌های ارتباطی داشته باشد.
دولت باید با ایجاد و تقویت شهرک‌ها و پارک‌های علمی و فناوری و مراکز رشد (H5-11) به ایجاد پیوند بین شرکت‌های کوچک دانش‌بنیان با شرکت‌های بزرگ سنتی (H4-10) کمک کند و ضمن حمایت از بخش‌های عمومی غیردولتی، خصوصی و تعاونی در صنعت فناوری اطلاعات (H3-7) با تقویت همکاری مراکز علمی، آموزشی، پژوهشی و صنعتی کشور (H2-36) از شرکت‌های بومی حوزه‌ی فناوری اطلاعات (C6-6) حمایت کرده و به تأسیس مراکز پژوهش و نوآوری با مشارکت نهادهای پژوهشی خصوصی و تعاونی (H5-10) بپردازد و با توسعه‌ی دخالت بخش خصوصی در هدایت فعالیت‌های جاری بخش فناوری اطلاعات (C3-5) به بومی‌سازی صنعت فناوری اطلاعات (C2-14) کمک کند. دولت با بسط صنعت فناوری اطلاعات و استفاده از توان و ظرفیت بخش‌های عمومی غیردولتی، خصوصی و تعاونی (H3-4) برای حمایت از صنعت بومی (C2-21) ناگزیر است که از صنایع نرم و فناوری اطلاعات گذر کند. (C7-21)
از طرفی دولت باید با توسعه و تقویت شرکت‌ها و مراکز تولید محصولات و خدمات حوزه‌ی فناوری اطلاعات با رویکرد شبکه‌یی و خوشه‌یی (H5-33) و بهره‌گیری از فناوری اطلاعات جهت توسعه‌ی خوشه‌ها و شبکه‌های کسب‌وکار (H5-39) به تقویت پیوند بنگاه‌های کوچک و متوسط (H5-35) کمک کند و با ترویج برون‌سپاری (H5-56) به توسعه و تقویت صنعت بومی فناوری اطلاعات (H5-58) و ایجاد نهادهای مشترک علمی، فنی، اقتصادی، تجاری (H5-62) و افزایش کیفیت و توان رقابتی محصولات داخلی (H5-65) کمک کند. توسعه‌ی کارآفرینی از طریق پارک‌های فناوری اطلاعات (A1-1) و ساخت شهرک‌های اینترنتی (A2-1) و افزایش شرکت‌های کوچک در حوزه‌ی فاوا (A2-2) جزو مواردی است که دولت با انجام آن‌ها می‌تواند باعث توسعه‌ی کارآفرینی شود.

انجام تلقیح بیولوژیکی موفقیت­آمیز، مستلزم انتخاب باکتری­هایی با توانایی و تنوع بالا در تجزیه­ی بسیاری از اجزای فرآورده ­های نفتی است. نفت سفید حاوی هیدروکربن­های با اندازه کوتاه تا متوسط در محدوده _۸ Cتا _۱۸ Cاست که شامل برخی گروه ­های آروماتیک از قبیل ان- آلکان­ها، ایزو- آلکان­ها و سیکلوآلکان­ها است (بارسا^[۷۶]، ۱۹۸۶؛ سلوموناس^[۷۷]، ۱۹۹۰). در نتیجه، باکتری­ ها به راحتی می­توانند با تجزیه طیف گسترده­ای از اجزای هیدروکربنی فرآورده ­های نفتی بر روی منبع کربن رشد کنند. برخی از این گونه­ ها به طور مؤثر و صحیحی از مواد مغذی و منبع کربن برای تکثیر استفاده می­ کنند. رشد برخی دیگر، به دلیل غلظت بالای هیدروکربن­ها و تولید متابولیت­های سمی توسط هیدروکربن­های معدنی متوقف شده و منجر به مرگ آنها می­ شود.

( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )

اطلاعات زیادی درمورد تجزیه میکروبی هیدروکربن­های خاص وجود دارد که در اغلب متون قابل دسترس است، اما قابلیت تجزیه بیولوژیک برخی فرآورده ­های نفتی تجاری مانند نفت سفید، کمتر شناخته شده است (سوجی­یورا و همکاران^[۷۸]، ۱۹۹۷). در اغلب منابع در میزان تجزیه هیدروکربن­ها تفاوت­هایی گزارش شده است که به دلیل نوع خاک و منبع هیدروکربن، غلظت کل هیدروکربن­ها، اکسیژن و در دسترس بودن مواد غذایی است. به طور کلی، هیدروکربن­های نفت سفید بازدارنده برای فعالیت میکروبی نیستند (سونگ و همکاران^[۷۹]، ۱۹۹۰؛ آلیون و بردلی^[۸۰]، ۱۹۹۱).
پژوهشی در زمینه زیست پالایی بر روی خاک­های آلوده به هیدروکربن در مقیاس آزمایشگاهی با بهره گرفتن از یک پروتکل ساده­ی دو مرحله­ ای انجام شد. در مرحله اول از پروتکل، نتایج به دست آمده برای خاک اول نشان داد که فعالیت متابولیکی جمعیت میکروبی بومی بالاست و میزان کل هیدروکربن­های نفتی^[۸۱] به میزان ۴۶ درصد کاهش یافت. سنجش خاک دوم نشان داد که میزان فعالیت متابولیکی جمعیت میکروبی بومی پایین و تجزیه بیولوژیکی میزان کل هیدروکربن­های نفتی محدود شده است. اطلاعات به دست آمده از نتایج مرحله اول پروتکل نشان داد که تیمار بیولوژیکی برای خاک آلوده مناسب است. در مرحله دوم پروتکل که ۳۶۰ روز به طول انجامید اقدام به شناسایی مناسب ترین تیمار از طریق ارزیابی شرایط مختلف و مواد افزودنی شد. سنجش میکروارگانیسم­ها نشان داد که پاسخ خاک اول به تیمارهای مختلف کاهش خیلی زیاد در مقدار میزان کل هیدروکربن­های نفتی بود، در حالی که هیچ یک از تیمارهای اعمال شده برای خاک دوم کاهشی را در میزان کل هیدروکربن­های نفتی نشان ندادند (سابات و همکاران^[۸۲]، ۲۰۰۴).
در پژوهشی دیگر توانایی سویه­های مختلف بومی (Pseudomonas sp. AP and Pseudomonas sp. CK) علاوه بر برخی از سویه­های آلمان (Gordonia sp. DM) برای تجزیه نفت سفید در محیط کشت مایع مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج نشان داد که درصد تخریب نفت سفید در میان موجودات مختلف متفاوت بود و ۹۴-۵۹ درصد از نفت سفید پس از ۲۱ روز تخریب شد. مصرف سبوس گندم، به عنوان سوبسترای مشترک، تخریب مواد نفتی را توسط دو سویه بومی تحریک کرد. در حالی­که گلوگز میزان تخریب را با بهره گرفتن از سه نوع ارگانیسم با مقادیر مختلف مهار کرد. نیترات آمونیوم و اوره، بهترین منبع ازت بودند. استفاده از سوپر فسفات (به عنوان منبع فسفر) در حضور اوره، میزان تخریب را تحریک کرد. هم­چنین مشاهده شد که علاوه بر سورفاکتانت ۱ درصد، موادی مانند تریتون X-100، Igepal، Tergitol، یا توئین ۲۰ و ۸۰، تخریب مواد نفتی را افزایش داد. استفاده از سلول­های آلی شده کاه و کلش برنج، باعث کاهش زمان تخریب شده و توانایی موجودات زنده را برای تخریب نفت سفید افزایش می­دهد.
یافته­ ها نشان داد که این سه نوع موجود از ۸ درصد نفت سفید حدوداً ۶۵ الی ۸۵ درصد از آن را بعد از ۲۱ روز تجزیه می­ کنند (مونا و همکاران^[۸۳]، ۲۰۰۷).
فصل سوم: مواد و روش­ها

فصل سوم: مواد و روش­ها

۱-۳ موقعیت جغرافیایی مناطق آزمایشی

با توجه به اینکه کشاورزان استان خوزستان در طی چند سال­های اخیر برای کنترل علف‌های هرز مزارع سبزی خود از نفت سفید استفاده می‌کنند. این پژوهش در زمستان با نمونه­برداری از مزارع سبزی آلوده به نفت سفید شهرستان‌های شوش، دزفول و باوی در استان خوزستان انجام گرفت.
شهرستان شوش بین ۴۸ درجه و ۱۴ دقیقه طول شرقی و ۳۲ درجه و ۱۱ دقیقه عرض شمالی و ارتفاع شهر از سطح دریا ۱۱۲ متر می­باشد. میانگین سرمای روزانه در سردترین ماه سال ۲/۴ درجه و در گرمترین ماه سال ۹/۴۵ درجه است میزان بارندگی سالانه بطور متناوب از ۲۴۰ تا ۵۵۸ میلی­متر است.
شهرستان دزفول با ارتفاع ۱۴۰ متر از سطح دریا واقع شده است در طول جغرافیای ۴۸ درجه و ۲۴ دقیقه شرقی و عرض جغرافیایی ۳۲ درجه و ۲۲ دقیقه‌ی شمالی گسترده شده است. این شهرستان مانند بیشتر شهرهای استان خوزستان دارای آب و هوای گرم و شرجی می‌باشد و تابستانی گرم و زمستانی مدیترانه‌ای دارد. میانگین بارش سالانه باران ۴۰۰ میلی‌متر و میانگین دما ۳ درجه سانتی‌گراد در سرد ترین ماه سال و ۴۹ درجه سانتی‌گراد در گرمترین ماه سال می‌باشد.
شهرستان باوی واقع در ۳۵ کیلو‌متری شمالی‌شرقی اهواز، ارتفاع این منطقه از سطح دریا ۵ متر است. در عرض جغرافیایی ۳۱ درجه و ۳۶ دقیقه شمالی، طول جغرافیایی ۴۸ درجه و ۵۰ دقیقه شرقی قرار دارد. متوسط حداکثر درجه حرارت سالیانه ۲/۴۴ درجه سانتی‌گراد در تیر‌ماه و حداقل آن ۳/۵ درجه سانتی‌گراد در دی ماه و متوسط بارندگی سالیانه ۲۶۴ میلی‌متر می‌باشد. اسیدیته خاک ۴/۷ و درجه شوری خاک ۵ دسی زیمنس بر متر می‌باشد.

۲-۳ نمونه برداری

نمونه برداری در استان خوزستان و از شهرستان­های شوش، دزفول و باوی انجام گرفت. که در هر شهرستان برای هر گیاه یک مزرعه شاهد و دو مزرعه آلوده به نفت سفید در نظر گرفت شد. نمونه‌های گیاهی (جعفری، شوید، گشنیز و هویج) به صورت یک گیاه کامل که شامل اندام هوایی و ریشه می­باشد. به آرامی از خاک خارج شده، هم­چنین نمونه­های خاک از هر مزرعه به مقدار ۱ کیلوگرم از خاک اطراف ریشه و لابه‌لای ریشه جدا گردید. سپس نمونه‌های خاک بعد از انتقال به آزمایشگاه، هوا خشک شده، کوبیده و از الک ۲ میلی­متری عبور داده شد و برای انجام آزمایش­ها مورد استفاده قرار گرفت. نمونه­های خاک سپس به آزمایشگاه منتقل و شاخص­ های نمونه‌های گیاه بعد از انتقال به آزمایشگاه، و اندازه‌گیری فاکتورهای کمی آنها، مقداری از گیاهان در آون در دمای ۷۵ درجه سانتی ­گراد خشک گردید و مقدار دیگری از آنها به صورت بافت تازه برای انجام برخی از آزمایش مورد استفاده قرار گرفت.

۳-۳اندازه گیری شاخص­ های کمی

اندازه ­گیری طول ریشه و ساقه توسط خط­کش انجام شد. هم­چنین تعیین وزن تر و خشک ریشه و ساقه گیاهان با ترازوی دیجیتال با دقت انجام گرفت

۴-۳ اندازه ­گیری پرولین آزاد برگ

برای اندازه‌گیری پرولین از هر گیاه ۲/۰ گرم نمونه تازه از برگ کاملا توسعه یافته در هر تکرار برداشت شد. نمونه‌های برگ با بهره گرفتن از ۵ میلی­لیتر اتانول ۹۵ درصد در هاون چینی کوبیده شده و به وسیله کاغذ صافی محلول صاف گردید عمل استخراج دوبار دیگر و هر بار با ۵ میلی‌لیتر اتانول ۷۰ در‌صد تکرار شد. پس از جدا کردن فاز مایع از جامد قسمت مایع برای استخراج پرولین به کار رفت (ایریگوین، ۱۹۹۲). محلول به دست آمده ۱۰ دقیقه در سانتریفیوژ با سرعت ۳۵۰۰ دور سانتریفیوژ گردید. برای تعیین غلظت پرولین از روش بیتس و همکاران (۱۹۷۳) استفاده شد. مقدار ۲ میلی‌لیتر از عصاره با ۲ میلی‌لیتر معرف حاوی نین‌ هیدرین اسیدی (۲۵/۱ گرم نین هیدرین در۳۰ میلی‌لیتر اسید‌استیک خالص^[۸۴] و ۲۰ میلی‌لیتر اسید فسفریک ۶ نرمال) و ۲ میلی‌لیتر اسید‌استیک خالص مخلوط شده و به مدت ۱ ساعت در حمام آب جوش (۱۰۰ درجه سانتی گراد) قرار گرفت. پس از خارج کردن نمونه­ها از حمام آب جوش جهت ایجاد شوک حرارتی بلافاصله به حمام یخ منتقل شدند. سپس ۴ میلی‌لیتر تولوئن به نمونه‌ها افزوده شده و به مدت ۱۵ تا ۲۰ ثانیه به شدت تکان داده تا دو فاز در محلول تشکیل شود پرولین در فاز حاوی تولوئن قرار دارد که در بالای محلول قرار می­گیرد. نمونه‌ها ۳۰ دقیقه به حال سکون رها شده تا دمای آن تا حد دمای محیط افزایش یابد. فاز روی که قرمز رنگ است با سمپلر جدا‌سازی شده و جذب با دستگاه اسپکتوفتومتر در طول موج ۵۲۰ نانومتر اندازه‌گیری شد. تولوئن خالص به عنوان شاهد مورد استفاده قرار گرفت. برای تعیین غلظت پرولین از منحنی استاندارد تهیه شده با پرولین و بر اساس معادله زیر استفاده شد:
Y= 0.055X + 0.078
عدد قرائت شده از اسپکتروفتومتر، :X مقدار پرولین بر حسب میلی­گرم در میلی­لیتر
مقدار پرولین بر حسب میلی‌گرم در میلی لیتر (X) در رابطه زیر قرار داده تا غلظت پرولین بر حسب میکروگرم در گرم وزن تر به دست آید
C (µg.g^-1)= X×
V : حجم عصاره (میلی­لیتر)، M: وزن نمونه مورد استفاده برای تهیه عصاره بر حسب گرم

۵-۳ اندازه ­گیری پروتئین

اندازه‌گیری پروتئین با بهره گرفتن از کیت پروتئین کل به روش بیورت انجام شده در این روش پیوند‌های پپتیدی در محیط قلیایی با یون‌های مس دو ‌ظرفیتی تشکیل یک کمپلکس آبی‌ارغوانی رنگ می‌دهد. شدت رنگ متناسب با مقدار پروتئین در نمونه می‌باشد کیت مورد استفاده محصول شرکت پارس آزمون، تهران (ایران) بود. ۱/۰ گرم بافت خشک گیاه با ۵ میلی­لیتراز عصاره (تریس- هیدروکلرید در ۲۵ میلی­مولار و ۶/۷PH=) نگهداری شد. بعد از گذشت ۲ ساعت نمونه به مدت ۱۰ دقیقه در ۲۰۰۰ دور سانترفیوژ شد. در مرحله اندازه‌گیری پروتئین ۲۰ میکرو‌لیتر عصاره و ۱۰۰۰ میکرو‌لیتر از محلول‌های آماده ۱ و ۲ مخلوط شد، پس از مخلوط نمودن نمونه­ها به مدت ۵ دقیقه در حمام بن ماری (مدل ۵۴ UM) ساخت شرکت پارس آزما، ایران) با دمای ۳۷ درجه سانتی‌گراد نگه‌داری گردید. میزان جذب نور در طول موج ۵۴۶ نانومتر توسط اسپکتوفتومتر اندازه‌گیری شد. برای تهیه منحنی استاندارد، از استاندارد پروتئین در کیت استفاده شده و پس از تهیه منحنی استاندارد، معادله زیر تعیین گردید.
Y=.0.013X + 0.005
:Y عدد قرائت شده از اسپکتروفتومتر، :X مقدارپروتئین بر حسب میلی­گرم در میلی­لیتر
مقدار پروتئین بر حسب میلی­گرم در میلی­لیتر (X) در رابطه زیر قرار داده تا غلظت پروتئین بر حسب میکروگرم در گرم وزن خشک به دست آید
C (µg.g^-1)= X×
V : حجم عصاره (میلی­لیتر)، M: وزن نمونه مورد استفاده برای تهیه عصاره (گرم)

۶-۳ اندازه ­گیری تجمع نیترات

میزان تجمع نیترات در ریشه و شاخساره به روش پیشنهادی کاتالدو و همکاران^[۸۵] (۱۹۷۵) اندازه‌گیری شد. مقدار ۱/۰ گرم بافت برگ خشک و پودر شده به مدت ۶۰ دقیقه با ۱۰ میلی­لیتر آب مقطر دوبار تقطیر در دمای ۴۵ درجه سانتی گراد عصاره‌گیری شده و به مدت ۱۵ دقیقه در ۱۰۰ دور در ثانیه سانتریفیوژ گردید. مقدار ۲۰۰ میکرولیتر عصاره گیاهی با ۸۰۰ میکرولیتر سالسیلیک اسید۵٪ (محلول در اسید سولفوریک غلیظ) مخلوط گردید (سالسیلیک اسید با نیترات تحت شرایط اسیدی واکنش می‌دهد به شکل نیترو‌سالسیلیک اسید در می‌آید). سپس محلول به مدت ۲۰ دقیقه در دمای ۲۴ درجه سانتی گراد نگهداری گردید. پس از آن ۱۹ میلی لیتر سود ۲ نرمال اضافه شد تا pH آن به حد ۱۲ برسد. پس از رسیدن دمای محلول به دمای آزمایشگاه قرائت در طول موج ۴۱۰ نانومتر انجام گردید. برای تهیه منحنی استاندارد از نیتریت سدیم استفاده شده و معادله زیر تعیین گردید.
Y= 0.03X + 0.015
:Y عدد قرائت شده از اسپکتروفتومتر، :X مقدار نیترات بر حسب میلی­گرم در میلی­لیتر
مقدار نیترات بر حسب میلی­گرم در میلی لیتر (X) در رابطه زیر قرار داده تا غلظت نیترات بر حسب میکروگرم در گرم وزن خشک به دست آید:
C (µg.g^-1)= X×
V : حجم عصاره (میلی­لیتر)، M: وزن نمونه مورد استفاده برای تهیه عصاره (گرم)

۷-۳ اندازه ­گیری رنگدانه­های فتوسنتزی

میزان کلروفیل در برگ بر اساس روش پیشنهادی لیختن تالر (۱۹۸۷)تعیین شد. مقدار ۱/۰ گرم از نمونه برگ به قطعات کوچک تقسیم گردیده و رگبرگ اصلی حذف گردید. قطعات برگ در ۱۰ میلی‌لیتر استون ۸۰ درصد قرار داده شد و پس از بستن درب ظرف و پوشانیدن ظرف با ورقه آلومینیمی، ظرف حاوی نمونه در تاریکی و دمای ۴+ درجه سانتی‌گراد قرار داده شد تا کلروفیل برگ خارج گردیده و بافت برگ سفید گردد‌ (در فواصل زمان مختلف تکان دادن ظرف حاوی نمونه انجام گردید) نمونه به مدت ۵ دقیقه در ۳۰۰۰ دور سانتر برای اندازه ­گیری کلروفیل a وb ، اندازه ­گیری جذب نور در طول موج‌های ۶۴۶ و ۶۶۳ نانومتر توسط دستگاه اسپکتوفتومتر انجام شد. مقدار کلروفیل a و b بر اساس میلی‌گرم در گرم وزن بافت مورد نظر محاسبه شد. برای اندازه ­گیری کلروفیل­کل از مجموع میزان کلروفیل a و b استفاده شد.
Chl b (mg/gr) =[11/75 (A₆₄₅)-2/35 (A₆₆₃) ] ×۱۰۰/W
Chl b (mg/gr) =[18/61 (A₆₄₅)-3.96 (A₆₆₃) ] ×۱۰۰/W
Total = Chla + Chlb
W : وزن نمونه (بر اساس گرم)
A₆₆₃ : میزان جذب در طول موج ۶۶۳ نانومتر (کلروفیل a)
A₆₄₅ : میزان جذب در طول موج ۶۴۵ نانومتر (کلروفیل b)

۸-۳ اندازه ­گیری فلزات سنگین در گیاه

برای تعیین فلزات سنگین گیاه می­توان از دو روش خاکستر­گیری تر و خشک استفاده کرد، که در این آزمایش از روش خاکستر­گیری خشک استفاده شده است. یکی از مزیت­های این روش به ویژه در اندازه ­گیری مواد نادر این است که ماده شیمیایی به نمونه­ گیاهی اضافه نشده و بنابراین احتمال آلوده نمودن نمونه به حداقل می­رسد. و برای قرائت عناصر توسط دستگاه جدب اتمی استفاده گردید.